Turkije verwijdert zich politiek steeds verder van de Brusselse EU.  Zowel in woord als gedrag Hoe moet dat aflopen met Cyprus? Een botsing nadert nu.

De basis van het probleem is het veronderstelde EU-lidmaatschap waarnaar Turkije zou streven. Toen Grieks-Cyprus in mei 2004 lid werd van de EU was het noorden van et eiland al 30 jaar door Turkije bezet. Maar als ook Turkije EU-lid werd zou de samensmelting geen probleem meer zijn aldus de van hubris overlopende wereldvreemde EU-strategen. Simpel toch?

Alsof het hele idee van een Turks EU-lidmaatschap toen al geen luchtfietserij meer was. Zou het land onder hetbewind van toenmalig premier Erdogan zich willens en wetens onderwerpen aan de oekazes uit het Berlaymont? Echt, wie dat dacht was toen al een gevaarlijke gek. Maar daar zit Brussel vol mee, en dit verhaal bewijst het ten overvloede.

Tot midden vorig jaar werd er bij tijd en wijle nog wel eens onderhandeld over hereniging van de beide landsdelen, maar heel enthousiast werd het nooit. De EU bleef de TNRC beschouwen als bezet gebied.

En toen kwam de wedren naar de bodemschatten in de oostelijke Middellandse Zee. Technisch werd ook boren in diepe zeeën mogelijk, en dat maakte dat het zeegebied dat formeel onder Cyprus viel veel waardevoller werd. Zodat ook het potentieel van de vegeterende republiek Noord-Cyprus (TRNC) navenant toenam. En het landje van een prestigeproject evolueerde naar een waarlijk profijtelijke bezitting. Alleen, dat was het (nog) niet. Formeel was ook Noord-Cyprus onderdeel geworden van de EU tijdens die lidmaatschap aanvaarding in 2004. Want geen land ter wereld dan Turkije heeft de TRNC erkend.

Turkije lijkt nu vast besloten daar iets aan te gaan doen. President Erdogan bezocht afgelopen week Noord-Cyprus, en kwam met het voorstel om de deling van het eiland in twee staten te formaliseren.

Na alle kiften van de afgelopen weken zal dat in Brussel als een onaangename verassing gekomen zijn. Hoe aarzelend de EU ook geprobeerd heeft de Cypriotische rechten op de bodemschatten in de omliggende zee te verdedigen, men ging er altijd nog van uit dat het gebied onder de EU viel.

Quod non, als het aan president Erdogan ligt:

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft zondag tijdens een bezoek aan Turks-Cyprus gepleit voor overleg dat moet leiden tot een akkoord over de vorming van twee staten op het gedeelde eiland. Hij zei dat er anders geen vrede en stabiliteit op het eiland kan komen. “Er zijn twee volkeren en twee van elkaar gescheiden staten”, zei Erdogan.

De EU sputtert, maar is volgens Turkse media tot onderhandelingen bereid.

The European Union is ready to support negotiations and play an active role in finding a permanent solution to the Cyprus issue, a top official said Sunday.

“The EU is fully committed to unification within the framework of the U.N. and along the lines of the founding principles of the EU, on the basis of a federation with a comprehensive solution to the Cyprus problem and bi-zonal, bi-communal political equality,” the bloc’s foreign policy chief Josep Borrell said.

Veel klets maar weinig beweging,zo op het oog. Niettegenstaande dat weet je het met de EU nooit. Maar als de EU gaat refereren aan VN-verklaringen dan bedoelt men; nee.

“There is no alternative to the comprehensive solution of the Cyprus problem other than the basis of U.N. Security Council resolutions,” said Borrell, referring to the partial opening of Varosha, which has been closed for 46 years.
(..)
“In this regard, we regret today’s actions on the opening of the closed zone in Maraş and statements that contradict the U.N. principles for the solution of the Cyprus problem. These will cause more insecurity, more tensions in the region and must be urgently undone,” he said.

Maar wat zou gebeuren als TRNC inderdaad een onafhankelijk land wordt is eenvoudig te voorspellen: binnen maximaal drie jaar zou het landje Turkije om aansluiting verzoeken. En zuchtend zou de regering in Ankara dat inwilligen. Dat leek ook de AKP-krant Sabah te beseffen, want het artikel dat ik hierboven citeer kreeg vanmorgen een heel wat minder subtiel vervolg:

The recent statements by the European Union’s top foreign policy chief show that the bloc is disconnected from reality on the island of Cyprus, Turkey’s Foreign Ministry spokesperson Hami Aksoy said, criticizing the bloc for disregarding the will of the voters in the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC).

En dat Turkije ook de VN alleen maar gebruikt als het haar uitkomt (Libië, ter bestrijding van Haftar) werd ook nog eens benadrukt:

“U.N. Security Council resolutions do not predominate property rights,” Aksoy said, adding that everyone, including the EU needs to respect the Turkish Cypriots’ decision to find a solution based on a two-state model.

Enfin, na de nederlaag van Armenië en de relatieve rust rond Idlib heeft Turkije de handen even vrij,denkt men. Maar zodra internationaal doordringt dat de aankondiging van een economische hervorming vooral uit woorden bestond, zullen we weer een herhaling van de problemen met de lira terugzien. Of denkt de Turkse regering soms dat op te kunnen lossen met een succesvolle annexatie van de TRNC? Je verbaast je nergens meer over.

---

Meer over Turkije (hier) onder Erdogan op Veren of Lood vindt u hier. De serie ‘Turkije en haar expansionisme‘ van deze zomer  vindt u hier. Over het groeiende conflict over de gasvelden tussen Turkije en Cyprus vindt u hier meer.