Onze regering maakt ruimte voor meer leugens. Het is een boude stelling, maar niet ongerechtvaardigd als je de attitude van de politieke gezagsdragers beziet.

Dat een regering zich naar de basisattitude van een lang zittende regeringsleider richt is niet meer dan logisch, en dat Mark Rutte de bijnaam leugenpremier ten volle verdient wordt al lang niet meer betwist. Maar er is meer aan de hand dan slechts de gemakzucht van Regenten die niet met tegenspraak en controle om kunnen gaan. Zeker in een tijd waarin de tegenspraak van partijen wordt geïnstitutionaliseerd door ze bij voortduring buiten de regering te houden. Dan zijn pogingen juist die partijen van een goede informatievoorziening af te snijden de bijl aan de wortels van de politieke participatie – en dus van de democratie.

De basis van dit ietwat gedeprimeerde artikel is de herkenning van wat hoogleraar staatsrecht Wim Voermans gisteren woedend noteerde op zijn eigen blog. Voermans schreef over het informatiepaternalisme dat dit kabinet poogt ingang te doen vinden: dat het kabinet bepaalt wat de Kamer nodig heeft om haar controlerende taak uit te oefenen – omdat dat ook impliceert dat de regering bepaalt waarover de Kamer niets hoeft te zeggen. Dat naar aanleiding van de discussie met staatssecretaris Menno Snel (D66) over de Toeslagenaffaire. Voermans constateert:

Kamerleden moeten om informatie van de regering te krijgen tegenwoordig steeds harder op de deur slaan.

Voermans noemt dit nog nèt geen geformaliseerd liegen, maar wie het artikel doorkijkt kan niet aan de indruk ontkomen dat dat is wat plaatsvindt. Na alle ongemakkelijkheid over hoe (ik doe maar even een greep)

• het ministerie van V&J opereert in de zaak Wilders,
• het geroutineerde gelieg van de premier,
• het buiten werking stellen van diverse inspraakmogelijkheden zoals het raadgevend referendum,
• het klagen over nepnieuws als berichtgeving de regering niet aanstaat en,
• de manier waarop de Kamer voortdurend buitenspel wordt gezet in de manier waarop EU-wetgeving – na overleg met slechts het kabinet – naar ons land komt om verplicht geïmplementeerd te worden

is dit een nieuwe poging de volksvertegenwoordiging te reduceren tot een ongevaarlijke praatclub waar amusante bezwaren worden geuit tegen zaken die men als onstopbaar (want EU) verkoopt, omdat men die niet stoppen wil. Voermans laat zien dat de nu thuis herstellende minister Ollongren niet meer is dan een uithangbord van beleid dat door haar tijdelijke opvolger Knops even hard wordt bepleit.

Het gaat derhalve niet alleen over de toeslagenaffaire of incidentele ministers met een gebrekkige democratische instelling, maar over een algemeen verval in de democratische gezindheid bij het kabinet en de overheid (want duidelijk is dat de top van de ministeries de Kamer maar lastig vindt) in brede zin.

De instelling van commissies om de democratische participatie te verbeteren kunnen daarom niets anders dan een wassen neus zijn, als men de basis waarop dat moet worden gebouwd aan het ondergraven is.

Mogelijk moet de politiek zich maar eens wat breder gaan realiseren wat men doet en waar en voor wie men in de Kamer zit. Want de huidige koers is behoorlijk schizofreen.