Criminaliteit van mensen die hier van oorsprong niet woonden is een groot probleem. Geworden. Toon Kasdorp vindt dat een discussie zonder vooringenomenheid hoogst noodzakelijk is, maar mist de wil daar toe.

De onvoorzichtige manier waarop de Raad van Europa zich bemoeit met de Nederlandse rechtsspraak en politiek is terecht door de Nederlandse regering niet helemaal serieus genomen. Maar een ombudsman hebben we niet voor niets. Als die zich dus bij de kritiek uit Straatsburg aansluit en poneert dat we in een racistisch land leven dan moeten we daar iets mee.

Misschien in de eerste plaats vragen wat hij precies met racistisch bedoeld. Het lijkt erop dat hij net als de Straatsburgers alles wat onvrede te kennen geeft met de tsunami van vreemdelingen in ons land als racistisch aanmerkt en dat lijkt mij geen erg verstandig standpunt.

Die ongeremde immigratie zonder enige zinnige poging van de kant van de overheid om de nieuwkomers te laten integreren heeft nogal wat autochtonen in de problemen gebracht. Mensen als Brenninkmeijer merken dat persoonlijk niet zo, want die wonen hier niet. Maar als hele wijken in Amsterdam in één generatie van kleur veranderen doordat de oude bewoners daar massaal weg trekken, dan is er wat aan de hand.

Die mensen doen dat niet voor hun plezier. Mensen in de tram letten op als er groepjes Marokkanen binnen komen, omdat ze uit ervaring weten dat ze risico lopen. Ik schreef een paar jaar geleden[1] over een juwelier in Nijmegen die negen keer overvallen was en geen jonge allochtonen meer in zijn winkel toeliet. Was dat discriminatie? Discriminatie zoals Brenninkmeijer die bedoelt is een gevolg van een te grote immigratie in een te snel tempo. De manier om de wrevel tussen bevolkingsgroepen te bestrijden is niet door vanuit Den Haag of Straatsburg op een morele toon veroordelend te spreken over de mensen die van de immigratie te lijden hebben. Alleen integratie van de nieuwkomers kan helpen en daar  moeten ze toe gedwongen worden, want dat doen ze niet uit zich zelf.

Op het internet vond ik een beschouwing van iemand die Mark Konings heet en die ik verder niet ken. Hij zou een student kunnen zijn, misschien, maar hij schrijft goed. Hij becommentarieerde economen als Harry Verbon en Hans Labohm en verder iedereen die bezwaar heeft tegen de aanwezigheid van een overmaat aan niet-westerse allochtonen in Nederland.  Hij deed dat in uitstekend Nederlands en met behulp van behoorlijke argumenten. Met zijn opvattingen ben ik het lang niet overal eens, maar dat hoeft ook niet. Ik geef U een paar van die opmerkingen met mijn reactie erbij. Zijn opmerkingen in cursief en de mijne recht.

Het zou hoogst onverstandig zijn het boek van Labohm als feitenbron te gebruiken. Hij claimt bijvoorbeeld doodleuk dat 50% van de n.w.-allochtonen een bijstandsuitkering heeft terwijl het in feite zo’n 10% is (Die 50% slaat op het percentage zonder baan van >20 uur maar dat omvat ook studenten, huisvrouwen en WAO/WIAers etc.).

Die kritiek is terecht, al blijft natuurlijk overeind dat wie geen baan heeft ook geen zichtbare bijdrage levert aan de samenleving, maar dat zegt hij ook wel zo ongeveer.

Je moet oppassen voor teveel pessimisme. Asielzoekers zijn ongeveer net zo hoog opgeleid als Nederlanders. Van de volwassen niet-westerse allochtonen heeft ruim 60% een baan en 20% is uitkeringsafhankelijk.

Dat van die uitkeringsafhankelijkheid is dus ruim dubbel het Nederlandse gemiddelde. Bijna net zo goed opgeleid als Nederlanders betekent dus dat het opleidingsniveau achteruit gaat.

Wanneer je bij die uitkeringsafhankelijkheid het aanzienlijk grotere aantal kinderen zou meerekenen verhoogt dat het percentage nog een stuk, maar toch meen ik dat hij gelijk heeft dat er nog geen aanleiding is tot paniek. Als we een verdere toestroom zouden kunnen stoppen, moet de immigratie die tot dit moment heeft plaats gevonden in een paar generaties te integreren zijn. Per saldo moeten we dan niet mopperen. Dat is wel een groot ‘maar’ natuurlijk. Verder kun je eraan twijfelen of daar waar de progressieven aan de macht zijn er een behoorlijk integratiebeleid gevoerd wordt. In Amsterdam in elk geval niet.

