Afgelopen vrijdag stond er in NRC Handelsblad een interessant stukje van Tom-Jan Meeus. Overigens niet vanwege de inhoud sec, als wel wat je uit de wijze waarop dit werd aangesneden. kan èn moet concluderen over de manier waarop deze krant het begrip ‘waarheid’ gebruikt.

Een bekend bon mot wil dat ‘de waarheid’ het eerste slachtoffer van een oorlog is. Waarmee men bedoelt dat vanaf het moment van het uitbreken der vijandelijkheden alles geoorloofd is, om het eigen moreel hoog te houden en de tegenstander zwart te maken. Opdat alle betrokken medestanders zullen weten wat de lijn is die zij dienen te volgen. Ongeacht of het met de waarheid iets heeft uit te staan of niet.

Het offeren van de waarheid, op het altaar van kort gewin en redenaties die goed uitkomen, impliceert dat men bij NRC Handelsblad inderdaad meent in oorlog te zijn met ‘politiek onwelgevalligen’. Maar als de handschoenen uit zijn en alleen het resultaat nog telt, geef je je meer bloot voor een onbarmhartige analyse van de leidende gedachte dan men lijkt te beseffen. Het artikel van Meeus was een analyse naar aanleiding van het MH17-debat dinsdag, waarin FvD en PVV naar zijn oordeel een weinig nationalistisch standpunt in namen. Je zou verwachten dat Meeus daar blij mee was: het NRC moet niet veel hebben van nationalisme. En Meeus is een trouw partijganger van NRC. Dat NRC, dat ook de lijn volgt dat de kwestie-MH17 eigenlijk een soort van oorlog  met Rusland rechtvaardigt. Het kwam in dit artikel herkenbaar samen:

En zo gebeurde het dat dinsdag, bij de stemming, door Wilders en Baudet de onderhandelingspositie werd verzwakt waarmee het kabinet voor nabestaanden schadevergoeding van de Russen gaat eisen.
Met Poetin als lachende derde.

Dat er over MH17 en de Nederlandse positie daarbinnen veel meer twijfel mogelijk is – is helaas voor Meeus – een onomstotelijk feit. De regering van Maleisië – ook een zeer betrokken land vanwege de aantallen slachtoffers bij deze ramp – heeft recent openlijk en bijzonder kritisch gereageerd op de manier waarop Nederland stelling neemt over deze kwestie. Maar wat de waarheid in deze is, is immers al lang niet belangrijk meer?

De ironie wil, dat waar Meeus zichzelf in oorlog beschouwt met zowel Rusland als de ‘Nederlandse nationalisten’, die nationalisten inderdaad anders kijken naar de kwestie-MH17, en zich inderdaad niet ‘in oorlog’ voelen met Rusland. En wie zich niet in oorlog voelt, is meer genegen te zoeken naar een objectieve waarheid over een dispuut dan iemand voor wie dat anders ligt.

Nu is het natuurlijk niet verboden je zowel in oorlog te voelen met ‘Nederlandse nationalisten’ als met Rusland, maar betekent dat ook dat je Rusland en die ‘Nederlandse nationalisten’ aan elkaar gelijk kunt stellen? Dat is zó dubieus dat Meeus dit zelf al vermijdt, hoewel slechts op een haartje. Maar de suggestie lag er natuurlijk duimendik bovenop.

Maar de echte grap was dat Meeus zelf lijkt te vinden dat het nationaal belang vereist, dat twijfel aan de manier waarop de Nederlandse regering in deze kwestie manoeuvreert niet zou moeten mogen. Dat het Nederlands belang alleen is dat Rusland gestraft wordt, óók als de schuld niet ‘onomstotelijk’ kan worden vastgesteld. Dat dat andere (bij)zaken irrelevant maakt. Dat het in het Nederlands belang is ons óók in oorlog met Rusland te voelen, net zoals men dat bij NRC Handelsblad voelt. Dat de waarheid iets is, dat alleen in vredestijd een interessant en nastrevenswaardig fenomeen is. Maar dat nationalisme hoe dan ook altijd eng is, zeker als  ‘Nederlandse nationalisten’ minder hysterisch blijken dan de Nederlandse regering.