De ‘Noodwet’ is de Tweede Kamer gepasseerd, zo meldt de NOS. Principiële bezwaren werden afgekocht met lagere boetes en zo meer.

Als een wet bij meerdere namen wordt genoemd weet je eigenlijk al dat er een probleem mee bestaat. De Spoedwet werd een Noodwet, en de Noodwet wordt nu door het kabinet Corona-wet genoemd, maar heet officieel Tijdelijke wet maatregelen Covid-19. Alles om maar te benadrukken dat het een incidentele wet is die over een paar maanden weer wordt ingetrokken zodat we er verder nooit meer iets over zullen horen.

Behalve dat precedent dat het parlement via een wet van de helft plus één van al zijn constitutionele bevoegdheden afstand doen kan – en daarmee de minderheid de facto monddood kan maken. Het werd weliswaar iets meer dan de helft plus één, maar dat verandert niets aan het principe. Er werden allerhande concessies gedaan om de oppositie – met een natuurlijke drang tot een dergelijk soort wetten – over de streep te trekken teneinde Rutte3 deze bevoegdheden te geven.

De NOS vertelt dat alle bezwaren van de oppositie zoveel mogelijk zijn opgelost. Dat is niet zo: men heeft een aantal oppositiepartijen met concessies afgekocht, maar het principe bleef overeind. Maar aangezien de wet ook de Eerste Kamer nog passeren moet, was het onvermijdelijk dat ook de oppositie mee mocht praten. En dat de Kamer theoretisch het laatste woord behoudt.

In de wet wordt geregeld dat het kabinet maatregelen mag voorschrijven voor bepaalde beroepen, over groepsgroottes, over hygiënemiddelen en over boetes, maar de Tweede Kamer heeft het laatste woord.

Maar zoals ik al in de inleiding constateerde: hiermee kunnen de partijen in de Kamer hun verantwoordelijkheid aangaande controle van de regering van zich afwassen door te wijzen op de aan het kabinet overgedragen bevoegdheden. Alles wat mis gaat krijgt het kabinet pas na afloop op zijn bordje, tenzij in de tussentijd coalitiepartijen de rangen verbreken. Anders gezegd: in geval van onenigheid tussen Kamer en kabinet over de te volgen aanpak zou een kabinetscrisis volgen, en dat zit er nu al niet in als er goede redenen voor zijn. Het idee dat deze Kamer tijdens een crisis als Corona het kabinet naar huis zou sturen dat dan vervolgens als caretaker [1] vrijwel oneindig kan blijven zitten is eenvoudig ridicuul.

Maar wat zagen we? Een convent van de Nederlandse Regentenpartij met een onverwacht grote hoeveelheid (aspirant-)leden. GroenLinks, PvdA, SGP en 50Plus zijn de extra steuntroepen van Rutte3. Allemaal partijen die uiteindelijk lieten zien hun heil primair bij een almachtige staat te zoeken in plaats van bij een dualistisch systeem zoals een democratie geacht wordt te zijn.

De discussie van de afgelopen dagen leverde volgens de staatsomroep meer zeggenschap op voor het parlement? Na eerst alle zeggenschap te hebben weggeven iets er van terug krijgen lijkt mij geen winst. Om dat ‘meer zeggenschap te noemen geeft al aan in welk een Orwelliaans scenario we zijn verdwaald. De staatsomroep juicht dat

Kern van de wet is dat er een beter juridische basis komt voor de Corona-maatregelen in Nederland.

Het woord precedent was voor de politieke redactie een te moeilijk begrip. Die wettelijke basis is een eufemisme voor het opheffen van grondrechten. Principieel zouden die grondrechten zelfs onze Grondwet dienen te overstijgen, maar hey, Noodwet weet-u-wel? Staatsrechtelijk doet men het in Nederland wel voor een gradatie minder dan benodigd – maar geen twee gradaties, aangezien veel van die wetgeving ook via tijdelijke noodmaatregelen en Algemene Maatregelen van Bestuur hadden kunnen worden genomen. Maar dan hadden er geen sancties in mogen staan (mag niet in een AMvB). Maar volgens de staatsomroep waren de winstpunten:

Verder gaat de boete voor overtreding van de Corona-regels omlaag van 390 naar 95 euro en geldt de wet drie maanden in plaats van zes (in een nog eerder stadium was sprake van een jaar)

Opnieuw: wat zagen we nu? Marchanderen over de hoogte van er in opgenomen boetes. Ook de procedures worden versneld

Afgesproken werd onder meer dat het parlement maatregelen van het kabinet bespreekt voor ze ingaan en niet pas achteraf. Als de minister in zeer dringende gevallen een maatregel neemt die onmiddellijk moet ingaan, vervalt die alsnog als de Kamer er niet binnen een week mee instemt.

Maar zien we dat Hugo de Jonge al doen? Het meest waarschijnlijke resultaat is dan een reeks elkaar tegensprekende en weer opheffende maatregelen – uiteindelijk ging het zo de afgelopen 8 maanden al. Wat is de zin van de bevoegdheid iets snel in te voeren als je maanden nodig hebt er achter te komen of iets werkt en dienstig is, en of je het wel wilt?

Enfin, de coalitiepartijen waren blij en trots afstand te kunnen doen van hun controlerende bevoegdheden – die ze toch al veel te weinig uitoefenen. Ze zijn er zelfs nog trots op ook:

Kamerlid Van Dam van regeringspartij CDA, die ook aan de wijzigingen heeft meegewerkt, zei dat het goed is dat “de beperkende maatregelen in de Corona-crisis onderdeel van het democratisch debat kunnen worden”. Hij denkt dat alleen al door het debat het draagvlak voor de maatregelen groter zal worden. Zijn collega Veldman van coalitiepartner VVD sprak soortgelijke woorden: “Dat de Kamer maatregelen van de minister kan bekrachtigen past bij een democratische rechtsstaat. Juist in het belang van het draagvlak is het versterken van de positie van de Kamer wenselijk.”

Maar Kamerlid Buitenweg van GroenLinks maakte het oudergewoonte het bontst van allen:

“We wilden vanuit onze rol als volksvertegenwoordiger allemaal hetzelfde. Als de amendementen worden aangenomen, zorgen ze ervoor dat de Tweede Kamer zeggenschap krijgt en dat de macht van de ministers worden begrensd en zo hoort dat in een democratische rechtsstaat.”

Dat dergelijke maatregelen door het ‘spoedeisende karakter’ nu ook over de verkiezingen (NL2021) in maart heen gaan blijft een omineuze zaak. Deze hele voorstelling is niets anders dan laf gedrag van mensen die hun verantwoordelijkheden niet aandurven, en die dan in handen leggen van erkende prutsers als Hugo de Jonge en een erkend visieloze premier.

---

1. Het Nederlandse systeem van een kabinet naar huis sturen is feitelijk niet anders dan een Kamer die zichzelf naar huis stuurt tot er via verkiezingen een nieuw kabinet wordt benoemd. De ministeriële naar huis gestuurden blijven aan teneinde het land te besturen zonder daarover nog directe verantwoording schuldig te zijn. Het is op de keper genomen al een schizofreen systeem.

---

Meer feiten en opinies over de Noodwet vindt u hier.  Meer over het Corona-virus (Covid-19), de wijze van aanpak van Corona en haar economische gevolgen vindt u hier