Campagnes tegen seksuele intimidatie, zoals laatstelijk met #metoo, zijn uitstekende initiatieven. Hetgeen echter niets verandert aan de vraag: Was will das Weib?

Tegelijk bekruipt mij altijd een gevoel van onbehagen als ik vrouwen c.q. feministen hoor spreken over de mannen in dergelijke campagnes: wij mannen begrijpen weliswaar niets van vrouwen maar omgekeerd bemerk ik bij dergelijke vrouwen en campagnes ook een diep onbegrip van vrouwen inzake de man of eigenlijk inzake de complexiteit en getroubleerdheid van de man/vrouw-verhouding. Steevast wordt de zaak zo helder als glas voorgesteld (bijvoorbeeld: “Het is heel simpel: als de vrouw het fysieke contact niet wil dan is het foute boel”). De visie die uit dergelijke vrouwen en campagnes spreekt is in wezen een typisch linkse visie, waarmee ik bedoel: uiterst abstract, gesimplificeerd, geïdealiseerd en utopisch. Met andere woorden: je hoeft niet heel cynisch te zijn om in te zien dat zodra deze ideeën ook maar enigszins de werkelijkheid raken, ze als zeepbellen uit elkaar zullen spatten. Zodat ik voorspel dat zo’n #metoo-campagne geen enkel (blijvend) effect zal sorteren. Precies omdat ik wel wil dat zo’n campagne effect sorteert, vind ik het belangrijk om te laten zien dat de werkelijkheid – de weerbarstige praktijk – allesbehalve zo helder als water is maar eerder zo troebel als modder. Wil de relatie tussen mannen en vrouwen verbeteren, dan zullen we een heel stuk genuanceerder en dieper over de kwestie moeten nadenken dan er nu gebeurt of zelfs wordt toegestaan bij de #metoo-campagne.

Er zijn enorm veel columns over het onderwerp verschenen en de beste vond ik die van Daniela Hooghiemstra in de Volkskrant. Mede omdat zij zo wordt aangevallen, vind ik dat zij wel een verdediging verdient hetgeen ik hier wil leveren. Terecht bespeurt zij een 19^de eeuwse puritanisme in de #metoo-campagne. In de 19^de eeuw was de zaak duidelijk en lekker overzichtelijk voor de man: je had fatsoenlijke vrouwen, die seksloos zouden zijn en waar je vanaf bleef, en hoeren waar je als man je lusten op kon botvieren.

De seksuele revolutie (met de anticonceptiepil) en vrouwenemancipatie hebben dat schizofrene beeld van de vrouw vernietigd en ik voeg toe dat dit ook verklaart waarom met name moslims nog wel zo’n dubbel beeld van de vrouw hanteren met gehoofddoekte moslima’s als respectabele vrouwen waar je vanaf blijft en westerse, ‘vrije’ vrouwen die je als hoeren mag misbruiken. Voor de westerse man is de zaak echter onoverzichtelijk geworden: als man weet je nooit waar je aan toe bent met een vrouw, zodat ongelukken onvermijdelijk zijn.

Wat de #metoo-campagne beoogt lijkt wel een terugkeer naar de 19^de eeuw waarin vrouwen als deugdzaam en mannen als seksuele roofdieren worden voorgesteld – in hedendaagse termen: vrouwen als slachtoffer en mannen als daders – en waarin wordt opgeroepen de zedigheid van de vrouw beter te beschermen. Er zouden al mannen hebben voorgesteld om vrouwen voortaan slechts met een chaperon de straat op te sturen en op dezelfde manier spint de islam garen bij de campagne in plaats van dat de vrouwen hun intersectioneel feminisme eens verlaten om nu ook eens de vrouwonvriendelijkheid van de islam aan de kaak te stellen. De liberalisering en democratisering in de jaren ’70 waardoor alles kon en mocht onder het mom van ‘emancipatie’ heeft slechts anarchie en grensoverstijgend gedrag opgeleverd waartegen de #metoo-campagne een contrarevolutie vormt (bijvoorbeeld) en waartoe een strikt normensysteem met scheiding van man en vrouw zoals bij de islam de oplossing vormt.

