Woensdag is De Dag. Van deze week, van deze maand, en in sommige opzichten zelfs van dit jaar: aanstaande woensdag vallen er beslissingen waarnaar lang werd uitgezien. Hierbij gaat het vooral om de Nederlandse verkiezingen, en de langverwachte uitspraak van het BVG in Karslruhe over de toelaatbaarheid van het ESM-verdrag vanuit het perspectief van de Duitse grondwet.

Er zijn nog wat kleinere beslissingen die ook aanstaande woensdag vallen, maar tegenover het geweld van genoemde zaken vallen die in het niet. Bovendien praten deze week op Cyprus EU-officials over de vorm die de toekomstige bankenunie moet krijgen. Theoretisch is een wereldschokkende koerswijziging mogelijk.

Maar niet waarschijnlijk.

Van het Duitse BVG wordt een vrijwel onmogelijk Salomonsoordeel gevraagd. Dat er juridisch voldoende gronden bleken voor de behandeling van de klachten dat de Duitse Grondwet geschonden werd, waarbij het BVG en passant de Duitse bondspresident verbood met zijn handtekening het ESM-verdrag te bekrachtigen, was op zichzelf al een signaal dat het BVG vind dat de grens van wat mag bereikt is.

Maar, het ESM nu compleet afschieten is bijna onmogelijk geworden door de internationale chaos die dat tot gevolg zou hebben. Door – heel vermoedelijk – in te stemmen zal het BVG naar mijn inschatting veel prestige verliezen in de Bondsrepubliek, waar de discussie over de wenselijkheid van een voortzetting van het euroavontuur deze week culmineerde (in een poll) in een afwijzing door de meerderheid van de Duitsers van blijvende transfers van Duits geld naar de PIGS. Maar de vraag is of het allemaal nog wel nodig is. De eurocrisis heeft ons mogelijk ingehaald, en de eigengereidheid in Zuid-Europa zou de rest wel eens kunnen doen.

De Franse president Hollande ‘hervormde’ de begroting voor volgend jaar alvast door aan te kondigen 20 miljard extra belastingen te gaan heffen. De helft daarvan moet komen van grote, internationaal opererende bedrijven, de andere helft van de Franse Jean Alpinopet. Niet alleen is deze koerswijziging een signaal dat de Fransen doorkrijgen wat hen te wachten staat, maar bovendien is zij een voorbode van verdergaande rampzaligheid: dat internationaal opererende bedrijven van de ene dag op de andere 10 miljard op zullen hoesten kunt u vergeten. Aangezien het hele bedrag wel gehaald dient te worden, laat wie er voor op zullen draaien weinig aan de verbeelding over.

En dan is er nog de situatie rond ECB, Spanje en Italië. Op zich was het een knappe prestatie van ECB-president Draghi, om met leugens, insinuaties en nauw verholen dreigementen de rente op Zuid-Europese schuldpapieren enigszins onder controle te houden totdat het Duitse BVG uitspraak had gedaan op 12 september, maar de koek is nu wel op. De aankondiging van de laatste truc uit zijn hoge hoed – dat de ECB opnieuw op de secundaire markt obligaties gaat opkopen om de PIGS te steunen is eigenlijk nauwelijks uitvoerbaar, waarover verderop hieronder nog wat meer.

Maar wat pijnlijk duidelijk geworden is, is dat de situatie zeer precair is. De uitspraak van het BVG zal naar verwachting de handen van de Duitse bondskanselier tot op zekere hoogte binden, aangezien een volledige goedkeuring na alle uitstel van de afgelopen maanden haar eigen positie totaal ongeloofwaardig maken zou. Het is daarom heel goed mogelijk dat de uitspraak van woensdag de impasse zal verlengen, bijvoorbeeld omdat het BVG aanpassingen van de randvoorwaarden eist die weer een paar maanden tijd kosten om te implementeren. En die tijd is er eigenlijk niet meer.

Draghi lijkt in onoverkomelijke problemen te komen dankzij de voorwaarden die hij afgelopen week aan zijn opkoopvoorstel verbond: strikte voorwaarden, eerst een formele hulpaanvraag en controle op naleving door het IMF. Zowel Spanje als Italië hebben aangegeven daaraan niet mee te zullen werken, zodat de chantagemachine opnieuw overuren maakt. Men wil ongelimiteerd kunnen graaien in de Duitse beurs, en beseft blijkbaar niet dat het momentum in Duitsland stemmen – om de boel de boel maar te laten – dagelijks aan kracht winnen. En dat, met Duitse parlementsverkiezingen volgend jaar.

Er is dus alle kans dat de door Draghi aangekondigde mogelijkheid voor een nieuw schuldenopkoopprogramma nooit van start zal gaan. Dat zal deels afhangen van de mate waarin de BVG-uitspraak spaken in het wiel steekt om direct van start te gaan met het ESM,maar toch: de toon is gezet. Voor eurosceptici is dat de winst van de laatste maanden.

Dat mensen als Mario Monti en de Brusselse Eurocraten nu het idee hebben geopperd binnenkort een Europese top te wijden aan ‘het populisme’ is daarbij dan een dramatische blunder die illustreert hoe groot de paniek in Brussel is, en wie de schuld in de schoenen geschoven gaan krijgen als de euro door zijn hoeven zakt in de komende zes maanden. Mocht de EU-commissie ooit aankondigen dat het euro-experiment zal moeten worden gestopt, dan zal dat zijn bij een top die de eurocritici van dat alles de schuld geeft. Zo kennen we de commissie wel.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.