Paul Frentrop pleitte ooit in een artikel in HP De Tijd voor de afschaffing van de vrijheid van godsdienst.

Niet omdat Frentrop godsdiensten wil verbieden, maar om niet steeds weer op verbodsbepalingen te stuiten als het maatschappelijk belang een doen of nalaten vereist dat in de verte met godsdienst te maken heeft. Hij geeft het voorbeeld van een ongewenste uitbreiding van een moskee waarvoor op grond van de godsdienstvrijheid geen vergunning zou kunnen worden geweigerd. Te mal natuurlijk. Dat zou het al zijn voor een christelijke kerk en helemaal voor een moskee.

Anderen hebben bezwaren tegen abortusstandpunten die in woord en gedrag worden uitgedragen door protestantse fundamentalisten en die de vrijheid van de vrouw beperken om over haar eigen lijf en leven te beschikken. Weer anderen hebben bezwaren tegen de houding van kerken tegenover homo’s, die door hun fundamentalisten gerechtvaardigd wordt door teksten uit de koran en de bijbel.

Homo’s voelen zich met enige reden bedreigd, als imams van de preekstoel verkondigen dat zij van een toren horen te worden gegooid. Vooral als dan blijkt dat die imams niet voor lange tijd kunnen worden opgesloten wegens het aanzetten tot haat, vanwege de bescherming die zij genieten op grond van hun stupide religie.

Of Frentrop gelijk heeft als hij suggereert dat grondrechten überhaupt niet ingeperkt kunnen worden als de openbare orde en goede zeden dat vereisen laat ik even in het midden. De grondwet en de verdragen zeggen dat het wel kan, maar ik geef toe dat sommige rechters aan de rechten van de samenleving tegenover aanhangers van religies een restrictieve interpretatie geven. Ook zouden conflicterende grondrechten, zoals het recht van homoseksuelen om niet lastig te worden gevallen over hun seksuele voorkeur aan de ene kant en het recht van vrijheid van godsdienst aan de andere wel eens anders tegen elkaar kunnen worden afgewogen dan nu het geval is.

De homohatende moslims moeten er zich van bewust zijn dat, ondanks de enkele rechter die daar anders over denkt, de betrokken regels van de koran onwerkzaam zijn zolang zij in Nederland verblijven, zoals dat ook geldt voor vergelijkbare regels uit het Oude Testament. Moslims en bijbelfundamentalisten zullen bijbel, hadith en koran moeten laten voor wat zij zijn wanneer die in strijd komen met de Nederlandse wet en dus ondermeer met de door de wet geborgde vrijheid van anderen.

De geldende wettelijke beperkingen van de godsdienstvrijheid zijn volgens Frentrop niet voldoende. Misschien heeft hij met het oog op het bovengenoemde soort rechters ook wel een punt. Men zou zich misschien af horen te vragen of het recht op iets dat geen enkel aanwijsbaar nut of waarheid vertegenwoordigt, zoals de moslim godsdienst, gehandhaafd moet blijven, alleen omdat zoiets eeuwen geleden nodig leek voor het behoud van de vrede in de samenleving. Zolang niemand er last van heeft is het onredelijk om mensen te beletten te om te geloven wat zij willen, maar het gaat net een stap te ver wanneer dat geloof andere mensen in hun rechten beperkt. Dat doet het grondrecht van de vrijheid van godsdienst kennelijk en dus stelt Frentrop de opheffing met recht en reden ter discussie.

Het afschaffen van grondrechten kan niet zomaar. Ze staan niet alleen in onze eigen grondwet. Die kan al, zoals bekend, alleen met twee derden meerderheid in beide Kamers worden gewijzigd en dat is moeilijk genoeg. Ze maken nu ook deel uit van het Verdrag van Lissabon en staan sinds jaar en dag in het Europese verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en in een aantal verdragen van de Verenigde Naties.

Zijn wij bereid om deze verdragen op te zeggen om onze vrijheid in dit opzicht terug te krijgen?

Misschien is het goed om de inbreuk die internationale verdragen maken op onze nationale soevereiniteit eerst meer in het algemeen te bezien. Hierbij is het EU verdrag een geval apart omdat dit verdrag niet alleen door onze eigen Hoge Raad wordt geplaatst boven de nationale wetgeving, maar die bij de uitleg ervan gebonden is aan de uitspraken van het Hof te Luxemburg en van Straatsburg. Verordeningen van de Unie ter bescherming van Flora en Fauna en de Europese milieuverordening tegen fijnstof leggen in Nederland bouwwerken stil, zonder dat een Nederlandse rechter een redelijke afweging kan maken tussen de daaraan verbonden belangen.

Ook zonder het godsdienstprobleem is er dus best reden om eens na te denken over de vraag of we om te beginnen niet een stuk eigen soevereiniteit dienen terug te nemen door in het algemeen de eigen grondwet en posterieure wetten boven verdragen en vreemde wetten te zetten, tenzij daar uitdrukkelijk van wordt afgeweken door de eigen Nederlandse wetgever. Zo is het geregeld in de VS en daar werkt dat uitstekend.

Of onze wetten gelden zou in eerste instantie een zaak van de Nederlandse wetgever horen te zijn.

We zouden alleen maar weloverwogen en van geval voor geval onze soevereiniteit moeten beperken waar dat nodig is om de problemen op te lossen die wij gemeen hebben met andere landen. Daarvoor zou het nodig zijn om alle verdragen, die daar inbreuk op maken en die de bevoegdheid van de eigen nationale rechters beperken, op te zeggen, waarna er opnieuw over onderhandeld zou kunnen worden.

Nu we onder Balkenende IV zo ver gegaan zijn om het Verdrag van Lissabon te tekenen en te ratificeren tegen de uitgesproken wens van twee derden van de kiezers in, zullen we voor een veranderde houding in dit opzicht steun moeten zoeken bij andere ondertekenaars van dat verdrag, met name bij Duitsland, de Scandinavische landen en andere Noordelijke landen. President Gauck van Duitsland en de socialist Martin Schulz hebben over de nationale soevereiniteit duidelijk andere opvattingen dan twee derden van de Nederlanders, maar misschien hebben kanselier Merkel en het Hof in Karlsruhe die wel niet.

---

Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp