De herinneringen van Toon Kasdorp aan Limburg vertellen niet zelden ook een verhaal over de ongemerkte veranderingen in ons land.

In de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog was Maastricht nog op Frankrijk georiënteerd, vooral de upper ten van die stad. De rest van Limburg meer op het gebied van Duitsland aan de overkant van de grens, met wie we een stevige hekel deelden aan het soort Duitsers dat “Prusen” werd genoemd.

Prusen waren de Duitsers die met hun hakken klapten, veel te luide stemmen hadden en geen gevoel voor humor. Voor ons waren het dan ook nog de buitenlanders die ons land bezet hadden. Maar in de verwantschap van Limburgers met de Duitsers van ‘over de grens’, was er eigenlijk geen verandering gekomen. Die werden meer gezien als medeslachtoffers.

Dat gold vooral voor onze oostkant van de Maas. Die rivier was tot 1830 de grens geweest en van een oriëntatie op het noorden van het land, zoals we die tegenwoordig kennen was toen nog geen sprake. Op de lagere school, die we nu basisschool noemen, werd de kinderen in de eerste plaats Nederlands geleerd. Maar sprak je op straat een kind in het Nederlands aan, dan had je kans dat het in huilen uitbarstte. Het handje vol Noord Nederlanders dat in Roermond woonde, werd wel vriendelijk behandeld, daar zat het hem niet in, maar ze waren vreemden onder de Limburgers.

Ik kwam uit zo ’n Noord Nederlands gezin, maar ik speelde, geloof ik, meer op straat dan mijn broers en zusters. Ik leerde daar het dialect en ik had bovendien een stel vrienden van wie de ouders ook uit het noorden kwamen. Alles bij elkaar voelde ik me, geloof ik, meer thuis in mijn geboorteplaats dan de rest van het gezin. Maar ook ik ben er weggegaan toen ik achttien was en ik kom er alleen maar teug voor de jaarlijkse dodenherdenking op 4 mei. De enige, die tot haar dood in Roermond is blijven wonen, is mijn moeder en zij was Friezin van geboorte en opvoeding en hoorde er eigenlijk het minste thuis van ons allemaal.

Waarom ze niet terug gegaan is naar Friesland, of naar Amsterdam, waar ze tien jaar met veel plezier gewoond heeft, ik weet het niet. Tegenwoordig zie je de verschillen niet zo meer tussen Limburg en de rest van Nederland. De aparte Limburgse taal, die meer van het Nederlands afweek dan het Fries, wordt niet meer gesproken. Alleen mensen van mijn leeftijd spreken dat dialect nog, maar hun kinderen en kleinkinderen verstaan het niet meer. Limburg is vernederlandst en van dat aparte cultuurtje daar is niets meer over.

---

Deze herinneringen verschenen eerder op het Blog van Toon Kasdorp

Meer van deze herinneringen op Veren of Lood vindt u hier.