Er zijn twee soorten geschiedenis. De een houdt zich vanuit het heden bezig met wat bekend is over de landen en samenlevingen van tegenwoordig in het verleden. De andere probeert een beeld te krijgen van hoe de mensen in het verleden tegen hun eigen wereld aankeken. Die twee soorten overlappen wel, maar toch zijn de verschillen groot.

Zo zul je de Honderdjarige Oorlog meestal beschreven zien als een oorlog tussen Frankrijk en Engeland, maar de Engelse adel die de oorlog in Frankrijk voerde, sprak Frans en beschouwde zich zelf als Fransen met bezittingen in beide landen. Die Honderdjarige Oorlog zag men meer als een vete tussen twee adellijke families met hun bondgenoten, dan als een oorlog tussen twee nationaliteiten.

De middeleeuwen kenden eigenlijk geen nationaliteiten. Je leefde op het platteland en dan hoorde je bij een kasteelheer of bij een klooster. Of je woonde in een stad en dan moest je je weg zien te vinden in de verschillende standen die je daar had. Het gevoel dat je als burger van twee verschillende steden tot tot de zelfde nationaliteit kon horen leefde nog niet erg, al was het natuurlijk wel gemakkelijk als je in de buurt steden had waar dezelfde taal gesproken werd als bij je thuis.

De relatief sterke positie van Holland en Zeeland in de middeleeuwen was een gevolg van het grote aantal steden, die anders dan bijvoorbeeld in Italië, geen onderlinge oorlogen voerden maar samenwerkten. Je kon die twee provincies wel ongeveer zien als één grote stad en aan die onderlinge verbondenheid ontleenden ze hun welvaart.

Die welvaart bleef in eerste instantie behoorlijk achter bij die van Brabant en Vlaanderen, vooral ook omdat het eeuwen geduurd heeft voordat het watermanagement in ons land zo ver gevorderd was dat de provincies eindelijk meer land dan water hadden. De droogmaling van al dat water heeft een sterk uitgebreide agrarische productie tot gevolg had. Maar ook de scheepvaart, die altijd al een van de belangrijkste activiteiten was geweest, bleef belangrijk. Dat was het land dat in de Oudheid Friesland werd genoemd, maar later dus Holland en Zeeland .

De scheepvaart onderhield contacten met de landen aan de Oostzee, maar ook met Spanje en Portugal. De provincie Gelre was een belangrijke schakel, omdat het via de grote rivieren de toegang tot het Duitse achterland beheerste. Dat Gelre uit die tijd moet U wel anders zien dan de tegenwoordige provincie. Het was meer Duits dan Nederlands. De rechter Maasoever vanaf Sittard ongeveer maakte er deel van uit en de hoofdplaats was oorspronkelijk het plaatsje Wassenberg in de buurt van Heinsberg en Roermond. Het bestond uit vier kwartieren, waarvan dat van Roermond het oudste en belangrijkste was.

Dat is terug te vinden in de straatnamen van de Duitse steden aan de linkerkant van de Rijn, waarvan de oudste allemaal een Roermonder Strasse hebben. Dat Roermond relatief zo belangrijk was kwam onder meer omdat het niet alleen aan de Maas maar ook aan de Roer lag. Dat was in die tijd een bijzonder begaanbare rivier, die een flink deel van het transport tussen Maas en Rijn voor haar rekening nam. Transport over water was in de middeleeuwen , meer nog dan tegenwoordig, het goedkoopste en efficiëntste. Maar het transport via de Roer was na 1830 praktisch in één klap afgelopen. Er kwam nu een grens met controles en heffingen en de oriëntatie op Nederland werd vervangen door een op het nieuwe industriegebied dat Roergebied werd genoemd, maar dan naar een andere Roer, die in het Duits Ruhr heet in plaats van Rur.

Roermond werd daardoor afgesneden van haar oude achterland en het heeft tot na de Tweede Wereldoorlog geduurd voor er in die plaats weer wat leven in de brouwerij kwam. Tegenwoordig zijn de grenzen weer open en is er vooral veel verkeer vanuit Duitsland naar Nederland. De grote wateroppervlakten, die als gevolg van de ontgrinding van de Maas ontstaan zijn, liggen vol met Duits boten en Roermond is intussen een groter watersport centrum dan Loosdrecht. Maar ook de industrie is er weer in opkomst. De veranderingen die er de laatste twintig jaar hebben plaats gevonden zijn indrukwekkend.

U moet er, als U tijd heeft, beslist eens gaan kijken.

---

Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp