Een verdrag dat eerder deze week werd gesloten tussen Turkije en Libië over de maritieme grenzen tussen beide landen jaagt de spanningen in het oostelijk bekken van de Middellandse Zee tot grote hoogten. Gas, Cyprus, Griekenland, EU en Egypte komen nu allemaal in het spel.

Turkije verklaarde dat door dit verdrag Libië en Turkije voortaan aan elkaar grenzen. Dit riep direct grote woede in Athene op, dat er op wees dat het Griekse eiland Kreta in dit verdrag precies op de grens lag van de claims van beide landen, en dat men er dus vanuit kan gaan dat het overgrote deel van wat deze landen zichzelf toebedeelden eigenlijk Grieks is. (En dus van de EU.)

Er is weinig twijfel dat Griekenland gelijk heeft:

Dat ook Egypte het verdrag direct afwees als ‘illegaal’ is veelzeggend. Een blik op de kaart toont een situatie waarbij een zeegrens tussen Griekenland en Egypte logischer is dan een tussen Turkije en het vrij westelijk gelegen Libië.

Het verdrag heeft bovendien zo zijn additionele eigenaardigheden. Het werd gesloten tussen Turkije en de door de VN-erkende regering van Libië, die zich in Tripolis heeft verschanst tegen de aanvallen van de man die het overgrote deel van dat land beheerst: generaal Haftar. Turkije helpt al geruime tijd het regime in Tripolis met wapens en mensen. (het laatste verslag daarvan vindt u hier) Dit verdrag is namens Libië duidelijk een verkoop van kroonjuwelen die men niet bezit, maar aan Turkije het eventuele recht overdraagt ze alsnog gewapenderhand te verwerven.

Weinig landen zouden zich aan een dergelijk verdrag wagen, maar Turkije ziet zichzelf in toenemende mate als de regionale grootmacht die kan nemen wat zij wil. Dat het verdrag met deze Libische regering weinig waarde heeft valt niet moeilijk in te zien, al zal het de positie van de VN in de strijd die in Libië woedt hiermee nog wat verder verzwakken.

Op deze manier verenigt Turkije wel alle buurlanden in de regio tegen zich, en dat is met de groeiende wrijving met de grote EU-landen, wellicht niet zo’n goed idee. Maar het ontbinden van dit verdrag zou voor Erdogan een te groot gezichtsverlies betekenen om te accepteren. De conclusie kan derhalve alleen maar luiden dat dit verdrag is gesloten met een oog op een toekomst waarin in troebel water kan worden gevist, of dat het de Turkse president definitief in de bol is geslagen. Want doorzetten van deze claim kan alleen maar tot een oorlog leiden. En uiteindelijk gaat dit allemaal om onderzeese bodemschatten die je in oorlogstijd niet winnen kunt.

Het zet wel de Turkse pogingen om zichzelf van kernwapens te voorzien in een heel ander perspectief. Of men zich dat in Brussel voldoende bewust is? Dat wordt een steeds betere vraag.

Wel is dit hele nieuwe conflict precies wat ik eerder voorspelde: een nieuw front nadat de Turkse invasie in Syrië de facto is mislukt. Letterlijk schreef ik vorige maand:

De aanstaande mislukking van de Turkse invasie in Syrië zal president Erdogan dwingen zijn heil op andere fronten te zoeken.

Dat is precies wat we nu zien gebeuren. Naarmate Erdogan steeds wanhopiger zoekt naar compensatie die de natie tevreden zal houden wordt de kans op een oorlog met deze of gene steeds groter.

Geen fijn perspectief.

---

Eerdere berichtgeving over het Midden Oosten vindt u terug in onze dossiers over Syrië (sinds 2015) en Wereldpolitiek USA. Meer nieuws over Turkije (hier) onder Erdogan op Veren of Lood vindt u hier.

Vanwege de Turkse invasie van Syrië hebben we daarover een speciaal dossier gecreëerd, dat u hier terug vindt.

Meer over het groeiende conflict over de gasvelden tussen Turkije en Cyprus vindt u hier.

Over Libië leest u hier meer.