Voordat ik verder ga nog even het volgende. Ik hoor al vrouwen zuchten (ik verkeer even in de illusie dat ook vrouwen dit stuk zullen lezen): “het gaat niet om kuisheid of blauwtjes lopen maar om verkrachting en machtsmisbruik!” Maar in zoverre is het een non-discussie en is de hele #metoo-campagne als bewustzijnscampagne ook onzin: iedereen weet namelijk al dat verkrachting en machtsmisbruik fout zijn en zelfs strafbaar. Verkrachters zullen echt niet stoppen met verkrachten omdat de #metoo-campagne hen vertelt dat het fout is wat zij doen want dat weten zij heus wel. Sommige vrouwen lijken de campagne als alternatief voor aangifte bij de politie te zien: omdat het voor de vrouw zo moeilijk is om aangifte te doen, moeten mannen door middel van de #metoo-campagne als gehele groep worden aangesproken zodat ze uit eigener beweging ermee zullen stoppen.

Maar dat is natuurlijk hopeloos naïef: mannen die zich schuldig maken aan verkrachting of machtsmisbruik zijn per definitie immorele mannen die juist misbruik maken van het feit dat het bewijs tegen hen moeilijk te leveren is en dus de pakkans klein, zodat juist bij hen een morele oproep als #metoo geen effect zal hebben. Als zelfs het ‘nee’ van de vrouw voor hen die zij verkrachten al geen effect op hen heeft, waarom zou een abstract, niet eens persoonlijke ‘nee’ vanuit de #metoo-campagne dan wel effect op hen hebben?

Evengoed is er discussie want verwarring ontstaan doordat de voorbeelden al vanaf het allereerste begin – zoals bij de verhalen over Weinstein die begint te masturberen in bijzijn van een jonge actrice – geen duidelijke gevallen van seksueel misbruik zijn: is hier sprake van machtsmisbruik of kickt Weinstein erop te masturberen terwijl een vrouw kijkt bij wijze van exhibitionisme of was dat gewoon een mislukte en onhandige versierpoging van Weinstein? Dat het onderwerp sowieso verschoof naar seksuele intimidatie en ‘grensoverschrijdend gedrag’ heeft er ook mee te maken dat via de #metoo-campagne mannen werden opgeroepen andere mannen die over de schreef gaan aan te spreken. En dat kan onmogelijk ernstige zaken als verkrachting en machtsmisbruik betreffen, want als een man een vrouw verkracht ziet worden dan zal hij echt wel of zelf ingrijpen of de politie bellen. En als een leidinggevende een ondergeschikte vrouw onzedelijk betast staat de ondergeschikte mannelijke collega daar nog machtelozer tegenover dan de ondergeschikte vrouw in kwestie. Dus moet het dan gaan over iets als het nafluiten van een vrouw op straat waar andere mannen dan de fluiter op zouden kunnen aanspreken.

Maar dan komen we bij het probleem dat Daniela Hooghiemstra terecht aansneed: de seksuele spanning en verwarring tussen man en vrouw gooit roet in het eten en maakt de zaken complex en troebel. Voor de vrouw zal het duidelijk zijn welk contact zij wel en niet wenselijk vindt, maar voor de meeste mannen is de vrouw in dat opzicht een totaal mysterie. Omgekeerd: de man fluit een vrouw niet na om zo de vrouw te ‘vernederen’ (zijn macht te doen gelden) maar omdat hij geen andere manier kan verzinnen om aan de vrouw kenbaar te maken dat hij haar aantrekkelijk vindt. Vanuit de man bezien is het dus een compliment aan de vrouw (en onhandige toenaderingspoging) en misschien zijn er wel vrouwen die dat ook zo ervaren of interpreteren.

