De PvdA heeft voor haar verkiezingsprogramma 2012 duidelijk leentjebuur gespeeld bij de Franse socialisten van Hollande – beter goed gejat dan slecht bedacht – zoals het gezegde gaat:

Groei, banen en eerlijk delen. Dat is de belangrijkste inzet van het verkiezingsprogramma van de PvdA

Wat een prachtige slagzin! Obligater kan bijna niet. Ik kan me bijna geen enkele partij voorstellen die de kiezer niet voorstelt om de economie te laten groeien (GL even buiten beschouwing gelaten, die inderdaad juist dàt doet). Banen, dat is ook zoiets. Hoezeer de binding met economische groei ook logisch lijkt, in de optiek van dit verkiezingsprogramma zijn banen vooral verbonden met door de overheid gecreëerde bezigheidstherapie. Wel voor de volle mep, moet ik mij haasten u te verzekeren. En dan is er nog: eerlijk delen! Op zijn PvdA’s is dat dus:

Eerlijk zullen we alles delen,

‘t Was eerst van jou, maar nu van mij

Daarover huilen helpt je niet

Wees liever eens blij voor mij.

Hetgeen dus inhoudt een toptarief van 60%, want dat vindt de PvdA ‘eerlijk’. Persoonlijk ben ik geneigd daar eerder 100% van te maken, maar dan specifiek en uitsluitend voor overheidsbanen die de 100.000 te boven gaan. Dat lost automatisch het probleem van graaiers in overheidsdienst op, alleen dient het dan nog te worden uitgebreid naar trendvolgers en dergelijke. Dát zou tenminste een begin zijn. Helaas is dit geen koers die de PvdA aandurft.

Wel een hoop hervormingen à la D66. Het moderne eufemisme voor lastenverzwaringen – ‘hervorming’ – komt geregeld terug. Geld, een stuk minder overdadig. Het begrotingstekort wordt door de sociaaldemocraten pas in 2017 weggewerkt, als alles meezit tenminste. Een verdere bijstorting in bijvoorbeeld het ESM kan de PvdA-plannen lelijk doorkruisen. Hoe men daarmee om denkt te gaan meldt het (concept!)programma niet.

Overigens wordt het programma pas eind augustus definitief, nadat het is doorgerekend door het CPB. Curieus genoeg is door alle partijen met het CPB overeengekomen, dat de programa’s tegelijk worden doorgerekend, en vervolgens gepresenteerd, slechts twee weken voor de verkiezingen. Hoewel ook bijvoorbeeld de VVD al hier en daar iets van de sluier oplicht, presenteert deze partij het totaaloverzicht zelfs pas op 29 augustus.

Nog wat PvdA doekjes voor het bloeden:

Ook mogen huizenbezitters de kosten van renovatie en isolatie van hun huis aftrekken van de belasting wat de bouw in Nederland weer aanjaagt.

Er komt een Nationale Investeringsbank voor het Midden- en Klein Bedrijf (MKB) die innovatie en investeringen aanjaagt. Hiermee wordt het innovatiefonds voor MKB’ers verdrievoudigd naar 375 miljoen en wordt de kredietverlening aan het MKB door banken verbeterd.

(..) de koopkracht van gewone gezinnen blijft overeind door in de eerste jaren van de volgende kabinetsperiode niet teveel te bezuinigen. De BTW-verhoging, het honderden euro’s duurdere eigen risico in de zorg en de belasting op woon-werk-verkeer gaan dan ook van tafel.

Over de HRA geen woord hier, dus die zal de PvdA wel afschaffen. Wel valt op dat de PvdA-programmamakers geen benul hebben van het verschil tussen bouw- en utiliteitsbouwbedrijven. De geboden aftrek zal geen invloed hebben op het aanjagen van de bouw in Nederland. De tweede alinea hierboven komt mij voor als de creatie van een concurrent, dan wel vervanger, van de reguliere banken als geldverschaffer voor het MKB. Ongezond, want daarop is de overheid niet toegerust, en dat kan slechts rampen veroorzaken.

