Na de EU-top vorige week is wat mij betreft klip en klaar dat de EU het na 2017 zonder het UK zal moeten zien te rooien. De Britten gaan vertrekken, dat tegenhouden gaat niet meer lukken.

Waarop ik dat baseer, dat idee dat het zeker is dat het UK de #EU verlaten zal? Op de huidige stand van zaken, de algemene houding binnen het UK en het onbenul der EU-leiding. Zeker is, dat met Camerons rondgang langs Europese hoofdsteden om steun te zoeken voor Britse eisen die het land binnen de EU moeten houden, de campagne in ernst begonnen is.

Om bij het begin te beginnen: de EU is van alle lidstaten binnen het UK altijd het minst populair geweest, niet in het minst door een zelfbeeld van de Britten dat niet geheel in overeenstemming is met de realiteit. Dat neemt niet weg, dat het land nog steeds een economische macht van betekenis is – maar vooral op het gebied van Financial Services. En die sector is niet zo heel positief over een Brits vertrek uit de EU. Peilingen geven aan, dat het verschil tussen voor en tegenstanders van Brexit elkaar ongeveer in evenwicht houden.

Dat neemt niet weg dat het land diep verdeeld is over het EU-lidmaatschap. UKIP als politieke partij die specifiek is opgericht om een vertrek uit de EU te bewerkstelligen is in die zin een unicum binnen Europa. Maar hoewel het districtenstelsel een doorbraak van de partij tot nog toe in de weg stond, is dit voor de toekomst een minder grote zekerheid. Een eigenaardigheid van een districtenstelsel is, dat een omslag plotseling plaatsvindt, en dan kunnen een paar procenten voldoende zijn. De stand in de algemene politieke peilingen laat zien, dat een dergelijke doorbraak in een aantal situaties tot de mogelijkheden zal behoren, en het is precies dàt wat de Conservatieve Partij zo zenuwachtig maakt. UKIp betrok tot voor kort een groot deel van haar aanhang uit deze partij.

Maar dat laatste verandert, en steeds sneller. Een recente tussentijdse verkiezing in een veilige Labourdistrict werd plotseling nog spannen door een sterke swing naar UKIP. Nu zijn daar meer redenen voor (Corbyn, tussentijdse verkiezingen in het algemeen), maar dat UKIP de uitdager bleek was toch op zijn minst een teken aan de wand van verschuivende aandacht binnen het traditionele Labour-electoraat naar de problemen die de EU geeft. Dat daardoor ook binnen Labour mensen steeds openlijker twijfelen aan een Britse toekomst binnen de EU, is een gevolg dat de regering van David Cameron zorgen baart wat betreft het al aangekondigde referendum over het EU-lidmaatschap.

De verscheurdheid over de EU reikt tot diep in het kabinet, en een belangrijk debat binnen de Conservatieve partij is dan ook, in hoeverre kabinetsministers vrij zullen zijn campagne te voeren tegen de EU. Michael Heseltine zei daarover deze week dat die ministers dan maar beter ontslag zouden moeten nemen. Voormalig minister van Financiën Nigel Lawson meent dat het tegengestelde verstandiger is. En dat wordt dan maar allemaal in de pers uitgevochten.

De invloedrijkste Conservatieve euroscepticus in het EP, Daniel Hannan, analyseerde gisteren de kansen van de onderhandelingen die de Britse premier wil beginnen met de EU, en concludeerde dat het onbegonnen werk zal zijn. Hij ziet weinig toegeeflijkheid onder de EU-apparatsjiks. Hannan sprak zelfs al de verwachting uit dat het referendum wel eens in juni 2016 gehouden zou kunnen worden.

Juni 2016 is heel vroeg, en gaat bovendien in tegen eerder gedane toezeggingen. Maar wanhoop geeft rare beslissingen, en dat Cameron inderdaad wanhopig probeert het UK voor de EU te behouden bestrijd niemand. De ratio achter een dergelijke vlotheid, is dat de voorstanders van een Brexit zich minder goed georganiseerd in die verkiezingen kunnen storten. Wat er tegen spreekt is de herkenbaarheid voor het publiek van een wanhoopspoging. En er is nog een klein detail dat nog niet overal is doorgedrongen: de nasleep van het #Geenpeil-referendum. Het zou vanzelfsprekend in het UK een ontzettend slechte indruk maken als twee maanden voor hun referendum een vergelijkbare volksraadpleging in Nederland door de Nederlandse regering hypocriet werd gesaboteerd. Een reden te meer om de Britse regering duidelijk te maken dat de Britten zoiets niet pikken zullen!

Wat dan ook niet helpt, is de bekendmaking van een rapport van de Bank of England, dat de instroom van migranten de lonen voor beginnende werknemers neerwaarts drukt. De associatie hiervan met de EU is niet alleen makkelijk, maar ook terecht.

En dan is er nog de situatie van de huidige status quo. Met de impopulariteit in het UK zoals die al bestaat, lijkt het voor de regering-Cameron moeilijker extra stemmen te winnen, dan voor de tegenstemmers het geval voor een lijkt te zullen gaan worden. Dat effect zou zo maar een paar procent extra kunnen betekenen, en dan is de campagne nog steeds niet begonnen. Mijn inschatting is dat de kans op Brexit bij de huidige stand van zaken boven de 60% ligt.