Na jaren van afwezigheid was vanmorgen ineens de koopkracht weer in het nieuws. Doorgaans is dat slecht nieuws, en ook ditmaal klopt dat.

Jarenlang werd er over de koopkracht gezwegen – we gingen er immers niet of nauwelijks op vooruit, ondanks een groeiende economie. Dat hadden eerdere kabinetten Rutte zo besloten. Maar ook in deze tijd, waarin letterlijk met geld gesmeten wordt door de diverse ministers, gaat u er op achteruit. Men gaat er impliciet van uit dat na Corona niet veel hoeft worden uitgelegd, dus daar gaan we weer:

De koopkracht van huishoudens neemt dit jaar gemiddeld met 40 euro per maand af. Vrijwel iedereen gaat erop achteruit, constateert het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud), dat voor 117 voorbeeldhuishoudens de koopkracht berekende.

Het is een spoedcursus macro-economie voor iedereen:

“Iedereen gaat het merken”, zegt Nibud-directeur Vliegenthart. “En niet zozeer op het loonstrookje, maar wel in de supermarkt, aan de benzinepomp en op de energierekening.” Volgens hem gaan huishoudens er een tientje tot een dikke 100 euro per maand op achteruit.

En na het presenteren van de begroting in september was er al weinig reden voor vrolijkheid:

De verwachtingen zijn somberder dan in september, toen het budgetinstituut na Prinsjesdag ook de koopkrachtplaatjes van huishoudens in beeld bracht. Toen werd de plotselinge stijging van de energieprijzen nog niet voorzien. De compensatie die het kabinet heeft uitgetrokken voor de hoge energierekening verzacht de pijn wel, maar weegt niet op tegen de verwachte inflatie.

En wat zien we ook?

Het Nibud maakt zich vooral zorgen over de gevolgen van de koopkrachtdaling voor de lagere inkomens. Mensen in de bijstand, mensen met een hoge huur of ouderen met alleen AOW en een klein pensioen worden naar verhouding het hardst geraakt. “Die hebben het al krap en die extra tientjes voor een hogere energierekening komen extra hard aan”, zegt Vliegenthart.

Dat de overheid probeert ouderen met alleen AOW af te knijpen (ontkoppeling), zodat ze wellicht anders gaan wonen, en er meer doorstroming komt op de huizenmarkt.

Er zijn compenserende smoesjes:

In de koopkrachtberekening is nog niet de tegemoetkoming voor energiekosten meegenomen die speciaal voor huishoudens met een laag inkomen in het leven is geroepen. Zij kunnen een tegemoetkoming van 200 euro krijgen van de gemeente. En ook al is dat geld hard nodig, volgens Vliegenthart is het onvoldoende om de koopkrachtdaling mee op te vangen.

Maar de ervaring leert dat gemeenten zelf financieel nogal krap zitten, en daarom niet heel graag over de brug komen. Want lokaal  wordt het stuntwerk dat de landelijke overheid in Groningen poogde toe te passen ook regelmatig gebruikt, zij het in een andere vorm.

De gemeenten hebben de tegemoetkoming nog niet uitbetaald, maar de budgetvoorlichter raadt huishoudens aan om alvast na te gaan of zij in aanmerking komen. “Het moet voor mensen veel makkelijker gemaakt worden om die te krijgen, zonder dat ze zich door een oerwoud van ingewikkelde regels voor diverse toeslagen en andere potjes hoeven te worstelen.”

Want als er wordt aangekondigd;

Volgens Vliegenthart kunnen huishoudens die het financieel zwaar hebben, de problemen niet zelf oplossen. “Gemeenten moeten vaart gaan maken met het uitbetalen van die tegemoetkoming voor de energiekosten en als samenleving moeten we kijken hoe we de huishoudens kunnen helpen die het financieel zwaar hebben.”

Nou, dan weet u het wel.