Iedere ochtend komt onze maatschappelijke score werkelijkheidswaanzin via Teletekst tot ons. Hoe hoog zouden we gisteren hebben gescoord?

Je bent geneigd er steeds meer zo mee om te gaan. Vandaag (pagina 127): tientallen minpunten (verdronken), maar er zijn er ook 24 veilig aan wal gebracht. Dobbernegers. Rubberbootvluchtelingen. Gelegaliseerde zwemillegalen. De media hebben het maar druk met het bijhouden van de score. Maar gaat het nog ergens over, behalve die score? Die indruk heb ik niet.

De EU heeft ooit Frontex ingesteld als de dienst die namens de Brusselse hotemetoten de grens zou moeten bewaken. Iets dat zelfs nooit het begin van een mislukking heeft gekend: al voor het zijn activiteiten begon was het een fiasco van epische proporties. De mensen tegen wie Frontex zou hebben moeten optreden zijn namelijk zielig. Want nat, koud en altijd hongerig. Niet vreemd als je in het voorjaar met een rubberbootje de Middellandse Zee wil oversteken richting Europa, en zodra je Frontex in zicht hebt je je boot kapseizen doet.

Dat is geen ongelukje, want het staat zieliger. En als er een heel stel van je medepassagiers verzuipt omdat ze niet binnen drie minuten konden worden gered van de verdrinkingsdood omdat er een heleboel tegelijk in het water spartelden voor hun eerste zwemles, dan is dat de schuld van de redders. Nooit van de idioten die zich onkundig van en ongeïnteresseerd voor de risico’s aan boord begaven van schuitjes waarmee je op de Vinkeveense plassen al een levensgevaarlijk groot risico zou lopen.

Dat niemand zich afvraagt waar die vrouwen en kinderen zijn gebleven die in Libië wel degelijk zijn ingescheept valt onder de westerse oogkleppencultuur. Als die later ergens aanspoelen worden ze in de scores verwerkt als zielige slachtoffers van weer een schipbreuk. Dat ze vaker onderweg overboord gaan vanwege ruimtegebrek wil niemand weten. Het zou de nieuwe aanwas van dit oude continent met een hysterisch zelfbedacht vergrijzingsprobleem maar besmetten met een stigma. Dat dat stigma waarheid bevat – hè bah, niet weer die werkelijkheidswaanzin als we gezellig onze moderne videogame spelen, alstublieft dankuwel. We willen ons goed voelen, mensen redden, goed doen – het is wat ons geleerd is, we weten niet hoe en wat de gevolgen zijn, maar we weten dat dit moet. Matthijs heeft het zelf gezegd.

Ondertussen is in Brussel nog steeds het besef niet doorgebroken dat er iets gigantisch mis gaat. De lauwe reacties en incidentele bezoeken van labbekakkerige ‘prominenten doen weinig tot niets – uiteindelijk zijn al die migranten maar cijfers. Cijfers waarvan men er onder de kaasstolp van het Berlaymont zoveel ziet, de godganse dag lang. En reeds lang geleden is bewezen dat cijfers voor wie er mee om moet gaan al snel weinig meer met de realiteit van doen hebben. Soms zet je een paar extra nullen op papier, en heel soms – als een bepaald cijfer is opgelopen tot een zekere waarde – gaat er ergens een belletje af en komt een meute journalisten om commentaar vragen over die laatste cijfers. Dan weet je dat je huilen moet, en dat doe je dan maar.

Want nergens is de werkelijkheidswaanzin zó goed zichtbaar als in Brussel. En wie het niet gelooft moet zich nog maar eens verdiepen in wat er gebeuren zou als het doorschuifsysteem dat de EU bedacht voor de herverdeling van migranten werkelijk zou worden ingevoerd. Bureaucratie, bureaucratie, bureaucratie – en nog meer bureaucratie. Gaat dat iemand helpen? Zelfs ons niet, en wij komen in rangorde van belang pas na al die asielmigranten.