Een interessante vraag is waarom linkse blogs zoals Joop.nl geen tegenspraak dulden.

Je zou kunnen denken dat simpelweg omdat men zo zijn best heeft gedaan op het uitvoerige betoog om het eigen gelijk te bewijzen dat men het niet verdraagt dat iemand dat betoog omver schopt, zoals ook niemand het leuk vindt als een ander zijn zorgvuldig opgebouwde zandkasteel omver loopt. Maar waarom bouwt links uberhaupt dat zandkasteel? Ik denk dat het antwoord ligt in wat Freek de Jonge eens zei in een oudjaarsconference: voor rechts is hun belang hun mening terwijl voor links hun mening hun belang is. Omdat de eigen mening het belang van links is, besteedt links er veel aandacht aan.

Maar dit impliceert niet alleen een kritiek op rechts (zoals Freek het uiteraard had bedoeld), maar evengoed een aanval op links als je tenminste waarde hecht aan de vrijheid van meningsuiting. Immers, elk mens verdraagt moeilijk een aantasting van zijn belang en als het belang van links de eigen, linkse mening is, dan verklaart dit waarom links zo moeilijk een weerwoord dus een aanval op de eigen, linkse mening verdraagt waardoor in linkse gemeenschappen de vrijheid van meningsuiting altijd in het gedrang komt.

Uiteindelijk heeft dit verschil tussen links en rechts te maken met een verschil dat terug gaat tot dat van minstens Plato en Aristoteles. Kenmerkend voor Plato’s kennistheorie is dat hij – in polemiek met de sofisten – het relativisme afwees en streefde naar het absolute standpunt: omdat bv. de zintuigen ons slechts een aldoor wisselend beeld van de werkelijkheid geven (zoals Heraclites had benadrukt volgens de hem toegeschreven spreuk: “alles stroomt en niets beklijft”), omdat dat beeld relatief is ten opzichte van het moment in tijd en in ruimte, is echte kennis slechts mogelijk als we weten op te stijgen naar het object dat niet verandert (en waarvan het zintuiglijke slechts een beeld is).

Gelukkig hoeven we niet ver te zoeken, want de Idee als het object van ons denken uberhaupt is dat onbeweeglijke, absolute ‘Ding op zichzelf’ zoals Kant het later zou noemen. Aristoteles combineerde de opvattingen van Plato en de sofisten in een meer relativistische en wereldse kennistheorie: we kunnen dingen op verschillende manieren waarnemen en begrijpen en mensen hebben dan ook onvermijdelijk verschillende meningen, maar in plaats van die te overstijgen door een absolute, ‘goddelijke’ positie in te nemen, meent Aristoteles dat al die verschillende meningen iets waars bevatten en kunnen we door middel van een interne, kritische dialectiek tot kennis komen door wat waar is in de verschillende meningen samen te nemen en te verbinden.

Uiteraard bestonden ‘links’ en ‘rechts’ niet in de klassieke oudheid zoals wij die kennen, maar wat linkse mensen met Plato gemeen hebben is een religieus-mystieke kennistheorie die hen – meer nog dan Plato – doet geloven dat zij de absolute Waarheid bezitten (omdat de modernen geloven dat zij allen goden zijn die hun lot in eigen hand kunnen nemen en zij zichzelf en hun persoonlijke belangen kunnen wegcijferen ten behoeve van het ‘algemene belang’) en dat andersdenkenden zowel intellectueel als moreel inferieur zijn: andersdenkenden verwarren hun persoonlijk belang en daarmee hun eigen, kortzichtig perspectief met de Waarheid (zoals onder meer Marx uitvoerig heeft gemotiveerd met zijn theorie van het ideologiebegrip: de heersende mening is de mening van de heersende klasse) en andersdenkenden tonen zich daarmee niet alleen dom maar ook egoïstisch en staan de verbetering van de wereld in de weg.