Ik ben toch bang dat we ons Pim (en Geert Wilders) wat al te naïef voorstellen. Het discriminatieverbod van art. 1 GW gaat natuurlijk helemaal niet over “discrimineren” zoals de meeste mensen dat opvatten: je beledigend uitlaten over een bepaalde bevolkingsgroep. Het is een bevel aan de Staat om mensen niet ongelijk te achten wanneer dit irrelevant zou moeten zijn: als ze verschillen in ras, sekse, godsdienst. Wist Fortuijn dat niet? Of wilde hij de algemene misvatting slechts als aangrijpingspunt gebruiken om de vrijheid van meningsuiting te bevrijden van een verstikkende politieke correctheid? Nee, want die herwonnen vrijheid zou waardeloos geweest zijn als ze de leuzen niet in daden had kunnen omzetten. En daarvoor was het principe van dat echte discriminatieverbod de grootste belemmering. Men was in de veertig jaar voor 2002 opgescheept geraakt met hele bevolkingsgroepen waarvan de objectieve of vermeende kenmerken als zo belastend werden ervaren dat men zich zo snel mogelijk weer van die lieden wilde ontdoen. Zoals Pim het zelf zei: “De mensen zijn het zat”. Maar voor effectieve actie was de grondwet een belemmering. Als je niet mag discrimineren, mag je iemand niet harder straffen omdat hij een Marokkaan is, niet zijn uitkering eerder afpakken omdat hij een Turk is en niet verdrijven omdat hij een Antilliaan is. En in dat verdrijven lag de kern van Fortuyns politiek, in het “U mag blijven, maar U moet zich aanpassen”, wat zijn aanhang hoorde als “Je hebt geen recht om hier te zijn en we gooien je het land uit als je ons niet bevalt”. Die 26 zetels zijn behaald op basis van een impliciet programma van etnische zuivering. Misschien mogen we geloven dat Fortuijn de wens van zijn aanhang nooit had ingewilligd, maar het is niet geloofwaardig dat hij niet wist wat men wilde horen.

Konings heeft gelijk dat artikel 1 van de grondwet een bevel inhoudt aan de overheid om mensen in gelijke gevallen gelijk te behandelen. In het beruchte Volkskrantartikel waar hij hier op doelde werd door de journalist aan Pim Fortuijn gevraagd of hij dat artikel soms wilde afschaffen, toen de laatste zei dat hij de vrijheid van meningsuiting belangrijker vond dan het zich beledigd voelen van minderheden. ‘Als dat daarvoor nodig is dan wel’ antwoordde Fortuijn toen. En dat is wel heel wat anders dan een pleidooi voor het afschaffen van het gelijkheidsbeginsel.

Wel is waar dat Fortuijn in zijn tijd – net als Wilders nu – bezwaren had tegen de voorkeursbehandeling die niet-westerse allochtonen hier in de praktijk krijgen en tegen de grootscheepse fraude waarmee men zich hier toegang verschaft. Ik denk hier aan het verdonkeremanen van paspoorten en andere papieren door asielzoekers en de x keer herhaalde  gezinsherenigingen van Turken en Marokkanen. Ik denk niet dat de grondwet een belemmering zou zijn voor effectiever actie tegen dat soort gedrag, maar dat was wel wat de Volkskrant suggereerde. Ik denk dat Konings weer gelijk heeft als hij zegt dat de volgelingen van Fortuijn en Wilders veel verder willen gaan dan hun politieke leiders, maar ook die volgelingen zouden  zich veel rustiger gedragen als we alleen niet-criminele allochtonen zouden binnen laten en bovendien het tempo van de immigratie zouden remmen. Hoe we dat zouden moeten doen weet ik overigens ook niet.

Professor Verbon stelt het nu zo voor alsof het bestaan van de PVV niet meer dan een rationele reactie is op objectieve problemen. Dat de ervaring van die problemen echter meer voorkomt uit vooroordeel dan uit de feiten, bewijst zijn eigen beschrijving ervan al. Er is geen enkel serieus empirisch bewijs dat door immigratie per saldo voor autochtonen de werkgelegenheid verminderd is. Dat geldt zelfs voor de onderkant van de arbeidsmarkt: de evenwichtswerkloosheid van zo’n 5% zou zonder immigratie wel nauwelijks lager zijn maar wordt wel voor 40% door allochtonen opgevangen, een sterke aanwijzing dat hun aanwezigheid de structurele autochtone werkloosheid met zo’n 100.000 à 150.000 vermindert. De “mislukte integratie” is grotendeels een vooroordeel. De derde generatie die vaak ten tonele wordt gevoerd, bestaat nauwelijks en zit nog op de lagere school. De tweede generatie is al zeer overwegend geassimileerd: iedereen kent Nederlands, ruim 80% van de jongemannen werkt of studeert, een derde stroomt door naar HBO of WO, een meerderheid bezoekt de moskee niet meer regelmatig, de geboortecijfers zijn gedaald tot autochtoon niveau. Inderdaad: in zwarte wijken concentreert zich criminaliteit en overlast maar de directe ervaring daarmee kan maar zelden de reden zijn PVV te stemmen. Slechts 1,3% van de autochtone bevolking woont namelijk in een zwarte wijk – daarom zijn die wijken ook zo zwart, natuurlijk.

