Strafrecht – de functie van de straf
Mr. L.E. Verschoor-Bergsma, voorzitter en mrs. A.R. Creutzberg en O.P. van Tricht, rechters van de rechtbank Midden Nederland, begrijpen kennelijk niet waar strafrecht voor dient.
Strafrecht dient om de belangrijkste normen van de samenleving in foro publico te handhaven en te versterken door overtreding ervan prompt en met het bij het strafrecht behorende ceremonieel te veroordelen.
Het vonnis dat deze drie rechters hebben uitgesproken betrof de drie badmeesters die samen met twee schoolmeesters met hun vijven toezicht hielden op een klas zwemmende kinderen. De badmeesters zijn veroordeeld tot een taakstraf, de schoolmeesters zijn vrijgesproken.
Het gaat hier niet om de zwaarte van de straf. Als de betrokkenen het strafrechtelijk verwijt van dood door schuld gemaakt kon worden is de opgelegde taakstraf uitzonderlijk licht. Als hun niet echt een verwijt kon worden gemaakt, had de officier nooit mogen vervolgen en de rechtbank niet mogen veroordelen. Voor de gemiddelde burger is een strafrechtelijke vervolging erger dan een forse veroordeling voor een beroepsmisdadiger.
Ook het feit dat de ouders van het verdronken meisje buitenlanders zijn en zij de zwaarste straf nog niet zwaar genoeg zouden hebben gevonden, verandert niets aan de zin en betekenis van het Nederlands strafrecht.
De betrokken badmeesters hebben hun werk normaal gedaan en je mag niet van ze verwachten dat ze alle kinderen uit elkaar weten te houden en van iedereen de zwemvaardigheid kunnen beoordelen.
Wat er precies gebeurd is weten we niet, maar waarschijnlijk lijkt me dat het slachtoffer naar de springplank is gelopen en daar afgesprongen is. De getuigenverklaringen wijzen in die richting. Het is waar dat dat de badmeesters bij de eindcontrole in eerste instantie niet hebben gezien dan er onder de springplank een lichaam in het water lag. Het is ook waar dat de leraren niet meteen gezien hebben dat er een van de kinderen miste, maar toen was het toch al te laat. Hier is geen sprake van een nalatigheid die als oorzaak van de dood van het kind kan worden aangemerkt. Wat wel de oorzaak precies is weten we niet. Wat we weten is dat voor de badmeesters in kwestie de dood van het meisje een veel zwaardere straf is dan de taakstraf die de rechtbank hun heeft menen te moeten opleggen.
Hier was waarschijnlijk sprake van een ongeluk dat ook bij toezicht dat aan alle normen voldoet kan gebeuren. Wat er precies gebeurd is weten we niet en dat blijkt dus ook niet uit het vonnis. Maar wat wel blijkt is dat deze drie rechters en deze officier geen idee hebben waar strafrecht eigenlijk voor dient, terwijl ze er toch dagelijks mee te maken hebben.
Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp
Procedures, protocollen en richtlijnen beschrijven een ondergrens of horen dat althans te doen.
Zij beschrijven niet het hoogst haalbare.
Pogingen om de persoonlijke kwaliteiten teniet te doen door te millimeteren in protocollen, procedures en richtlijnen slaat de persoonlijke taakopvatting dood. Het dient slechts het bureaucratische managersgilde.
Om dat eens een keer door te laten dringen, is het strafrecht allicht niet het juiste instrument.