Deze religieuze oorsprong rechtvaardigt ook de zo door links gehate termen als ‘Linkse Kerk’ en de ‘Gutmensch’: men belijdt de linkse geloofswaarheden in bittere ernst waarbij nimmer wordt gerelativeerd of gelachen, men predikt graag voor eigen parochie, men verdraagt geen ketters en men acht het een taak van elke burger om zich niet neer te leggen bij al het onrecht in de wereld en om altijd het moreel juiste te doen. Zoals Max Weber heeft uiteengezet gaat deze religieus geïnspireerde ‘Gesinnungsethik’ ten koste van de meer wereldse ‘Verantwortungsethik’, waardoor linkse activisten niet geïnteresseerd zijn in de consequenties van hun daden, omdat zij immers het moreel goede doen en enige ellende die ze bewerkstelligen niet hun verantwoordelijkheid achten. Het socialisme is aldus sterk schatplichting aan de Platoonse traditie.

Het conservatisme is daarentegen altijd sterk schatplichtig aan de Aristotelische traditie geweest: rechts gelooft niet dat de mens de absolute Waarheid kan bereiken en daarmee een ideale samenleving kan realiseren, maar probeert slechts ‘de boel bijeen te houden’. Rechts relativeert en neemt ook zichzelf niet erg serieus: rechts is misschien dom en immoreel maar doordat het niet claimt de Waarheid in pacht te hebben, staat het wel open voor de meningen van anderen en zoekt men het politieke compromis in plaats van confrontatie en polarisatie. Rechts erkent dat zijn belang zijn mening is, maar neemt wel de verantwoordelijkheid voor zijn daden.

Uiteraard is ook het conservatisme tegen al te veel vrijheid van meningsuiting (uiteindelijk is de vrijheid van meningsuiting een typisch liberale waarde): omdat het naar eenheid en orde streeft, wil het conservatisme geen ruimte bieden aan meningen die al te zeer onrust of strijd geven en polariseren, zodat het conservatisme bv. graag meningen verbiedt die gelovigen schofferen. Rechts wil onwelgevallige waarheden onderdrukken (politiek is dan ook veel liegen, bv. dat IS niets met de islam te maken heeft, om zo de vrede te bewaren: dat is die Verantwortungsethik).

Het socialisme daarentegen wil juist onrust stoken en polariseren, maar acht het van wezenlijk belang dat in die strijd het goede wint en het kwaad wordt overwonnen. Links vindt dat de waarheid altijd moet worden gezegd, ook als die schoffeert of de samenleving in een burgeroorlog stort (dat is die Gesinnungsethik, zoals links ook vindt dat een dictator als Assad moet worden afgezet, ook als dat miljoenen doden vanwege de onvermijdelijke burgeroorlog als gevolg heeft). Maar de leugen – die domme, immorele rechtse leugen – die moet worden verboden en nog meer dan dat, geëlimineerd!

Overigens, in feite zien we op Joop.nl dat opvallend veel ietwat dommige PVV’ers wel hun wat grove ‘onderbuikgevoelens’ mogen uiten op Joop en ook niet geband worden. Ik vermoed dat Joop zelfs graag dommige rechtse reageerders toe laat omdat zo hun vooroordeel en superioriteitsgevoel wordt bevestigd dat alleen linkse mensen intellectueel en fatsoenlijk zijn. Waarschijnlijk plaatst Joop.nl met veel genoegen reacties als dat alle Marokkanen moeten worden teruggestuurd naar Istanboel omdat dan de hele wereld kan zien hoe dom en dus weinig serieus te nemen de ‘opponent’ is.

Net als in de meeste linkse totalitaire staten richt de haat zich vooral op de intelligentsia omdat elk intellectueel, fatsoenlijk weerwoord tegen het eigen intellectuele verhaal het linkse idee dat alleen linkse mensen intellectueel en fatsoenlijk zijn ondermijnt.

Antropologisch is het fascinerend te zien hoe zo zelfs in Nederland anno 2015 elke linkse gemeenschap vanzelf een kopie van de Sovjet-Unie en Noord-Korea wordt waar alle serieuze kritiek wordt onderdrukt door allereerst de rechtse intellectuelen te elimineren. En uiteindelijk moeten alle intellectuelen worden geëlimineerd want intellectualiteit is min of meer synoniem met kritisch denken zodat uiteindelijk geen enkele intellectueel zich thuis kan voelen in een totalitaire staat en die staat op zijn beurt geen enkele intellectueel kan vertrouwen.

---

Dit essay verscheen eerder op Geband van Joop