Een van de aanstormende talenten uit de gelederen van het Forum voor Democratie, Yernaz Ramautarsing, heeft zichzelf bij de recente gemeenteraadsverkiezingen teruggetrokken nadat hij er van werd beschuldigd abjecte discriminerende uitspraken te hebben gedaan.

Ramautarsing:

‘De reden dat ik ben afgetreden is omdat ik niet wilde dat D66 haar zin zou krijgen. Namelijk dat ze het acht weken lang over rassen en IQ zouden gaan hebben om te verbloemen dat zij geen enkel programma hebben en dat ze ons daarmee in de wielen wilden rijden. En wat zie je nu: zij verliezen overal en wij pakken drie zetels. Niemand heeft het meer over rassen en IQ. Dus het trucje is mislukt. In die zin hebben we gewonnen.’

Opmerkelijk is dat Ramautarsing het nog gewoon over ‘wij’ heeft als hij naar het Forum verwijst. Of hij daar nog wel zo welkom is en zal blijven, valt echter te bezien. Is dat niet een tikkeltje naïef? Vertrouwt hij terecht op een eerlijke behandeling, terwijl het politiek opportuun kan zijn hem nu kalt zu stellen?

Een reconstructie
Nu, een jaar na de eerste verkiezingszege waarbij twee Kamerzetels werden binnengehaald, deed het Forum in Amsterdam mee aan de gemeenteraadsverkiezingen. De nummer twee op de lijst, Yernaz Ramautarsing, is, net als de partijleider, een autonoom denker die de controversie niet schuwt. In 2016 had hij bijvoorbeeld in een interview met de website Brandpunt+ geopperd het te betreuren dat uit wetenschappelijk onderzoek zou zijn gebleken dat Surinamers, zoals hijzelf, gemiddeld slechter scoren op IQ-testen dan burgers uit bepaalde andere landen. ‘Ik had ook graag gezien dat het anders was,’ voegde hij er, met enige zelfspot, aan toe.

In de besloten WhatsApp-groep Polariserende Politici, waarin jonge politieke talenten elkaar bestoken met wilde en minder wilde theorieën, om de geest te scherpen, had Ramautarsing betoogd dat vandaag de dag homo’s, geëmancipeerd als ze zijn, minder vaak toch maar met een vrouw trouwen, en zodoende minder nageslacht produceren dan vroeger. En omdat, volgens Ramautarsing, homo’s juist vaak zo intelligent zijn, en deze knappe heren zodoende hun slimme genen niet doorgegeven aan nieuwe generaties, zou daarmee de maatschappij er netto wat dommer op worden. Het is zeer de vraag of Ramautarsing zijn bronnen goed heeft begrepen. Mogelijk is het grote lariekoek. Maar het is duidelijk geen uiting van haat of minachting jegens homo’s.

Ramautarsing is een enfant terrible, hij gaat in debatten bewust op zoek naar grenzen. Maar hij zet nooit aan tot haat. Blijkbaar heeft Ramautarsing net iets te laat beseft dat wanneer je actief de politiek ingaat, je je minder kunt permitteren. Het is evident dat wat jij zelf als onschuldige gedachte-experimenten beleeft door anderen mogelijk wordt gezien als proefballonnetjes voor politiek beleid waar je je te zijner tijd hard voor gaat maken. Leg dan maar ‘s uit dat dat niet zo is.

De éminence grise van het Forum, Paul Cliteur, die recent aantrad als voorzitter van het wetenschappelijk bureau van de partij, liet in een column bij TPO al duidelijk weten dat Ramautarsing met zijn uitspraak over het IQ van Surinamers geen morele grens had overschreden. Ook Baudet had in een nieuwsbrief naar de leden duidelijke taal gesproken: ‘Handig zijn de uitspraken van Yernaz wellicht niet, maar discriminatie of racisme lezen wij er zeker niet in.’ Theo Hiddema, de nummer twee in de Kamer, was zijn partijgenoot in deze discussie zelfs ronduit bijgevallen door tegen De Telegraaf te zeggen dat ‘al lang bewezen is’ dat verschillende volkeren gemiddeld anders scoren op IQ-testen. ‘Dat is wetenschap,’ aldus Hiddema.

Bij de eerste storm, rond het vermeende lagere IQ van Surinamers, waren binnen het Forum de gelederen gesloten gebleven. Toen stak de tweede storm op, waarin de kinderloze homo’s centraal stonden. Drie jongeren, volgens berichtgeving van DDS van D66- en VVD-signatuur, hebben gemeend, de in hun ogen, gevaarlijke denkbeelden van Ramautarsing wereldkundig te moeten maken. Ze benaderden de media met screenshots van wat er binnen de WhatsApp-groep Polariserende Politici door Ramautarsing was geponeerd. DDS spreekt van een ‘samenzwering’. Ook Frits Wester, parlementair verslaggever bij RTL, kreeg screenshots toegeschoven: ‘Ik vond wat wij op een gegeven moment hadden te dun voor publicatie.’ Wester heeft het er nog even met Ramautarsing over gehad en het toen verder laten rusten.

Op vrijdag 2 maart, in de vooravond, geven de websites van De Telegraaf en de Volkskrant het startschot voor de nieuwe rel. De stelling die Ramautarsing op het platform Polariserende Politici had ingenomen was een schoolvoorbeeld van homo-discriminatie, zo redeneerden de vijanden van het Forum, die daarin het zoveelste bewijs zagen dat de partij niet deugt. De lijsttrekker van D66 in Amsterdam, Reinier van Dantzig, betitelt de gelekte statements als ‘afschuwelijk en misselijkmakend’ en roept de lijsttrekker van Forum in Amsterdam, Annabel Nanninga, op om in te grijpen. Zaterdagochtend stonden de stukken in de krant. IJlings wordt bij het keldertje aan de Amsterdamse Herengracht, het hoofdkwartier van Forum, crisisberaad belegd.

Ramautarsing: ‘Thierry belde me toen om 11.00 uur en zei: “Kom je even langs?” Iedereen zat daar: Thierry, Annabel, Theo, Henk [Otten], noem maar op. Ze hebben mij gewoon mijn verhaal laten doen. Er werd ook wel geopperd: “Hij heeft niets verkeerds gezegd.”’

‘Maar toen heb ik voorgesteld me toch maar meteen terug te trekken. Ik heb besloten om er met hen uit te komen en niet om alle potentie bij de partij verloren te laten gaan. En om al mijn vrienden te verliezen. Ik bedoel bij de partij, daarbuiten speelde dat natuurlijk niet.’

‘Ik kan mezelf wel intellectueel verdedigen. Wat ik zeg is niet fout en er is wetenschappelijk bewijs voor te vinden. Alleen het heeft niets te maken met de gemeenteraadsverkiezingen van Amsterdam en het Forum voor Democratie. Met mijn aftreden heb ik D66 alle wind uit de zeilen genomen.’

Maar is dat niet capituleren voor D66? Je offert jezelf op omdat je jezelf niet in staat acht een leugen te debunken. Ramautarsing: ‘In een beter Nederland had ik gewoon kunnen blijven zitten. In een rationelere cultuur met meer gezond verstand. Als wij media hadden die twee seconden zouden nadenken, bronnen zouden raadplegen en niet elkaar allemaal zouden napraten. “O het schijnt dat hij ophef heeft veroorzaakt. Ja heel erg.” Niemand weet wat de ophef is. Iedereen die mijn statements heeft gelezen is het met mij eens dat er niets aan de hand is.’

‘Ik heb heel veel berichten gehad van mensen uit alle partijen die ik persoonlijk ken. Die aangeven dit is pure bullshit. Mensen van de PvdA… Kamerleden van GroenLinks sturen mij berichten van: “Dit sloeg echt nergens op.” Als ik journalisten tegenkom, zeg ik: “Heb je mijn statements gelezen?” Dan zeggen ze ja. Dan vraag ik: “Ben je in shock?” Maar dan lachen ze omdat ze weten dat het bullshit is. Dat is het hilarische eraan. They all know. Iedereen weet dat er niets aan de hand is. Als ze dachten dat ik een racist was, dan zouden journalisten van de NOS mij vuil aankijken en dan zouden ze zeggen: “Yernaz, ik schrok wel even toen ik het las.” Maar dat is niet de reactie die ze je geven. Ze lachen gewoon. Ze lachen een beetje met je mee van inderdaad… overdreven allemaal. Dat is het bizarre eraan. Ze weten dat het een game is dat ze spelen. They don’t care.’

‘Het is allemaal zo unfair. En ook onvoorspelbaar. Ik zeg als Surinamer dat ik graag gezien had dat Surinamers een hoger IQ hadden, omdat ik denk dat een hoger IQ leidt tot arbeidssucces. Ben ik gelijk een racist. Ik voorspel je: dit soort onzin kan niet lang meer doorgaan. Dit is té dom voor woorden. Ik had expliciet gekozen voor Surinamers en zwart. Waarom? Ik dacht dat is veilig. Als ik begin over andere groepen, dan krijg ik gelijk gezeik. Ik dacht ik voorkom problemen en ik noem de groep waar ik zelf bij hoor. Ik ben out of my way gegaan om niet anderen erbij te betrekken. Ik koos bewust niet voor blanken scoren hoger dan zwarten.’

Cliteur
Paul Cliteur, die bij de IQ-rel al Ramautarsing te hulp schoot, vindt ook nu bij rel nummer twee dat Ramautarsing geen morele grens heeft overschreden:

‘Het is een nogal fantastisch gedachte-experiment, maar ik vind dat je vrij moet kunnen praten over dat soort dingen. Ook over homoseksualiteit moet je veel meer vrij kunnen speculeren. Ik heb er ook geen moeite mee dat er christenen zijn die bezwaar hebben tegen homoseksualiteit. Dat hele anti-discriminatiedenken moet betrekking hebben op bijvoorbeeld sollicitatieprocedures, op discriminatie in handelingen, niet op wat mensen denken en zeggen. De gedachten zijn vrij, zouden dat althans moeten zijn. Artikel 1 van de grondwet mag niet gaan functioneren als een juridische norm voor wat mensen mogen zeggen. Dan zou elk publiek debat onmogelijk worden. Ik trek dus veel meer de kaart van de vrijheid van expressie. Mensen moeten veel vrijer kunnen discussiëren over van alles en nog wat. De grenzen van de vrijheid van expressie leg ik bij het aanzetten tot geweld. Alleen als je gaat oproepen tot geweld ten opzichte van andere groeperingen dan vind ik dat dat strafbaar moet zijn en moet blijven.’

Is Forum niet gezwicht voor hetze en chantage? Cliteur:

‘Ik weet niet wat voor Yernaz precies de overwegingen zijn geweest om zich terug te trekken. Daar kunnen ook overwegingen van politieke strategie een rol bij spelen. Daar ga ik niet over. Dat is iets voor het partijbestuur en voor de leden op de lijst.’

Haye van der Heyden
Ondanks alle ophef, of misschien wel dankzij alle ophef, heeft Ramautarsing ook echte fans die hem trouw blijven. 370 van hen hebben op 21 maart een voorkeurstem op hem uitgebracht, waaronder de scenarist Haye van der Heyden. Die verwijt Baudet dat hij zijn nummer twee in Amsterdam in de steek heeft gelaten:

‘Misschien dat Nanninga moeite met die jongen heeft…’ Ze heeft zich inderdaad publiekelijk van de uitspraken van Ramautarsing gedistantieerd. ‘Maar,’ zo vervolgt Van der Heyden, ‘desondanks had Baudet moeten zeggen: “Goh, moet je luisteren. Natuurlijk neem ik er geen afstand van want dit gaat over statistieken. Mensen gaan dan gelijk die statistieken interpreteren dat die mensen dan minder waard zouden zijn, of zo. Yernaz heeft gewoon statistieken genoemd, die kunnen wel fout zijn. Er zijn wel foute cijfers in de wereld. Dat moeten we dan opsporen, maar het gaat alleen maar over cijfers en niet over de consequenties van die cijfers.” Dat had Baudet gewoon kunnen zeggen.’

---

René van Praag is uitgever.