Er zit een gat tussen de historische werkelijkheid en die zoals veel mensen die dagelijks percipiëren. Hoogste tijd voor bijspijkercursus.

Scholieren hebben meestal in de gaten dat er op het schoolplein drie soorten conversaties worden gevoerd:  De LBO’ers praten vooral over zich zelf en over elkaar in het hier en nu en maken daardoor voortdurend ruzie wegens ongewenst geroddel of vermeende belediging. Naar mate steeds meer mensen uit andere culturen leerplichtig zijn, zijn er bovendien steeds meer misverstanden. In sommige culturen is ‘geen woorden maar daden’ de norm, waardoor het aantal zinloze ernstige matpartijen tussen (ex-)scholieren zal blijven toenemen.

Een tweede categorie schoolplein-praat is vooral te vinden bij de havisten: zij spreken over gevarieerde dingen die ze hebben gedaan, of van plan zijn te gaan doen, zoals de film in de bioscoop, een TV-programma en topics uit het journaal, en de landen die ze hebben bezocht of willen bereizen.

Op het VWO is het gesprek vaak meer filosofisch over meer abstracte zaken, dus bijvoorbeeld of een bepaalde politiek als links of als rechts moet worden gezien; hun meta-conversatie heeft dus relatief weinig van doen met de reële wereld om hun heen.

Bovenstaand is natuurlijk maar een grove indeling; sommige mensen blijken laatbloeiers of vroegbloeiers en belanden in de loop van hun leven in een andere vriendenkring, waar ze beter gedijen.

Laatst was er een reünie met oud-collega’s: “die drie oude mannen daar horen hier niet, dat zijn indringers”, zei een van de dames die niet het helderste lampje in de boom was en is. Ze werd snel terecht gewezen: “Jij relateert altijd alles aan je zelf, maar probeer je eens voor te stellen dat er vóór jij hier kwam hier al andere mensen hebben gewerkt.”

Nieuwe Nederlanders
Die dame redeneert niet anders dan veel zg. nieuwe-Nederlanders: ten onrechte menen dat ons land altijd was zoals zij het bij hun komst aantroffen: een veilig land met verwarmde huizen met riolering, 24 uur per dag warm stromend water en elektriciteit, kantoren met airco, volle winkels, subsidie voor het maken van kinderen, sociale uitkeringen, goede gezondheidszorg, (bijna) overal OV, verlichte wegen en veel mensen met de luxe van een eigen auto. Inmiddels meent dus een substantieel deel van de inwoners van ons land dat we al eeuwen lang allemaal zo comfortabel leven. Ze hebben geen idee dat het te danken is aan een combinatie van planning en heel veel geploeter van onze (voor)ouders.

Cultureel-economische geschiedenis
Daarom zouden inburgeraars ook verplicht moeten worden zich te verdiepen in onze cultureel-economische geschiedenis, zodat misvattingen dat we hier de vorige eeuwen allemaal een luxe leventje leidden dankzij bijvoorbeeld de VOC en de WIC geen gehoor meer vinden.

Politici
Maar ook veel politici zijn rijp voor een bijspijkercursus. Zij lijken blind voor het eigentijdse leed van de Nederlanders die bijvoorbeeld iedere dag angst hebben voor buren van de categorie ‘geen woorden maar daden’, die zorgen hebben om het behoud van hun baan, om een acceptabel inkomen als men is gepensioneerd en om een prettige oude dag met bijvoorbeeld de gezelligheid in het wijkcentrum met gelijk gestemden. Veel mensen hebben dus zorgen over het heden, maar ook over de toekomst. Hoe bezorgd men is blijkt onder andere uit de recente analyse door het onderzoeksbureau van Maurice de Hond, die een duidelijke relatie aantoont tussen financiële onzekerheid en de sterk dalende populariteit van de zogeheten ‘oude partijen’.

Peace for our time
Politici lijken zich mentaal af te sluiten voor de toekomst: ze denken slechts een verkiezing vooruit als een variant op Chamberlains “peace for our time’ en zijn voortdurend in de weer om de terechte zorgen van burgers te bagatelliseren, in plaats van ze op te lossen, waarvoor ze toch zijn ingehuurd. Politici snappen ook vaak niet dat na ‘één’ meestal ‘twee’ en ‘te veel’ volgen, zoals bleek bij de eerste meldingen van Q-koorts of de vergiftiging van defensiepersoneel. Steeds weer laten politici ellende escaleren ten detrimente van de gewone burger omdat politici niet vooruit lijken te kunnen denken.

Wensdenken
Veel politici functioneren dus ver ondermaats in het hier en nu, en hebben vaak geen oog voor de toekomst, maar maken wel wilde plannen die de mensen in ons land nu en in de toekomst zullen schaden, als het gaat over onderwerpen waarvan ze de portee niet kunnen overzien, zoals immigratie, het klimaatscenario, de Europese Unie en de Euro. En als actueel concreet voorbeeld: de dagelijkse beroving van ons spaargeld, waarvoor we momenteel 0% rente ontvangen, maar dat per jaar, een paar procent minder waard wordt wegens door de politici niet voorziene inflatie, die ze echter zelf hebben aangewakkerd door bijvoorbeeld de recente BTW-verhoging.

Meta
Dit soort politici houdt zich – net zoals vroeger op het schoolplein – ook en vooral bezig met vage meta-onderwerpen zoals universele mensenrechten, de uitbreiding van de EU, het uitzenden van onze militairen naar alle hoeken van de wereld, als symbool om vrede te brengen, want ze achten de inspanning belangrijker dan het resultaat zoals ook blijkt uit meer dan een halve eeuw ontwikkelingshulp.

Angst voor de Bèta’s
De meeste politici hebben nog een ander nadeel: het zijn alfa’s en gamma’s en hebben geen notie van de bèta wetenschappen. Daar hebben ze een soort van angst en ontzag voor, en dus gaan ze blindelings af op door bèta’s gepresenteerde cijfers en grafieken die ze niet snappen zoals over monetaire politiek of het klimaat. Het is geen toeval dat de echte bèta’s in politiek en wetenschap zoals oud-senator Prof. De Lange (OSF), nu juist aan de kant staan van de diegenen die fundamentele kritiek hebben op het zogenaamde klimaatbeleid.

Kortom: politici moeten – net als de nieuwelingen – nodig naar een bijspijkercursus om de relatie te begrijpen tussen verleden, heden en toekomst.

---

Dit artikel verscheen eerder vandaag ook op Polderland

---

Nicolette Geveke is correspondent Brussel voor Veren of Lood.