Sterker, ik als man weet dat dus echt niet. En dus doen mannen maar wat: soms vernedert dit de vrouw (bij seksuele intimidatie c.q. grensoverschrijdend gedrag), meestal echter vernederen mannen alleen zichzelf en heel soms heeft de man eens een succesje bij een vrouw met zijn onhandige pogingen tot toenadering.

Er is dus een zee van misverstanden tussen de man en de vrouw. De #metoo-campagne lost dit niet op maar vergroot dit alleen maar, hetgeen mijn probleem ermee is. Om dit te verduidelijken wil ikzelf een iets andere insteek kiezen dan Daniela Hooghiemstra maar ik word daarvoor wel geïnspireerd door haar Volkskrant-artikel. Bij dat 19^e eeuwse puritanisme, dat zij aansnijdt, hoort namelijk de goedkope damesromannetjes zoals de Bouquet-reeks. Die reeks heb ik weliswaar nooit gelezen, maar bij romantische films is me een min of meer vast stramien opgevallen die ook de Bouquet-reeks zal kenmerken: de man wordt verliefd op een vrouw, die vrouw moet niets van ‘m hebben (hij is lelijk, van lager komaf, een lomperd, etc) maar de man laat haar niet los en gaandeweg beseft de vrouw, die haar ogen op rijkere en beschaafdere mannen had gericht, dat hij de man is die werkelijk van haar houdt en haar dus gelukkig zal maken waardoor zij zich nu voor hem openstelt en ook verliefd op hem wordt.

De boodschap voor de vrouw is: het uiterlijk of rijkdom van de man doet er niet toe, het gaat erom dat de man echt van je houdt hetgeen de man toont door na een eerste blauwtje niet definitief te verdwijnen maar door telkens terug te komen. De boodschap voor de man is: de aanhouder wint.

Vrouwen zwelgen nog steeds in deze romantiek, maar geven daarmee ook een dubbele boodschap aan mannen: je hoort vrouwen zeggen “het gaat bij #metoo niet om een blauwtje lopen maar dat de man niet aandringt na een eerste ‘nee’” terwijl alle romantische films erop zijn gebaseerd dat de man alleen maar de vrouw kan krijgen als hij niet opgeeft na een eerste ‘nee’. Sowieso schept precies de culturele grensvervaging tussen man en vrouw – waarbij het feministische dogma ‘mannen en vrouwen zijn gelijk’ heilig is verklaard – aldoor verwarring en dubbele boodschappen aan de man.

Want enerzijds zouden vrouwen gelijk aan mannen zijn en dus ook dol op seks zijn (“waarom is een vrouw een slet als zij met iedereen het bed deelt en is een jongen die dat doet alleen maar een held?”) maar worden de mannen tegelijk met campagnes als #metoo om de oren geslagen met als boodschap dat je als man van vrouwen af moet blijven vanuit de suggestie dat een seksuele aanraking het ergste is wat een vrouw kan overkomen.

Terugkerend naar de Bouquet-reeks en om een lang verhaal kort te houden: vrouwen willen aldus dat mannen op de dunne rand balanceren van aanhouden maar niet aandringen, stoer maar niet respectloos zijn, zelfverzekerd maar niet egoïstisch, assertief maar niet agressief, etc. Maar zo’n subtiele balans is vrijwel geen man van nature gegeven: de man, zoals vrouwen willen dat de man is, is zeldzaam. Overigens, er is een parallel met de ideale vrouw in de ogen van mannen: de man zoekt instinctief naar een vrouw met rondingen maar tegelijkertijd mag zij niet dik zijn. Dat is net zo zeldzaam als de ‘juiste’ man in de ogen van vrouwen: beide ideaaltypes zijn in wezen freaks of nature.