Afgezien van de vooroordelen, is daarbij de reactie van de PVV op de vermeende feiten niet simpelweg rationeel. De PVV is in zoverre geen “gewone” partij dat zij maatregelen voorstelt die niet verenigbaar zijn met de rechtsstaat en die neerkomen op apartheid (alleen bij moslims wordt de vrijheid van godsdienst, de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van vereniging en vergadering beperkt), geloofsvervolging (verbod koran) en etnische zuivering (voor mensen die de koran niet afzweren, moslims dus, “is geen plaats in Nederland”; van de moslims in Europa moeten er “tientallen miljoenen” worden uitgezet). Dat de xenofobie van de PVV zich nu ook tegen Slaven en zigeuners richt, maakt haar er niet rechtsstatelijker op.

Dit vind ik weer een uitstekend verhaal. Op de volgende punten ben ik het niet eens.

De integratie is deels wel en deels niet een succes. Het is geen succes voor zover we het ontstaan van ‘zwarte wijken’ hebben toegestaan. Wie Amsterdam-Oost vergelijkt met Amsterdam-West ziet een opvallend verschil. In Oost wonen tegenwoordig ongeveer fifty-fifty allochtonen en autochtonen en ze wonen behoorlijk door elkaar heen. Op straat wordt door de kinderen  met elkaar gespeeld en men ziet autochtonen in allochtone winkels en omgekeerd.

In West is er sprake van Marokkaanse getto’s en een jood met een keppeltje op moet er zich liever niet op straat wagen. Dat is de schuld van de gemeente Amsterdam die een abominabel woningbeleid heeft gevoerd en de zaak behoorlijk uit de hand heeft laten lopen.

Dat de derde generatie niet bestaat kan niet waar zijn als we de eerste allochtonen in de vijftiger en zestiger jaren situeren. Maar in de praktijk dateert de grote immigratie pas van de tachtiger jaren en dan hebben we nu inderdaad voornamelijk met eerste en  tweede generatie niet-westerse allochtonen te maken. Dat iedereen van de tweede generatie Nederlands spreekt is domweg niet waar, niet in de getto’s. Vooral onder de vrouwen zijn er nogal wat die nooit naar school geweest zijn en die alleen Berbers of Koerdisch spreken. Dat men buiten de getto’s geen last zou hebben van de Marokkaanse criminaliteit is ook niet waar. Trams rijden door heel de stad en roofovervallen blijven niet tot de westelijke tuinsteden beperkt. Geboortecijfers onder immigranten zijn aan het dalen maar de suggestie dat ze op autochtoon niveau zijn aangeland of dat binnenkort zullen zijn, die klopt niet.

Dat de PVV apartheid voor zou staan is niet waar, ze willen integratie. Objectief gesproken zorgt de stad Amsterdam voor apartheid. Die creëert de getto’s of staat in elk geval toe dat ze ontstaan. De PVV  is voorstander van integratie maar zou verbanning wensen van criminele allochtonen. Die straf kennen we inderdaad niet maar ik zou niet weten welk verdrags- of grondwetsartikel invoering daarvan in de weg zou staan.

Die hele histoire over dat meldpunt Polen is zwaar overdreven. Natuurlijk geven seizoenarbeiders overlast als ze met grote aantallen in kleine dorpen zitten. Dat je die overlast kunt melden, daar is niets mee fout. Wat ik verkeerd vond is dat je ook kon melden als je je baan was kwijt geraakt aan een Pool, want dat is onzin. Er is vrijheid van personenverkeer binnen de EU en je daar over beklagen gaat niet aan.

Maar dit is mijn algemene bezwaar tegen dit soort discussies. Mensen nemen standpunten in voor of tegen terwijl we met een echt probleem te maken hebben en er aan de immigratie zowel positieve als negatieve kanten zitten. Aan de omvang zitten vooral negatieve kanten en daar zouden slimme mensen als Mark Konings best eens wat meer aandacht aan kunnen besteden.

---

1. op 13/7/ 2011

---

Dit essay verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp