Met het oog op de naderende verkiezingen voor de Provinciale Staten (maart) begon ik met het lezen van het complete IPCC-rapport. Deze week bleef ik echter steken op pagina XI. Het Synthesis Report 2014 bleek officieel opgedragen aan meneer Stephen Schneider, die je – om die reden – dus wel klimaatprofeet kunt noemen.

Ik gebruik die term klimaatprofeet voor de boven afgebeelde man hier dus niet als scheldwoord, maar om te benadrukken dat het dus echt gaat om de hoogst-geprezen man in de wereld van de klimaatverontrusten. De politieke wereld van de klimaatverontrusten. De wereld waaruit rapporten van het IPCC, het Intergovernmental Panel on Climate Change voortkomen. Zie de afbeelding (rechts). De rode pijlen zijn door mij toegevoegd.

Vanwege die ‘opdracht-pagina’ ging ik op zoek naar bijdragen aan het ‘klimaatdebat’, specifiek van deze, in 2010 overleden, Stephen H. Schneider (verder: SS).
Een van de eerste bijdragen waar ik op stuitte, stelde me gerust. SS repte daarin van twee (sets van) invloeden in tegengestelde richting: een die de temperatuur op aarde doet dalen, een die hem doet stijgen. Hij verwachtte dat de invloeden die voor daling zorgden, afvlakten maar nog wel enige tijd zorgden voor extra tijd voor studie naar en maatregelen tegen temperatuurstijging. Dat klinkt niet religieus-hysterisch.

Daarna stuitte ik echter op de video van het YouTube-kanaal TreeTV, de video waaruit de afbeelding boven dit artikel een ‘still’ is. Het betreft de overduidelijk ruwe, ongekuiste, versie van een interview van ruim een uur, afgenomen in 2006. Ik bekeek de video zeer aandachtig en ik was geschokt.

Verderop in dit stuk geef ik een ‘bloemlezing‘ van nogal opmerkelijke uitspraken uit deze video (wanneer u niet genoeg tijd hebt, slaat u die gewoon over), maar hieronder geef ik eerst enige van zijn beweringen weer, waar ik het in hoofdzaak juist mee eens ben en ga ik daarna in op de belangrijkste punten van zijn betoog waarover ik hartgrondig met hem van mening verschil. Ik ga ervan uit dat de meeste klimaat-realisten het daarover voor minstens 97% met me eens zijn.

Daarna vergelijk ik SS met de ‘Most Important Scientist You’ve Never Heard Of‘, de ‘wetenschapper die de leeftijd van de aarde vaststelde en haar daarna redde‘: de sympathiek overkomende Clair C. Patterson (1922-1995), die de hoofdrol speelde in het beëindigen van de toevoeging van het voor mensen bijzonder giftige, lood aan benzine. Qua voetstuk waarop meneer Patterson hoort, kan hij wedijveren met Vasili Alexandrovich Arkhipov.

Wel overeenstemming
Naar mijn mening is het belangrijk om in de omgang met (politiek) andersdenkenden, zelfs héél andersdenkenden, af en toe stil te staan bij de vraag over welke zaken je het met hen ééns bent. En dat geldt zeker voor een zo ontzaglijk veelomvattend onderwerp als wat steeds vaker wordt  aangeduid als de energietransitie. En ik heb het hier zowel over de analyse als over voorgestelde maatregelen.

Zo lang het niet leidt tot subsidie smijten – dat werkt immers financiële en nog kwalijker vormen van corruptie in de hand – of blindheid voor onbedoelde negatieve ‘bijwerkingen’, kunnen we het met mensen als SS zeker eens zijn dat vooruitgang op het gebied van isolatie en energie-efficiency belangrijk is. Over de vraag of en hoe er overheidsmaatregelen en budgetten ingezet moeten worden om die zaken te bevorderen kunnen we van mening verschillen, maar dan gaat het niet meer om een fundamenteel verschil van mening dat er serieus toe doet.

Zo is het ook een keihard gegeven dat de aanmaak van fossiele brandstoffen – de naam zegt het eigenlijk al – heel langzaam ging [1]. Op den duur zullen ze inderdaad opraken. In het verleden is er paniek gezaaid door hysterici zoals bijvoorbeeld de beruchte Club van Rome over hoe kort die tijd zou zijn. Die club suggereerde dat fossiele brandstoffen reeds in de tijd waarin we nu leven schoon op zouden zijn. Dat soort suggesties van toen (en nu!) maakt die eindigheid als zodanig niet ongedaan.

Wanneer de prijs van fossiele brandstoffen – om wat voor reden dan ook! – stijgt, wordt een groter deel van die fossiele stoffen commercieel exploiteerbaar, met als bekendste voorbeeld het schaliegas.
Dat wijst er niet op dat de voorraden oneindig zijn, integendeel. Wèl dat het in zicht komen van de ‘bodem’ een proces van lange duur is. Paniek zaaien is niet alleen op zichzelf al foute boel, maar het kan ook nog eens contraproductief gaan werken.

SS wijst er in het lange interview gelukkig ook op (op 43:25) dat de maatregelen tegen aantasting van het gat in de ozon-laag (onder Republikeinen!) hebben gewerkt. Hij bevestigt ook expliciet (op 48:10) dat het waar is ‘wat de Conservatieven beweren‘ over schonere lucht dan ooit, wanneer je de broeikasgassen buiten beschouwing laat. Met mensen als SS kunnen we het er volledig over eens zijn dat (technische) innovaties nuttig zijn. Rond minuut 51 benadrukt SS dat het criterium voor de beoordeling van de gevaren waar we mee te maken hebben, niet het uitsterven van onze soort moet zijn. Ook daarmee ben ik het helemaal eens, hoewel ik er zeer grote moeite mee heb dat hij dat ‘onderbouwt’ met de kreet dat mensen net kakkerlakken zijn…

Op 59:30 wijst SS op een gevaar dat ook klimaat-realisten niet kunnen negeren: ‘globalisatie‘ kan er toe leiden dat schone productie (of dat echt giftige stoffen betreft of stoffen die mogelijk bijdragen aan een versterkt broeikas-effect) weggeconcurreerd wordt door minder schone productie. (Dat hij even later op een tamelijk racistische toer gaat wanneer hij beschrijft hoe zeer Brazilianen en Chinezen niet zonder dwang en westerse hulp tot ‘schone’ productie komen, laat ik hier verder onbesproken.) Op 24:30 komt SS met de zinnige opmerking dat waterstof (H2) geen energiebron is maar een energiedrager. Overigens iets dat iedereen die op de middelbare school heeft opgelet bij natuurkunde, kan uitleggen.

De kolossale, met elkaar samenhangende, verschillen van mening
Op 39:45 gaat SS het hebben over het falsificatie-principe. In een stuk dat ik publiceerde op Academia.edu onder de titel Echte wetenschap en klimaatwetenschap schreef ik daar zelf ook over. Dit is letterlijk wat SS erover te zeggen heeft:

.. that is the old 19th century way of seeing science. The kind of science we do, ‘system-science’, is so complex [zijn nadruk, fg], that any new study, wether it confirms or denies the basic idea (!), is not going to change our opinions very much. Because it’s going to take a decade or two before we figure out wether the data was correctly collected, wether it was analyzed right, wether it really made any difference. (…) Yet some of the contrarians select out-of-context any new study that happens not to be confirming and say: ‘see it shows you don’t know anything’ (…) yet we will not claim that the studies that are confirming are 100%, they just increase our belief (!) in the likelyhood.

De enormiteit van deze uitspraken van de klimaatprofeet dringt pas echt tot je door wanneer je je herinnert wat hij ongeveer 7 minuten eerder verkondigde: zie de afbeelding. De ondertiteling verschijnt rond 52:30.

Maar dit was nog niet eens het méést schokkende. Dat was al te vinden rond 32:45. Daar vertelt SS bijna letterlijk dat er méér onzekerheid bestaat over lokale effecten:

… scientists [hij wijst nu letterlijk op zichzelf!] have a global frame, they think about this as global long-term (…) but all politics is local. People want to know what is going to happen in the next five years in my backyard [hij leunt voorover]. And that is more difficult to say with high confidence than about the global-scale things.

Nu kun je hoog springen of laag springen en Obama, Janssen, Paul Ehrlig, Jansens, Al Gore, Jansen of Frans Timmermans heten, maar een ding is volstrekt duidelijk: uitslagen van metingen met betrekking tot lokale effecten zijn ZOWEL nauwkeuriger als belangrijker dan mondiale gemiddelden.

Wanneer de temperatuur op Antarctica met 10 graden stijgt (of daalt) terwijl de temperatuur in Europa daalt (of stijgt) met 14 graden, verandert de gemiddelde mondiale temperatuur niet of nauwelijks [2], maar de effecten zijn ontzaglijk veel ernstiger dan wanneer de ‘mondiale temperatuur’ met twee graden stijgt of daalt.

De nieuwe kleren van de keizer: daar zijn ze weer
Daarmee beland ik bijna vanzelf bij de beloofde vergelijking van SS met Patterson. Om het vriendelijk te zeggen: Schneider was een arrogante zelfingenomen hufter in vergelijking met Pattterson. In zijn laatste levensjaar (1995) werd Patterson uitgebreid geïnterviewd door Shirley K. Cohen. Het resultaat (62 bladzijden) is (in PDF-vorm) hier te vinden. Tegen het einde van interview gaat het over prijzen die de grote wetenschapper zijn toegekend en over de ‘gelegenheid die de man maken’:

Patterson: Oh, of course. Well, everything is opportunistic and environmentally determined. Look, I’m stupid, all right? I’m not some brilliant person. I’m a little child. You know the emperor’s new clothes? I can see the naked emperor, just because I’m a little child-minded person. I’m not smart. I mean, good scientists are like that. They have the minds of children, to see through all this façade of all this other stuff that they know is stupid nonsense. They just don’t see it the way other people see it.

Nu zegt die graad van hufterigheid op zich niet zo heel veel. Belangrijker is het verschil in zelfopvatting tussen de voortdurend lachende wetenschapper (30 keer vermeldt de transcriptie van de gesprekken “[Laughter]”) en de klimaatprofeet.

Cohen: What was your motivation at this point? Were you thinking in an environmental sense?
Patterson: No, I was not! Science, science, science! I wanted to know, What is this natural level of lead? I didn’t care two hoots about verifying what the contamination was. I was forced to measure the contamination in order to arrive at what was the natural level.
Cohen: So you were not being driven by environmental issues whatsoever?
Patterson: I was not. But there were friends and colleagues who were environmentalists, and they used my work. My work was used to get the lead out of gasoline. As a matter of fact, I wrote a paper on this biopurification concept [in which] I said, “We have 100 times more lead than we should have.” And that’s when I really got shot down by the oil companies. But when other people around learned about this, they seized upon that, and that was used by them. “Well, here is scientific evidence suggesting. . . .” You see, they wanted to get lead out of gasoline. So it was instrumental; this was the impetus that began providing the scientific foundation to get lead out of gasoline. Because before, all they had for evidence was people who were being poisoned in the factories. The government was taking elaborate precautions, which they forced industry to follow when they started doing this in the thirties.

Vergelijk dat met 52:30 ” … I have the data, I have the models … “. Niet eens ‘we have’ maar ‘I have’.  En vergelijk dat dan weer met die juist nogal collectivistisch klinkende uitspraak van de begin-afbeelding. Patterson werd geboren op het platteland in 1922, SS in 1945 in New York. Ja, 1968, het marxistoïde gedachtegoed dat toen op stoom kwam, heeft meer kapotgemaakt dan ons lief is.

Propaganda-interview
Het interview met SS is zo ontluisterend omdat de klimaatprofeet zich onbespied waant. Sterker nog, hij neemt zelf af en toe het initiatief om een tekst waarvan hij vreest dat die niet het door hem beoogde effect heeft, opnieuw op te nemen. Alleen … er is helemaal niet meer geknipt of geplakt: beide versies zijn nu gewoon na elkaar te beluisteren en bekijken! Merkwaardigerwijs is dit juist een van de minst bekeken videos [3] op dat kanaal van TreeTV. Deze over paddenstoelen eten, is circa 30 keer zo vaak bekeken.

Dat de interviewers grotendeels onverstaanbaar zijn, is ietwat irritant maar inhoudelijk helemaal niet storend: het gaat hier immers om een samenwerkingsproject tussen de interviewers en de geïnterviewde. Op 46:43 vraagt hij zelfs letterlijk: “Is that what you wanted“. Op 57:45 begint hij zelf erover of hij wel ‘goed in beeld’ is. Letterlijk. Op 6:58: “Did I miss something?” Op 23:46 ontstaat zelfs een heel gesprek met de interviewers over hoe de politieke boodschap krachtiger kan worden uitgevent.

Van de tekst in de inleidende afbeelding, met dat “public control over private activities“, levert SS ook een versie 2. Daarin heeft hij het over “.. government control over private industries“. Ook de rest van dat stukje tekst klinkt in de ‘verbeterde’ versie 2 een tikje minder politiek en meer wetenschappelijk, maar SS kan het niet laten en gooit tegen het einde van die versie dan weer CO₂ op een hoop met vervuilende stoffen. En op 32:15 doet hij hetzelfde met het gebruik van fossiele brandstoffen en ontbossing.

Provinciale Staten
Voor wat betreft de link met de Provinciale Staten verkiezingen: vorige week ontving ik informatie over een bijeenkomst die men ‘informatiecarroussel’ neemt. De provincie Overijssel werkt aan een ‘Perspectievennota‘.

De bloemlezing
Vanwege Schneiders slordige, volstrekt niet wetenschappelijke manier van formuleren, vanwege zijn insteek van wedstrijddebater en activist, moet je heel aandachtig luisteren. Waar hij spreekt over 30% meer CO₂ en 150% meer methaan noemt hij geen absolute waarden – nog best acceptabel in het gesproken woord – maar hij noemt ook geen jaren. Meer dan wat? “‘We’ (!) gaan van 6 naar 9 miljard mensen en we worden 5 keer zo rijk…“. Vijf keer zo rijk als?

Verderop blijkt pas over welk tijdsinterval hij sprak. Op 36:25 zegt hij: “we are 500% richer per person all around the world in 2102 instead of in 2100“. Kanonnen! De man doet het dus voorkomen alsof er zinnige voorspellingen mogelijk zijn over economische groei, over de hele wereld gerekend, voor een termijn van meer dan 90 jaar! Is er wereldwijd één serieuze econoom –of verkoopmedewerker of boer– te vinden die niet in hoongelach uitbarst wanneer hij of zij zoiets hoort?

Op 45:10 horen we “remember the developing world has not yet gotten (!!) its wealth“, hij haalt de sweatshops erbij en beweert: “we use 10 times more energy per person than China“. Een halve minuut googelen levert deze afbeelding op.
Bijna in één oogopslag is te zien dat die factor in het jaar van het interview reeds dichter bij vijf dan bij tien lag en inmiddels tussen de drie en vier ligt.
In hetzelfde kader voert hij Californië op als lichtend voorbeeld ….

20:55. Geen belasting heffen is een vorm van subsidie geven. SS geeft toe dat hier en daar de voedselproductie zal stijgen dankzij meer CO₂ in de atmosfeer, maar stelt dat in andere delen van de wereld de voedselproductie zal zakken omdat het er nu al te warm is. Uit de manier waarop hij erover spreekt is duidelijk dat hij hier aan wedstrijddebating doet. Nog duidelijker is dat op 5:45. Daar zegt hij ook dat CO₂ weliswaar goed spul is voor voedselproductie, maar dat CO₂ ook goed is voor onkruid, en “Who wins?” Rond 22:00 legt SS in dezelfde stijl uit dat er positieve en negatieve feedback bestaat. Global warming (!) zorgt ervoor dat niet alleen planten maar ook bacteriën het beter doen en die bacteriën produceren meer CO₂ en methaan. “De wetenschap kan niet uitmaken wat zal overheersen: de negatieve of de positieve feedback.”

Aanzienlijk beschamender voor een wetenschapper is de wijze waarop hij de voorspellingen gebaseerd op de zeer complexe modellen, – The kind of science we do, ‘system-science’, is so complex, zei hij daarover zelf – op een hoop gooit met concrete, enkelvoudige kansen, zoals de kans op salmonella vergiftiging. [4]

Nog beschamender zijn de persoonlijke aanvallen op wetenschappers met andere opvattingen. Hij noemt ze contrarians, volgens het woordenboek: person[s] who opposes or rejects popular opinion.
Dat is nogal onhandig wanneer je frame bol staat van beschuldigingen van populisme en van “door special interests omgekochte”, tweederangs wetenschappers. Die contrarians zijn (15:15) ideologisch gemotiveerd om “individual entrepeneurial rights” te beschermen. Op 28:30 gaat SS op de toer van ‘wij zijn wetenschappers‘. Best kras in zo’n door en door politiek gekleurd interview.

Om dat te onderstrepen noemt hij tegenstanders klimaat-ontkenners en op 28:45 zelfs ‘klimaat-apen’, in de zin van: “Zij zien geen klimaat, zij horen geen klimaat, zij spreken niet over klimaat“. Op 33:50 wordt het nog een stapje onbeschaafder. Sommige van zijn studenten “kunnen gewoon niet begrijpen hoe immoreel de tegenstanders zijn“. Ja, lang leve ons-wetenschappers. (35:09) “The debate is about what is more moral“. Op 41:33 vertelt SS trouwens op eigen initiatief dat hijzelf angst aanjaagt als hij – godbetert – spreekt met basisschool(!)-leerlingen.

Op 34:55 gaat het over “droughts and floods, fires, heat waves like that, that killed 30.000 people in Europe“. Op 43:35 herhaalt hij deze populistische leugenpraat over de hete zomer van 2003 [5]. In dat jaar stierven heel veel oude mensen door een kortstondige, lokaal hoge temperatuur. Elk jaar sterven oude mensen vooral in de zomer. Het valt niet mee om een nog leugenachtiger manier te bedenken om duizenden doden te linken aan langdurige, mondiale opwarming.

47:40 De problemen kunnen volgens SS niet opgelost worden op basis van vrijwilligheid. Vrijwilligheid werkt niet binnen de VS. 57:18 “We need rules at government level“. Maar hoe moet dat dan op wereldschaal? Bij 48:45 Spreekt SS over zijn hoop dat onze ‘value leaders‘ en mensen uit de ‘entertainment industries and sports‘ de ‘opinion leaders‘ zullen helpen. Waarmee? Die veelverdieners moeten ‘ons’ ervan overtuigen dat overconsumptie een probleem is … Waarom moet ik nu ineens aan de ‘Publieke omroep’ denken?

Op 64:45 gaat hij volledig op de Lennonistische toer: “… if we continue to not get along with people, if we insist on our way, our values [over die van hemzelf heeft net daarvoor nog opgeschept, fg!], our religion (!!) …” Op 53:40 vertelt SS over hoe hij in de maling wordt genomen door zijn “ecologische vrienden“. Zij hebben hem wijsgemaakt dat de mens zich in de evolutie ontwikkeld heeft om weg te rennen voor sabeltandtijgers …

Zeer belangrijk en zeer actueel is het verhaal dat SS onder andere naar voren brengt op 19:25. Hij spreekt daar met stelligheid van een terugverdientijd van 10 jaar voor isolatie-maatregelen en dergelijke. Wanneer dit klopt is sowieso overheidsingrijpen in de markt niet nodig. Discussie over die terugverdientijd van warmtepompen en dergelijk in het kader van het van-gas-los-mantra zal (hopelijk) een belangrijk onderwerp worden in de aanloop naar de verkiezingen voor Provinciale Staten.

Belediging van de klimaatprofeet
Onder die TreeTV-video trof ik een commentaar dat mij het eerste deel van de titel van dit stuk aanreikte:

A brilliant man. His too soon passing a loss for us all. I am glad he did not have to endure (!) the complete rejection of his argument by the powers that be in 2017…. I think he would have not been able to maintain the optimism he expressed here in this interview when faced with Trump and company.

In zekere zin is dat tweede deel nog belangrijker. Recent publiceerde het Belgische Doorbraak over zonnepanelen, lood en kobalt naar aanleiding van een serie van zes uitzendingen van Canvas. De moeite waard om uitgebreid te citeren:

Er bestaat niet zoiets als groene/hernieuwbare en duurzame energie. Elke energievorm die de mensheid al gebruikte en nog gebruikt, heeft negatieve externaliteiten. Maar om één of andere reden werden de negatieve gevolgen van windmolens en zonnepanelen niet of nauwelijks vermeld. (…)Volgens een recente Duitse studie, lekte er nu al 11.000 ton lood en 800 ton cadmium rechtstreeks in ons milieu door die zonnepanelen. Al sinds 2006 is er in de Europese unie een verbod op lood in gelijk welk product, de RoHS- richtlijn. Zelfs aan een vishengel mag geen lood meer bengelen. De enigen die een uitzondering kregen, waren…. juist, de zonnepaneelfabrikanten. Die lobby werkt goed en we horen er nooit iets negatief over. (…) Ook in de kobaltmijnen in Congo zijn er problemen. Dagelijks verrichten 40.000 kinderen slavenarbeid om dat kostbare kobalt te ontginnen. Er zit naar schatting 11kg kobalt in een Tesla batterij. Dat zit ook in onze mobiele telefoon, dat klopt. Maar daar is geen andere mogelijkheid om dat product te doen werken. Bij auto’s is die er wel, die goede oude betrouwbare en steeds maar properdere en zuinigere verbrandingsmotor.

Wat een wrang spiegelbeeld van de verhalen van SS over special interest groups…

---

1. Het is zelfs de vraag of er überhaupt nog enige van die fossiele brandstoffen worden aangemaakt in onze tijd.
2. Ik heb me welbewust niet verdiept in de manier waarop die ‘gemiddelde temperatuur over de gehele wereld’ berekend wordt op basis van de metingen van temperaturen op meetpunten die niet gelijkmatig verdeeld zijn over de wereld. Satelliet waarnemingen zijn relatief recent.
3. Dit interview met SS is zo onthullend, zo pijnlijk, maar zo weinig bekeken, dat ik voor alle zekerheid de YouTube video ervan maar gedownload heb naar mijn computer.
4. Die werkwijze van het verwarren van voorspellingen gebaseerd op zeer complexe modellen met concrete, enkelvoudige kansen (kwam ik enkele jaren geleden tegen in de criminologie.
5. Het verschil tussen de Engelse en Nederlandse wikipedia tekst is opvallend. In de Engelse tekst vinden we ook dit:

The administration of President Jacques Chirac and Prime Minister Jean-Pierre Raffarin laid the blame on families who had left their elderly behind without caring for them, the 35-hour workweek, which affected the amount of time doctors could work and family practitioners vacationing in August. Many companies traditionally closed in August, so people had no choice about when to vacation. Family doctors were still in the habit of vacationing at the same time. It is not clear that more physicians would have helped, as the main limitation was not the health system, but locating old people needing assistance.