Het verschil is slechts dat het nu eenmaal nog steeds de man is die moet handelen (versieren) en dus een foute of mislukte handeling kan maken terwijl de vrouw in al haar passiviteit geen kwaad kan doen (een blauwtje lopen of zelfs uitgelachen worden door een vrouw is overigens evengoed vernederend en kwetsend voor de man, maar daar heeft niemand medelijden mee). In weerwil van de feministische voorstelling is de positie van mannen en vrouwen allesbehalve symmetrisch, zeker niet van nature. Maar in de huidige feministische tijd is hij wel telkens de klos want hij moet handelen maar mag geen fouten maken in zijn omgang met vrouwen terwijl nota bene vrouwen wezens zijn waarvan de man – zeker de jonge man – niets begrijpt. Biologen menen overigens dat dit zelfs kenmerkend is voor de menselijke evolutie: paringstijd en tekenen van vruchtbaarheid bij de vrouw zijn verdwenen, precies om de man volledig clueless te maken…

Juist mannen en zeker jonge mannen zijn niet zo verfijnd als vrouwen hen zouden wensen, zoals ook hun motoriek grover is. Slechts een enkele man is zo’n perfecte man die alle vrouwen aan zijn voeten heeft zonder hen te bedriegen, zoals er ook maar een enkele keer een ‘perfecte’ vrouw als Marilyn Monroe in beeld komt die alle mannen met haar verschijning hypnotiseert. De meeste mannen zijn oftewel sociale lomperiken die het verschil niet kennen tussen aanhouden en aandringen oftewel gewiekste gladjakkers die heel goed weten hoe ze vrouwen in bed moeten praten maar daarin totaal niet oprecht zijn (zoals in films vrouwen graag eerst wereldwijs opmerken ‘I bet you say that to all the girls’ waarna ze toch met hem meegaan).

Dit werpt de vraag op wat de vrouw nu wil. Nu niet van elke man kan worden geëist dat hij zo’n ideale man is, zoals ook niet van elke vrouw kan worden geëist dat zij wulpse rondingen heeft en toch slank is, moet de vrouw realiter kiezen tussen de sociale lomperik en de gladde bedrieger. De sociale lomperik is gedoemd blauwtjes te lopen met – dat is de keerzijde van zijn gestuntel op amoureus vlak – ongewenste intimiteiten voor de vrouwen als gevolg. De gladde bedrieger krijgt wel moeiteloos de toestemming van de vrouwen maar die krijgen daar dan later weer spijt van.

De ideale wereld – die vrouwen eisen – waarin vrouwen precies krijgen wat ze willen bestaat gewoonweg niet (zoals die ideale wereld nog veel minder voor mannen bestaat: er zijn bijvoorbeeld nog altijd meer mannen dan vrouwen die zelfmoord plegen). Dat vrouwen daar wel in geloven komt door hun romantische karakter of indoctrinatie met ideeën als “op elk potje past een dekseltje” (iedereen zal de ware tegenkomen en moet daar geduldig op wachten): vrouwen zien de moeite niet die mannen aldoor doen om de intimiteit met vrouwen te zoeken omdat de vrouw nu eenmaal de passieve partij is en dus aan de geslaagde amoureuze avontuurtjes terugdenkt als dat het “vanzelf ging”. De vrouwelijke inborst is ook meer een monogame, zodat al dat amoureuze geavonturier niet zo hoeft vanuit vrouwelijk perspectief bekeken, maar de mannelijke inborst is er nu eenmaal een van verovering.

Daarin schuilt ook een groot gevaar wanneer feministen bijvoorbeeld erin zouden slagen om een verplicht vak voor jongens op school te introduceren waarin jongens wordt geleerd hoe vrouwen benaderd en behandeld willen worden: de helft van de jongens zou het geleerde aldoor in de praktijk willen brengen om met behulp van de geleerde kunstjes zo veel mogelijk meisjes in bed te krijgen. Zo’n opvoedingsoffensief zou dus in feite een opleiding tot loverboy zijn en de problematiek daarvan doen exploderen. Al met al denk ik dat vrouwen daarom blij zouden moeten zijn dat de meeste mannen geen goede versierders zijn hetgeen wel ongewenste intimiteiten als collateral damage met zich brengt.

