Er komt een wapenstilstand in Syrië dit weekend. De USA heeft het zelf gezegd, en aangezien de NOS heel graag wil dat het de USA wordt toegeschreven en niet die vileine Russen, staat het zo ook op Teletekst. Maar hoe staat het er echt voor?

Je kunt grappen blijven maken over de berichtgeving van de NOS, maar zelfs de redactie in Hilversum moet toch al een tijdje het gevoel bekruipen dat ze in een gat zitten waar ze niet meer uit lijken te komen.

Die wapenstilstand is weliswaar formeel afgekondigd, maar het is een overeenkomst tussen USA en Rusland – en dat is precies het probleem. Washington behandelt deze burgeroorlog nog steeds als een proxywar met Rusland, maar heeft de spelers waarop het zelf vertrouwt – de ‘gematigde oppositie’ totaal niet in de hand. Rusland heeft beduidend meer invloed op het handelen van Assad, maar dat zal mede zijn veroorzaakt doordat de Russen niet blind wensen te zijn voor de realiteit op de grond. Dat Rusland weinig belang heeft bij een wapenstilstand op dit moment is ook zoiets, waar we in het nieuws niets over horen.

Als onderliggende partij met onbetrouwbare pionnen is het vooral de USA die deze oorlog aan de onderhandelingstafel wil beëindigen. Daar is nog iets te winnen – in Syrië leek alles eind vorige week voorbij. Aleppo stond op vallen, en dat zou de Amerikaanse betrokkenheid reduceren tot wat bergdorpjes en hun belegerde bevolkingen. Alleen IS leek nog een tegenstander van formaat – en die werd door iedereen dan ook van de wapenstilstand uitgesloten.

Maar dat was vorige week. Intussen heeft het ‘gematigde verzet’ in eendrachtige samenwerking met dat verguisde IS een klein tegenoffensiefje gelanceerd vanaf de oostkant van Aleppo. En het slaagde er in een nieuwe corridor naar de belegerde stad te openen. Hoe lang die in stand blijft moet worden afgewacht, maar het is een beweging in deze oorlog die nog nauwelijks werd verwacht. Het zou ook een signaal dat IS een groter deel van haar troepen westwaarts gaat sturen. Als dat klopt wordt de slag rond Aleppo er een van epische proporties die we in geen jaren hebben gezien.

Maar dit offensief laat precies zien waarom een bestand geen effect zal hebben. Nu de gematigde oppositie zich met IS verbindt, is er volgens de letter van de overeenkomst gene reden meer om ze niet te bombarderen. Een tweede punt zal zijn, dat de belegering van Aleppo echt niet opgeheven worden zal. Ingesloten blijft ingesloten, het leger van Assad zou wel gek zijn om toe te laten dat de verdedigers uitgebreid hun stellingen gaan versterken.

Het laatste nieuws is ook, dat de ‘gematigde oppositie’ heeft verklaard pas op de wapenstilstand in te gaan, als de Russen stoppen met bombarderen. Het wordt dus een spelletje van: wie het eerst stopt kan het krijgen. Maar wie niet stopt ook, vermoedelijk, dus dat gaat niet helpen. Dat in de bestaande situatie de belegerden nog steeds de zwakste partij zijn wil blijkbaar niet doordringen – en de samenwerking met IS zal hen het idee hebben gegeven, dat een ontzetting mogelijk is. Een gevaarlijke illusie: IS is vooral uit op het binnenhalen van de troepen die nu aan de kant van de gematigden vechten. Inlijven en inzetten is het adagium. Maar in de huidige situatie zal de Amerikaanse onderhandelaars dat worst zijn, omdat er publicitair nu eenmaal meer te bereiken zal zijn dan militair – en niemand verwacht dat dat nog veranderen gaat.

Dat Assad in april verkiezingen wil houden voor het Syrische parlement is trouwens een interessante provocatie om te bewijzen dat hij het land in de hand heeft. Open en eerlijk wordt dat nooit, natuurlijk, maar zelfs de indruk wekken dat er iets is gebeurd dat in het hele land werd beleefd zou al een prestatie van formaat zijn, en dat is precies wat hem hiermee ongetwijfeld voor ogen staat.