Allende, Pinochet en de Latijns-Amerikaanse onrust
De reden dat de socialistische Chileense president Allende na zijn dood in ons land min of meer heilig werd verklaard was Toon Kasd0orp volledig duister.
Dat Argentinië na het fascistische regime van Peron een reeks rechtse en linkse regeringen heeft gehad die geen van alle erg deugden is geen toeval. Argentinië als samenleving vertoont weinig samenhang en dat gold in de zeventiger jaren eigenlijk voor heel Latijns Amerika.
Overal waren er linkse krachten en rechtse tegenkrachten die zich aan God noch gebod stoorden en die over en weer de meest vreselijke misdrijven begingen. In Uruguay[1] ontstond eind zestiger, begin zeventiger jaren de studentenbeweging van de Tupamaros, die in een reeks van andere Zuid Amerikaanse landen navolging kreeg en waarmee een langdurige neerwaartse geweldsspiraal werd ingezet.
Het Chili van Eduardo Frei, de christendemocraat, was een tijd lang de enige uitzondering op de regel. Chili was met afstand het meest liberale en democratische land van het Zuid Amerikaanse continent. De ellende begon daar toen een minderheidsregering onder leiding van de president Salvador Allende een aantal maatregelen afkondigde die in strijd kwamen met de Chileense grondwet. Allende was bang dat het leger zou ingrijpen om de grondwet te beschermen. Hij had uit voorzorg een legercommandant benoemd die niet uit de traditionele rechtse families kwam waaruit zo’n functionaris normaal werd gerekruteerd.
Pinochet was iemand uit het volk. Maar Pinochet bleef hem niet trouw. Hij pleegde de staatsgreep waar Allende de rechtse legertop van had verdacht en gaf Allende een ultimatum om te vertrekken. Deze negeerde deze way out en bleef in zijn paleis. Bij een beschieting van dat paleis, die daar later plaats vond, is hij om het leven gekomen, waarschijnlijk door zelfdoding.
Het regime dat met de coup van Pinochet opzij werd gezet, was waarschijnlijk nog een graad slechter dan het Pinochet-regime, maar dat laatste kreeg internationaal de volle laag. In democratisch opzicht waren de twee lood om oud ijzer. Allende was wat minder moorddadig dan zijn opvolger, maar waarschijnlijk vooral omdat de communisten om hem heen minder tijd gehad hebben voor moordcampagnes tegen hun tegenstanders. In alle andere opzichten was zijn regering de mindere van het Pinochet regime.
Na de val van Allende gingen de reguliere criminaliteitsstatistieken omlaag en schoot de welvaart in Chili spectaculair omhoog. Pinochet heeft daarbij op geen stukken na het aantal moorden gepleegd dat de leiders van Argentinië en Uruguay op hun geweten hebben, om over Fidel Castro en Daniel Ortega maar niet te spreken..
Misschien dat Allende zelf het beste met zijn land voor had, dat is niet helemaal duidelijk, maar de mensen met wie hij zich omringde hadden dat beslist niet. Daaronder bevonden zich nogal wat twijfelachtige linkse figuren uit Frankrijk en elders uit Europa. Het Allende-regime was van het allooi van andere Latijns Amerikaanse linkse regimes en Pinochet was in vergelijking waarschijnlijk het mindere kwaad.
- Onder president Jorge Pacheco Areco, die zich tegen de Tupamaros verzette, gleed Uruguay meer en meer af naar een dictatuur. De Tupamaros waren een stadsguerrillabeweging., die opkwam voor de armen op de manier van Robin Hood, met moord en doodslag. De Tupamaros hebben in die periode onder meer de ambassadeur van Groot-Brittannië gegijzeld, en Dan Mitrione, de CIA-topman voor Brazilië, Paraguay en Uruguay. Uiteindelijk hebben ze Mitrione geëxecuteerd, omdat ze hem verantwoordelijk achtten voor de martelpraktijken van de eigen Uruguyaanse veiligheidspolitie. Op 14 april 1972 tekenden de Tupamaros hun eigen ondergang, door een aantal topmensen van de beruchte Doodseskaders om te brengen. De reactie was navenant: in één dag tijd werden de meeste leiders van de Tupamaros geëxecuteerd.
Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp
Ik ben als zeeman varend bij de KNSM 2 reizen op het Chile van Allende en 9 reizen na de putch. Op 11 sept.1973 lagen wij in de haven van Callao, Peru en 3 dagen later, op de 14e dus, in de haven van Arica, de meeste noordelijke havenplaats in Chile. Daar was nog weinig van de coup te merken. Na 2 dagen in Antifagasta(3e stad in Chile), waar al een strenger regime en een avondklok om 18:00 heerste, lagen we een dag of 10 na de coup in Valparaiso.
Daar stonden op elke straathoek zwaar bewapende militairen, soms vergezeld van pantserwagens met geschut. Het is dus simpel om texstellen dat misdaadcijfers omlaaggingen. Wie na 18:00 op straat kwam, werd simpelweg doodgeschoten. Het Chileense leger overigens is getraind door ene Walter Rauf, een gevluchte nazi en gedroeg zich op straat ook zo. Bij vrouwen die op straat met een pantalon aan liepen, werd de bajonet in de broekspijp gezet en kapotgesneden. De lokale bevolking werd op straat behoorlijk geterroriseerd.
Dat Allende de coup over zich af heeft geroepen moge duidelijk zijn.
Hij nationaliseerde veel Amerikaanse bedrijven, waaronder Anaconda Copper Mining en AT&T Communications. Fout! Die waren, en zijn nu weer, van Rockefeller. Ten tijde van de militaire coup in Chile was Tricky Dick Nixon president van de VS en Henry Kissinger zijn State Secretary.
Kissinger leeft nog en is nu directeur binnen de Rockefeller Foundation.
De Nationalisering was natuurlijk een communistisch middel, maar het maskte hem.ongekend populair bij het.grotendeels straatarme volk. De Chilenen bestonden uit ca.5% grootgrondbezitters, een smalle middenmoot en de rest was arm en had honger. Door buitenlandse bedrijven te nationaliseren en daarmee de grondstoffen, Chile was/is de grootste koper producent terwereld, zou de rijkdom ten goede komen van de bevolking was het idee i.p.v. aan Rockefeller c.s.
Maar om te stellen dat het regime van Pinochet minder erg was, spreek ik uit eigen observatie tegen.
De film “Missing” van Costa Gravas geeft een goed beeld van deze coup. Iedereen wist en weet dat de CIA betrokken was om de Amerikaanse belangen veilig te stellen, dat noemde men toen alleen nog geen ‘Deep State’. Allende was een linkse klootzak, Pinochet was een rechtse klootzak. Het is het volk wat uiteindelijk de rekening betaalt.
Beste Ian, zoals in de film waar jij het over had ging het in werkelijkheid ook, maar dan nog erger.
Er zal de laatste 40 jaar zeker aardbevingbestendig gebouwd zijn, maar destijds zeker in een radius van 3km om de haven van Valparaiso zeker niet.
Op zekere nacht lag ik met een leuke lokale dame in een hotelletje toen de eerste aardschokken zich aanmeldden.
Plafonds kwamen naar beneden, muren barstten en iedereen, echt iedereen vluchtte naar buiten en meteen werd er geschoten. Mijn dame en ik twijfelden maar gelukkig hield het schieten op. Ik heb het hier over een tijdsbestek van nog geen 2 minuten. Ondertussen waren de schokken zo goed als over maar staande in de deuropening met een gedeeltelijk ingestort hotel achter ons en driegende militairen voor ons besloten we de gok naar buiten te wagen. Ik zag enkele doden op straat liggen en wij werden, samen met een honderdtal mensen op een pleintje, Plaza Aduanas(zoiets vergeet je nooit meer), bijeengedreven en met automatische wapens onder schot gehouden. God zij dank was de bevelvoerend officier ter plaatse realist genoeg om te beseffen dat mensen niet anders konden dan de straat opvluchten na spertijd en had vrij snel ‘cease fire’ bevolen. Doch niet nadat dit een enkeling het leven had gekost. Dit fenomeen wordt in de film heel even aangetipt.
En ja in de film is sprake van bemoeenis van de CIA in deze putch, naar zij hebben ook opsracht van iemand gekregen en die moet je toch echt in District of Colombia(DC) en de burelen van Rockefeller c.s., zoeken.