Van tijd tot tijd duiken journalisten onder in ‘de PVV-ers’ om een idee te krijgen hoe die denken. Irritant, maar tegelijkertijd een prachtig beeld van de werkelijkheid.

Die werkelijkheid laat in de eerste plaats door de opzet van dergelijke stukken al zien dat nog maar weinig journalisten zich met ‘het volk’ verbonden voelen. Een vernietigende constatering, maar daarom niet minder waar. Gisteren kwam er weer zo’n impressie langs, ditmaal een reportage vanuit Spijkenisse door het Reformatorisch Dagblad. Spijkenisse is naar verluidt een PVV-bolwerk – zelfs Geert Wilders is er op de zeldzame momenten dat hij de Haagse Kluis verlaten kan wel eens geweest.

Wat me heel sterk opviel was dat de beschrevenen accuraat werden neergezet, maar wat miste was de identificatie. De journalist die het stuk maakte bekeek zijn onderwerp met een distantie die je verwacht van een reportage over de Bronstijd, niet over medelanders uit de 21e eeuw. En passant is daarmee te zien hoe de PvdA het volk verloor, hoewel deze journalist dat zeker niet stemmen zal. Na de opkomst van Pim Fortuyn had die partij het vaak over ‘de wijken weer in gaan’. Of ze geweest zijn valt niet meer na te gaan, maar bekend zullen ze zich niet gemaakt hebben. Wat ook nauwelijks hoefde, want als ze de mond openden om het eens te hebben over wat hen bezighoudt, wendde de gemiddelde Nederlander zich al walgend af. Op zoek naar verbeteringen vergat men bij de PvdA wat men voor wie wilde verbeteren. Maar wèl altijd per dictaat, god betere het.

De sociale klassen zijn van elkaar vervreemd. De mensen die er uit voortkwamen hebben dat vergeten, willen het niet meer weten of schamen zich er voor. Daarmee is de afstand tussen de klassen groter dan zij sinds het begin van de 20e eeuw geweest is. En de zogeheten middenklassen, al zijn zij financieel nauwelijks meer dan marginaal beter betaalde onderklassers, onderscheiden zich door opinies, niet zozeer door een hogere welstand. Een socialist van pakweg voor de Tweede Wereldoorlog had dit direct herkend voor wat het was, maar de huidige middenklassen zouden dat verontwaardigd van de hand wijzen: zijn zij niet beter opgeleid? Hun diploma’s ‘bewijzen’ het. Maar hun denkwereld is die van bevoorrechte slaven. En blij dat ze er mee zijn!

Wat stukken als die van het RD zo authentiek maakt, is de distantie die je voelt tussen de auteur en wat hij beschrijft. Een distantie die je bij veel journalisten tegenkomt, vaak veel sterker nog dan hier in dit stuk. Het wordt allemaal geregistreerd, maar niet goed begrepen. Dat men dat bij de nieuw-rechtse partijen beter begrijpt en er zich één mee voelt, is waarom ze zo hoog in de peilingen staan. Een partij als de PVV is het volk geworden, en het volk beseft dat steeds meer.

Misschien hadden PvdA (en CDA etc) een jaar of twintig terug echt de wijken in moeten gaan, of beter nog, hadden er mensen moeten rekruteren die daar hun voelsprieten hadden. Het lijkt nu veel te laat, men heeft wederzijds de belangstelling voor elkaar verloren. Om dezelfde reden waarom ooit de socialisten deel moesten krijgen aan de macht, zal men de PVV die deelname niet lang meer kunnen ontzeggen.

Wat een stuk als uit het RD werkelijk prachtig weergeeft, is het antwoord wie dat zijn, die ‘elite’. Dat is niet financieel aanwijsbaar, dat is een gevoel. Èn een gebrek daaraan. Luidkeels ontkennen is zinloos, hoeveel uren een elitist als Pauw daar ook aan besteed.