De Nederlandse staatsomroep NOS is absoluut onbetrouwbaar geworden in haar berichtgeving. Het is vaak nog slechts agitprop. Een krant als NRC Handelsblad is redactioneel zelfs nog erger. Zaken worden verzwegen, niet gemeld, sterker aangezet dan redelijk is of berichten worden eenvoudig zo gemanipuleerd dat de argeloze lezer op een verkeerd been wordt gezet.

Agitprop lijkt steeds meer de leidraad van de leiding van veel MSM, en dient daarom alleen al uit het oogpunt van zindelijkheid en sociale hygiëne aan de kaak te worden gesteld. Dat doen we op Veren of Lood sowieso al in veel artikelen, maar de stroom verdraaiingen wordt nog steeds groter. Om die reden zijn we gestart met deze onregelmatige rubriek, waarin als dat zo uitkomt ook andere Nederlandse of in Nederland te volgen media zullen figureren. Vandaag een aflevering NRC Handelsblad – er was daar weer hard gewerkt dit weekend.

Maar eerst even nog de vraag: wat is agitprop? De Nederlandse Wikipedia geeft een schitterende en naadloos aansluitende definitie die ik graag als basisnotie zal blijven gebruiken:

Agitprop is de samengestelde afkorting die staat voor “agitatie en propaganda”, waarbij de propaganda op de geest moet werken en de agitatie op de emoties. In feite is het een dwingende, agressieve vorm van propaganda.

NRC Handelsblad had ik willen vermijden, omdat het onbegonnen werk is correcties in de VanderMeersch-bode aan te bevelen. Onze kat doet dat beter, maar het stukje dat Jan Kuitenbrouwer gisteren afscheidde verdient toch een ereplaats in deze rubriek. Tja, we gooien er maar weer eens een closeread tegenaan. De resterende rafels gooit u na afloop zelf maar weg.

Om maar gelijk met de titel te beginnen: dat lijkt vooral een vooruitwijzing naar Kuitenbrouwers column. De vlag dekte ditmaal inderdaad de lading. Er had alleen De Reacties op voor moeten staan, maar kranten hebben nu wel eens ruimtegebrek, dus opnieuw: tja!

Duk, Roos en Baudet: is het gekte of cynisme?

Jan Roos, die Powned-jongen die vergeefs probeerde de Tweede Kamer in te komen, vroeg zich op Twitter af: „Wat is dat toch met ‘kanker’ en de allochtone jeugd?” De krachtterm ‘kanker’ is een oer-Hollands verschijnsel, daar is weinig allochtoons aan. Diverse lezers, onder wie filmregisseur Martin Koolhoven, attendeerden Roos daarop. Roos’ reactie was fascinerend. „Kool is een deugmens”, schreef hij, „die gaat het over een woordje hebben, in plaats van de bedreigingen uit die hoek”.

En als iemand het recht heeft het over woordjes te hebben, is dat deugmens Jan Kuitenbrouwer, die sinds het uitkomen van zijn Turbotaal als de goeroe van het Nederlandse woord werd gezien. Tot 1988, overigens.

Hoe moeten wij dit noemen? Een cognitieve afzwaaier? Zoiets als waarop je bedacht moet zijn in gesprek met een vierjarige. Ooit sorteren die hersencellen zich uit en ontstaat er iets van orde en logica in dat brein. Geef toe, als het normaal is geworden dat in de nieuwsmedia incoherente mensen optreden, is er toch iets vreemds gebeurd met onze cultuur.

Over het al dan niet coherent zijn van media-optredens van wie dan ook kun je twisten, maar over de cognitieve dissonantie van Jan Kuitenbrouwer niet. Zie onderstaande tweet:

Ja, oké, ooit hadden wij Willem Oltmans, maar vergeleken met Jan Roos was hij een toonbeeld van eruditie en bedachtzaamheid.