Bij deze tweesprong – de man als eerlijke lomperd of de man als gewiekste bedrieger – die beide als ongewenst worden beschouwd, ontwikkelt zich momenteel een derde alternatief: seks überhaupt wordt problematisch gemaakt dat als zodanig een terugkeer naar de 19^de eeuw is. En dit is een groot succes: jongeren hebben steeds later en minder seks. Voor een deel wordt dit opgevangen en/of veroorzaakt door meer seks op internet – waar de seks niet fysiek of emotioneel dus veilig is – en deels lijkt het resterende fysieke contact in de richting te gaan waarbij de minnaars van tevoren schriftelijke toestemming moeten geven tot de seks zodat er ook achteraf juridische zekerheid is dat geen van de partijen achteraf misbruik of schade kan claimen.

Zo’n schriftelijk contract vooraf is kenmerkend voor de porno-industrie en dat laat al zien wat er mis mee is: het ondermijnt de essentie van seks, namelijk haar spontaniteit en oprechtheid. In het verlengde hiervan ligt de ‘islamoptie’: elke vrouw wordt aan één man toegewezen en zij mag en kan geen andere mannen zelfs maar ontmoeten zodat haar eer niet in het geding kan komen en ongewenste intimiteiten tot het verleden behoren.

Dan nog een laatste woord over machtsmisbruik alwaar #metoo oorspronkelijk en eigenlijk over gaat. Het is jammer dat feministen niets van biologie weten en willen weten of zelfs niet eens naar de BBC-documentaires op TV kijken die met name de EO daarna graag ook in Nederland uitzendt. Want dan zouden ze zien dat bij nagenoeg alle dieren – zeker ook de apen waarvan de mens er ook een is – de mannetjes vechten om de macht. En waarom vechten de mannetje om de macht? Omdat de winnaar alle vrouwtjes krijgt en zich dus kan voortplanten. En waarom krijgt de winnaar alle vrouwtjes? Omdat vrouwtjes veiligheid voor hun kroost wensen en die veiligheid kan het sterkste mannetje – de winnaar in het gevecht met andere mannetjes – het beste bieden. En bij de mens is dit duidelijk niet anders: waar mannen (zoals alle mannetjes bij de primaten dat doen) de vrouwen beoordelen op hun jeugdige schoonheid (=vruchtbaarheid), beoordelen vrouwen de mannen op hun status en macht (=bescherming van kroost).

“Macht erotiseert” en elke machtige man is daarom gewend dat vrouwen zich seksueel aan hem aanbieden (zoals de vrouwtjes van alle primaten dat doen). Logisch dus dat zij er ook vanuit gaan dat een vrouw hen niet zal afwijzen en dus vrijpostig zijn in hun gedrag naar vrouwen. En zoals gezegd, macht geeft bovenal de machtige man zelf bescherming dus waarom zou hij niet vrijpostig zijn? Feministen kunnen wel geloven in de gelijkheid van mannen en vrouwen maar daar komt vanwege de biologie (uiteindelijk gedetermineerd door het wezenlijke verschil tussen zaadcel en eicel) nooit iets van terecht.

Het zijn nota bene de vrouwen zelf die de mannen ook bij de mens eeuwig zullen voeren tot een onderlinge machtsstrijd doordat de vrouwen alleen maar geïnteresseerd zijn in het zaad van het sterkste mannetje. De biologie, meer in het bijzonder de seksuele selectie door vrouwen, stimuleert zo precies datgene wat vrouwen in hun rationele abstractie en #metoo-campagne tegelijkertijd afwijzen. En in die dubbele boodschap – nature vs. culture – zal ongetwijfeld de biologie het laatste woord krijgen, zodat in die zin de #metoo-campagne toch slechts een hype zal blijken te zijn. Tenzij de #metoo-campagne een aanzet vormt tot discussie en een beter begrip tussen mannen en vrouwen waartoe dit artikel wil bijdragen.

---

Dit essay verscheen eerder op Geband van Joop.