Bas Heijne stelde in de NRC van 31 december 2012 het probleem Black Pete (Zwarte Piet) weer eens aan de orde.

Rond Zwarte Piet speelt zich een diepe culturele crisis af tussen Nederland en de rest van de wereld, vond Heijne. Hij verwees naar Al Jazeera, Engelstalige uitzending, waar ene Lisa Fletcher het bizar genoemd heeft dat Nederland het probleem Zwarte Piet niet eens ter discussie wil stellen.

Heijne wilde nu meer begrip in Nederland voor de rest van de wereld. In de rest van de wereld heeft men bijvoorbeeld geen tweede kerstdag. Wel boxing day, in de Angelsaksische landen tenminste, maar dat is niet hetzelfde. Een Amsterdamse wethouder wilde daarom tweede kerstdag als een gewone vrije dag beschouwen die men wel of niet kon opnemen en daar hadden veel mensen bezwaren tegen.

Ook had men in het buitenland geen begrip voor fenomenen als Pim Fortuijn, Geert Wilders en Theo van Gogh. Dat verontrustte Bas Heijne. Volgens hem is men hier in Nederland te vlug verontwaardigd als het buitenland over dat soort dingen anders denkt dan wij zelf.

Waarom hij daar bang voor is weet ik niet, eerlijk gezegd. De meeste mensen die ik ken interesseert het niet erg wat er in het buitenland over Nederland wordt gedacht en ze worden er dus ook niet boos over. Net als veel andere Nederlanders vind ik zo’n buitenlandse discussie over Zwarte Piet amusant, maar niet belangrijk. Als er één gebruik heeft bijgedragen aan de emancipatie van zwarten in Nederland dan is het de zwarte knecht van Sinterklaas. Heijne mag dan misschien erg te spreken zijn over Barack Obama, maar mijn Nederlandse kleinkinderen zijn veel meer gesteld op Zwarte Piet.

De genen van mensen, maakt niet uit zwart of wit, zijn ingesteld op kleine overzichtelijke gemeenschappen. De grote samenlevingen van tegenwoordig hebben iets kunstmatigs en worden met allerlei trucs in leven gehouden. Zo’n enorme gemeenschap als de 17 miljoen mensen hier in Nederland kunnen we alleen behappen door niet over een overheid van bijna een miljoen mensen te praten maar over een kabinet van 20 of een Tweede Kamer van honderd vijftig leden. Als we in een bedrijf werken van honderd mensen, kennen we daar iedereen en weten meestal ook hoe hun vrouw en kinderen heten. Wordt het bedrijf veel groter dan dat, dan valt het uiteen in kleine afdelingen van een man of tien, vijftien en voelen de mensen zich er minder thuis.

Een van de trucs om grote gemeenschappen bij elkaar te houden is om vast te houden aan rituelen en gebruiken die men gemeenschappelijk heeft.

Dat gevoel van gemeenschappelijkheid, dat we zo belangrijk vinden, hebben we niet zo maar met iedereen in de rest van de wereld en als onze overheid tegenover ons doet alsof wel, dan trapt die daarbij op de Nederlandse ziel. Zo zit het geloof ik ongeveer, ook wat Sinterklaas en Zwarte Piet betreft. En Bas Heijne zou er niet zo’n deftig en onbegrijpelijk essay over moeten schrijven.

---

Dit artikel verscheen eerder vandaag ook op het Blog van Toon Kasdorp