Zijn eindconclusie was toen dat het loslaten van de relatie tussen geld en goud de diepere oorzaak was, omdat goud een intrinsieke waarde heeft en papiergeld niet. Dat loslaten gebeurde, zoals U misschien nog weet, in 1971 onder president Nixon en had tot resultaat dat het systeem van Bretton Woods, met zijn goud kernstandaard en met wisselkoersen die vast bleven tot zij niet langer houdbaar waren, werd vervangen door het systeem van zwevende wisselkoersen.
De discussie hierover bleek in de praktijk al vlug een causaliteitsdiscussie te worden, van een soort die – zoals bekend – meestal nergens toe leidt. Bij alle onenigheid waren we het er, geloof ik, wel over eens dat een gebrek aan discipline en controle aan de ene kant en een overmaat aan creativiteit in het systeem aan de andere, de onmiddellijke en meest relevante oorzaken waren. Hoe de discipline terug te brengen zou inderdaad het probleem worden waar de economische en politieke wereld zich sinds 2007 mee mocht bezig houden.
Toen waren het de problemen in de VS, waar hier in Europa wat meesmuilend over wordt gedaan, nu zijn we in Europa zelf oorzaak van een nieuwe crisis. Het zal toch wel weer de VS zijn die het voortouw gaat nemen en waar de ideeën vandaan moeten komen. Europa bestaat niet als handelende partij in het internationale verkeer en dat zal zo blijven tot we een manier hebben gevonden om van Brussel af te komen..
Wat je ook van de VS kunt zeggen, als er problemen zijn kunnen ze ingrijpen. Dat doen ze misschien niet altijd goed, maar ze doen het wel. Het oorspronkelijke plan van Paulson indertijd was in mijn ogen een meesterstuk. Leest U het zelf maar. Het was amper drie A-viertjes en de helderheid zelve. Het greep ook in op het punt waar toen de crisis begon: de invalide hypotheken. Dat het Amerikaanse Congres er vervolgens weinig van gebakken heeft, vanwege de verkiezingen de maand erna, doet daar niet aan af. In elk geval was het plan Paulson in twee weken rond. Ik zou niet weten wie dat in politiek Europa zou kunnen.
Het geld en bankwezen is internationaal. Als we een ding geleerd hebben van de twee crises van de laatste jaren dan is het dat de vervlechtingen wereldwijd zijn. Er zijn drie belangrijke valuta, de dollar, de euro en, in mindere mate, de yen. Ze hebben alle drie een bijbehorende centrale bank, maar alleen Amerika heeft een bijbehorend daadkrachtig politiek systeem. Dat is, naast de omvang van de Amerikaanse economie de reden dat het is nog steeds de dollar is die de financiële wereld domineert, ondanks de enorme tekorten op de Amerikaanse handelsbalans.
Het ontbreken van een effectieve controle op het bancaire systeem en de verwante markten van derivatives is ideologisch bepaald. De verwachting dat de markt zich zelf wel zou reguleren was een kostbare vergissing van de Amerikanen. Te hopen en te verwachten is dat zij en wij hun les daaruit zullen leren. Het is nodig dat Amerika en in haar kielzog de rest van de wereld de discipline zal terug brengen op de geldmarkten. Van Europa of welk ander deel van de wereld ook hoeven we op dit punt geen initiatief te verwachten. Het is griezelig dat de Amerikanen zulke grote fouten konden maken maar het is in wezen nog griezeliger dat de Europeanen het lef en de organisatie missen om hun eigen problemen op een behoorlijke manier aan te pakken.
Fouten maken is onvermijdelijk maar stil zitten en niets doen, dat is pas dodelijk. Ter wille van het behoud van de euro verlengen we de economische crisis in de zuidelijke landen. In Spanje en Portugal is de jeugdwerkloosheid nu al jaren 60% of meer. Daar is een hele generatie bezig er onder door te gaan. Als Merkel niet zo vast zat in het verleden dan waren de Noordelijke landen al jaren geleden uit de euro gestapt en hadden ze de zuidelijke landen lucht gegeven. Nu doen we niets en blijft de kar in de modder steken.
De paradoxale reden voor het Europese gebrek aan competentie is het bestaan van de federatieve Brusselse staatkundige organisatie. Terecht vertrouwen de nationale staten aan de Euro bureaucratie hun financiële belangen niet toe. Maar zo lang Brussel er is komt er geen effectieve vorm van Europese samenwerking en die hebben we hard nodig.
Het bestaan van Europese samenwerking is essentieel, het bestaan van Brussel niet. We zouden het in Europa veel beter redden zonder een virtuele volksvertegenwoordiging in Brussel en zonder een Brusselse bestuurslaag die eigenlijk niemand wil, behalve de ambtenaren daar zelf.
Alle werkelijke problemen die de Europese samenwerking in de weg staan blijven liggen en alle aandacht gaat naar de verdeling van de macht tussen organen die eigenlijk helemaal niet zouden horen te bestaan.
Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasorp
Prachtig artikel weer van Toon. Het kwaad is al geschied en de rokende puinhopen worden nog steeds vooruitgeschoven.
Ik vind het een heldere analyse, maar op een punt schiet het tekort, er wordt hlaverweg weer een sneer gegeven naar de markt diezichzelf niet zou controleren, maar de gehele financiele crisis van 2008 is terug te voeren op wetgeving, ingevoerd door de Democraten, uitgebreid onder Bill Clinton, en toen in 2003 de Republikeinen wilden ingrijpen, omdat zij de ellende zagen aankomen waren het de Democraten (die na Lobbyen en actie voeren van Obama me zijn criminele organisatie ACORN, en later de schuld afschuivend op de banken) die ingrijpen verijdelden. Om te begrijpen wat de oorzak was van die crisis dient men zich in de reinvestment act te verdiepen, het was deze wetgeving van de Democraten gebaseerd op een fake rapport van discriminatie (democraten met hun valse rapporten het houd maar niet op) dat de oorzaak is van alle ellende, Het heeft heel lang door kunnen gaan juist doordat de markt corrigereerde en de rente kunstmatig laag hield, uiteraard toen er echt problemen ontstonden en de rente niet langer kunstmatig laag kon worden gehouden is wanneer de spreekwoordelijke shit hitting the fan tot uiting kwam, en men de controle snel kwijt raakte. HEt werd pijnlijk duidelijk dat de overheid banken wel kan verplichten leningen af te sluiten die ze in een normale situatie nooit zouden afsluiten, om vervolgens te beloven dat de winst voor de banken is en slechte leningen door de staat via staatsbanken zal worden overgenomen (lees belastingbetaler), echter het is een situatie die in een markt onhoudbaar is, zoals schulden van Griekenland niet zijn op te lossen met meer schulden… Iemand zal uiteindelijk de rekening moeten betalen, iedereen klaagt over de banken, maar als je als overheid (geselecteerde) banken ergens toe verplicht, met het vooruitzicht dat er geen risico is, en vervolgens on Clinton, die hele markt opengooit voor alles en iedereen met diezelfde garantie, dan kan je verwachten dat op een gegeven moment de zaak uit de klauwen loopt. Zonder de reinvestment act had de crisis van 2008 nooit gebeurd, om een simpele reden, bankne hadden verantwoordleijk geweest voor het risico, in plaats van de overheid. Het is ook de reden dat onder Obama er nooit een onderzoek is geweest naar de werkelijke reden van de crisis, immers het zou blootleggen dat de Democraten er verantwoordelijk voor waren, en met medewerking van Obama ingrijpen van de Republikeinen bewust heeft voorkomen.
Ik verbaas mij er elke keer weer over dat niemand naar de reinvestment act wil kijken, er van af weet, of zich erin wil verdiepen.
PS. Op Wikipedia, wordt het ontmaskeren van het rapport waarop de act was gebaseerd compleet genegeerd, en aanpassingen van wikipedia verdwijnen zonder spoor.
Mooi artikel en heldere analyse. Wenselijk dat dit soort analyses ook meer in de “mainstream” media te lezen zijn. Ik vind dagbladen als De Volkskrant en NRC Handelsblad ernstig tekort schieten op dit gebied.