Na de uitspraak van de Britse bevolking om de EU te verlaten is een komen en gaan van drogredeneringen te zien geweest die allen maar één basisgedachte hebben: wat de bevolking wil is minder belangrijk dan wat weldenkende mensen vinden dat hun mening zou moeten zijn. Brexit is na het GeenPeil-referendum een briljant maar niet het enige voorbeeld.

De belangrijkste achtergrond van deze nogal armzalige wijze van argumenteren en de huidige fixatie op het voorkomen van een Brexit is terug te vinden in het beslissende karakter er van. Het zou eens een voorbeeld kunnen worden voor andere staten/bevolkingen hun eigen onafhankelijkheid weer uit te roepen. Weer? Natuurlijk, wie serieus meent dat we niet echt ongrondwettelijk zijn opgegaan in een Europese megastaat moet zich eigenlijk eens laten nakijken. En terug naar school, ook dat.

In het UK wordt al een tijdje gevochten over de vraag in hoeverre de Britse regering zèlf mag beslissen of en wanneer zij Artikel 50 activeert. Daarna is immers geen terugkeer mogelijk; het luidt technisch gezien een overgangsperiode in, maar het moment van aanvraag bepaalt wanneer het UK de banden definitief doorsnijdt.

Dat is door juridische partizanen van de EU-gedachte aangegrepen om te bepleiten dat de Britse regering dat moment vooraf moet laten sanctioneren door het parlement – in de wetenschap dat een meerderheid van de zittende parlementariërs liever in de EU zou blijven. Het Britse High Court doet er later deze maand uitspraak over.

De positie van de regering-May is zowel elegant als vastbesloten. Zij vindt dat het parlement mag besluiten over het onderhandelingsresultaat waarmee men terugkomt uit Brussel, maar dat de regering met het in gang zetten van Artikel 50 de wens van de Britse bevolking zoals uitgesproken in het referendum recht doet, en dat daarvoor dus geen parlementaire instemming is vereist.

De angel hierin zit hem er in dat dat onderhandelingsresultaat vooral gaat over de toekomstige verhouding tussen UK en EU. Als het parlement die afwijst, hebben de EU-lovers helemaal niets meer – en dat is niet wat zij willen. Deze rechtsgang is daarom weinig anders dan een poging een democratische uitspraak te saboteren met behulp van mensen die bereid zullen zijn zich er niets van aan te trekken. Dat is in essentie een uitermate ondemocratische wijze van opereren, omdat het een poging is achteraf de uitslag van het referendum op 23 juni door de WC te spoelen.

Het probleem is natuurlijk wèl, dat waarmee May terugkomt uit Brussel niet meer onderhandelbaar is voor het Britse parlement. Slikken of stikken. Maar dat heeft alles te maken met de wijze waarop de EU de procedure heeft ontworpen, niet met een gebrek aan democratische gezindheid van de Britse regering. Daarmee is deze rechtsgang ook een motie van wantrouwen tegen datgene wat men nu juist niet verlaten wil.

Maar zo elegant redeneren de EU-gelovigen niet graag. Gelovigen weigeren gemeenlijk de consequenties van hun eigen daden onder ogen te willen zien, als die zijn gebaseerd op hun dieper liggende overtuiging. Dit is er een fraai voorbeeld van.