Even voor de duidelijkheid en wie het zich niet meer herinnert: Willem Oltmans was de terrier die zijn leven besteedde aan het zuiveren van zijn naam door het Koninklijk Huis (formeel: de Staat der Nederlanden, anders was hij nu nog bezig) voor de rechter te blijven slepen tot het systeem het na veertig jaar uiteindelijk begaf. Zeker geen aangenaam mens, maar iemand bij wie Kuitenbrouwer kennelijk niet in de schaduw durft te staan zonder demonstratief een achterpootje op te trekken en er een selfie van te maken om zijn eigen deugen te benadrukken.

Hieronder het deugmens en zijn favoriete zelfbeeld:

Of neem Wierd Duk. Journalist, historicus, tegenwoordig in dienst bij het Algemeen Dagblad en vaak te zien in talkshows. In die landelijke krant en die veelbekeken programma’s vertelt Duk voortdurend dat er voor radicaal-rechtse meningen als de zijne in Nederland geen ruimte is. Je leest het, je kijkt ernaar, en denkt: wat is hier aan de hand? Is deze man doof voor zijn eigen stem? Is dit een vierjarige in het lichaam van een vijftiger? Waarom zit deze man op een gewone stoel? Is dat wel veilig?

Hier gaan we naar het eigenlijke doel van deze column: afgeven en verdachtmakingen op aangeven van de baas. Argumenten zijn niet nodig, want iedereen weet toch….

Naast Duk zit dan vaak iemand anders, Jan Roos bijvoorbeeld, of Leon de Winter, die het helemaal met Duk eens is dat voor hún mening in Nederland geen ruimte is. Als tv’s een logica-alarm hadden, zou het gepiep oorverdovend zijn.

Tot die tijd moeten we het met het gepiep van Kuitenbrouwer doen. Een autopiepje, zeg maar. Om gek van te worden. Oh, wacht…

In een interview zei Duk onlangs dat Rusland geen dictatuur is. „Als je je niet met de politiek bemoeit en je niet te veel tegen de macht verzet, kun je daar prima leven.”

Hier kun je zeker over twisten, en ter zake kundige mensen zouden er zelfs een column over kunnen schrijven die hout snijdt. Maar daarvoor is Kuitenbrouwer niet aangenomen, en dat is maar goed ook.

Het weergeven van Twitterdiscussies is al niet handig zonder de bewuste tweets te tonen. Niet als je probeert iets objectief te duiden in ieder geval:

Het zijn de media die ons een totaal verkeerd beeld van Rusland en Poetin geven, meent Duk. Iemand citeerde een deel van zijn uitspraken op Twitter, letterlijk. Duk: „Jij maakt jezelf nu totaal belachelijk.

Eh…?

Kuitenbrouwer erkent er niets van te snappen, maar maakt daar in het vervolg zijn geheime wapen van. Dat is zowel bizar als een poging tot sluwheid die door de reproduceerbaarheid van discussies in het water valt.

Het wonderlijke is: het went. Wij hebben de neiging om dit soort idiotie te vergoelijken. Dat totale communicatiedefect, tussen mensen die verder zo weinig lijken te verschillen, burgers van hetzelfde land, beoefenaren van hetzelfde vak, die geen gesprek meer met elkaar kunnen voeren, het maakt ons nerveus. Zo kunnen we toch niet leven met elkaar?

Ziet: Kuitenbrouwer snapt het niet, en wil het ook niet snappen, en probeert de lezer vervolgens wijs te maken dat hij het niet dient te snappen. Trouwe, nauwkeurige lezers van het NRC die nooit iets anders lezen dan die ene krant trappen daar wellicht in. Maar als dat de doelgroep is ben je snel klaar. Dan had de hoofdredactie hen K. beter direct op de koffie kunnen sturen.

Maar zoals alle cognitieve dissonanten, geven wij het uiteindelijk gewoon een plek, samen met de twee losse sokken die elkaar nooit vinden, tandpasta met streepjes en de kip en het ei. Het is onbegrijpelijk, het is irritant, maar zo is het nu eenmaal. De toestand normaliseert zich, de uitersten trekken weer naar elkaar.

Intussen heeft Kuitenbrouwer het wellicht dan een plek gegeven, maar wat heeft de lezer te maken met de jungle van maatschappelijke indrukken die Kuitenbrouwer met de jaren heeft opgenomen? Zelf erkent hij al niet alles te willen begrijpen, dus een coherente tekenfilm zal er al niet uit komen. Laat staan een beeld van de realiteit dat herkenbaarheidswaarde heeft.

Duks oud-collega Hubert Smeets, bijvoorbeeld, verwijt hem een „gebrek aan intellectuele discipline”. Tja. Duk kan in talkshows verschijnen en in het AD schrijven, er zijn toch langzamerhand heel wat aanwijzingen dat hij gewoon niet bij zijn hoofd is. In goed Nederlands: kierewiet. Je hebt verschil van inzicht, en je hebt gekte, laten we het een niet met het ander verwarren.

Journalistieke regel nummer 1: zorg dat je bronnen geloofwaardig zijn. Hubert Smeets heeft om moeilijk objectiveerbare redenen (die dan ook nooit werden gegeven) een grote subsidie (iets van €375.000, – voor een website die hijzelf vol schrijft als ik me goed herinner, zeker niet minder) van Buitenlandse Zaken losgekregen om het standpunt van Buitenlandse Zaken semi-objectief aan de intellectuele man te brengen. Dat hielp daarmee in principe tegelijkertijd een kleine personeelsreductie van NRC Handelsblad te financieren. Maar zo lang het ‘kennis- en analyseplatform’ Raam op Rusland  verder niet kostendekkend is, blijft Smeets lekker objectief bij NRC.

Het pijnlijke is dat mensen als Duk, Roos, maar ook onzin-grossiers Leon de Winter en Thierry Baudet, waarschijnlijk niet gek zíjn, maar welbewust de gek uíthangen. Het is een strategie. Net als die oneindige stroom knettergekke verzinsels van Trump: een bewuste strategie van desoriëntatie en conditionering, zodat het publiek op een gegeven moment niet meer weet wát het moet geloven. Wij zíjn helemaal niet gebrainwashed, zoals radicaal-rechts altijd beweert, wij wórden gebrainwashed. Door hen.

Hier ziet u curieus genoeg het enige excuus geopperd dat Kuitenbrouwer voor zichzelf nog uit het vuur zou kunnen slepen: hij zou inderdaad wel eens niet welbewust de gek kunnen uithangen, maar niet meer zijn dan een onzingrossier. Kennelijk ook nog eentje die de zweep van hoofdredacteur voelde omdat zijn stukjes te slecht gelezen werden om nog lang te handhaven. Zelfs een Kuitenbrouwer moet leven, nietwaar? Zeker als de spoeling dun wordt en de alternatieven schaars. Van zijn zeurboekjes kan dat allang niet meer, en wie zou zich interesseren voor een lezing van iemand die zo’n slechte voeling met de tijdgeest heeft?

De belangrijkste conclusie die je aan dit stuk moet vastknopen is dat Kuitenbrouwers nog geen goede kuitenbijters zijn. Dat zou interessant zijn geweest om te noteren als iemand het NRC en deze columnist nog een gezonde toekomst had kunnen voorspellen. Nu zijn het primair de stuiptrekkingen van een al bijna vergeten advertentiedrager voor korte tripjes gericht op hoogbejaarde pensioentrekkers en eertijds blasé Vut-volk. Wie hierin nog publiceert bewijst passé te zijn. Je hebt geen turbotaal nodig om dat te onderstrepen.

Wat NRC nog publiceert bevat niet meer steekhoudende argumenten dan zoals de lakmoesproef hierboven die hun columnisten dagelijks leveren. Maar dat is een verdienmodel dat zijn einde nadert.

Wie het gewoel op Twitter interessant vindt kan ik de meme #Caviaspijkeren aanraden.

Want meer lol is er op Twitter niet meer aan te beleven:

Afijn, schep duidelijkheid: zeg vandaag hier nog uw NRC-abonnement op (dat u niet behoeft te hebben natuurlijk, het is gewoon leuk om er een mailtje aan te spenderen.)