Die laatste alinea klinkt leuk, en zal inderdaad een gunstig effect op de economie hebben. Wat er niet staat, maar overduidelijk de premisse is, is dat de PvdA er van uit gaat dat de crisis over een jaar of twee min of meer vanzelf weer overgaat, en dat we in de jaren er na oudergewoonte zullen kunnen rekenen op ouderwetse groeicijfers zoals die in de jaren negentig gebruikelijk waren. Helaas is er geen enkele reden te veronderstellen dat dit echt gebeuren zal. Zekerheden over het echte einde van de crisis? Er op rekenen is gekkenwerk (sic!). Sommige economen voorspellen dat Europa iets vergelijkbaars als Japan de afgelopen tien jaar heeft beleefd – sudderen op de nullijn – zou kunnen overkomen. En ondertussen zou de PvdA ziten te wachten tot het beter weer wordt?

Èn de PvdA gaat de concurrentie met D66 vol aan:

investeren daarom honderden miljoenen in de kenniseconomie, de kwaliteit van leraren en in degelijk onderwijs in plaats van te bezuinigen.

Plukken uit de pensieonfondsen lijkt de PvdA ook een goed idee:

We zorgen voor 500 miljoen per jaar aan extra investeringen in eigen land door publiek-private samenwerking met pensioenfondsen op gang te brengen

Zorg:

De zorg organiseren we voortaan in de buurt. Niet langer bepalen marktwerking en concurrentie de inrichting van de zorg, maar burgers samen met de overheid en zorgaanbieders. In iedere wijk en buurt komen op initiatief van de PvdA wijkverpleegkundigen.

Onbetaalbaar. Bovendien beschikken we in het geheel niet over voldoende mensen met de juiste opleiding. Werk, dat relatief slecht betaald wordt, en dan die mensen ook nog de frontlijn in de oude stadswijken in willen sturen zal niet lukken. Het is al lastig genoeg in een aantal steden voldoende politiemensen te vinden die er werken willen. Wat het bovendien miskent, is de situatie op het platteland, en de verschillen in behoeften tussen oude stadswijken en het gemiddelde villapark.

De terugkeer van de Melkertbaan is ook iets dat de PvdA na aan het hart ligt. Verlengen van de schoolduur vraagt ook extra docenten. Zijn die er wel, of hoopt men wellicht de achterstallige lessen over de Holocaust alsnog in te halen? En de flexwerker wordt door de PvdA weer afgeschaft, want teruggeworpen in de rangen van gewone werknemers met een regulier dienstverband. Arbeidsmarkt:

Op de arbeidsmarkt helpen we ondernemers aan lagere lasten en werknemers aan een baan door de loondoorbetaling van zieke werknemers te verkorten van twee naar één jaar. We pakken de jeugdwerkloosheid aan door extra stageplekken, en door jongeren langer op school te houden. We maken een einde aan de hyperflexibiliteit op de arbeidsmarkt, en flexwerkers krijgen extra zekerheden: na 1 jaar een vast contract.

En in concurrentie met de SP komt de PvdA met de al aangekondigde jaloezietax, ook wel: ”Rijkenbelasting’:

En na twee jaar waarin de lage en middeninkomens de rekening van de crisis betaalden vragen we in deze krappe economische tijden een extra bijdrage van de sterkste schouders in de samenleving. Daarom leggen we bonussen aan banden en vragen we een extra bijdrage van de hoogste inkomens door de introductie van een extra belastingschijf van 60% voor mensen met een salaris boven de 150.000 euro per jaar.

Niet alleen dom, maar ook nog eens pure symboolpolitiek. De goedverdienende ondernemer richt een BV op, en dat is dat. Zoas bijvoorbeeld al die vetbetaalde VARA-presentatoren hebben.

ECB

Het democratisch toezicht op de ECB wordt versterkt.

De PvdA wil de ECB meer bevoegdheden geven, waarmee ze zou worden omgetoverd tot een lender of last resort. In de praktijk is dat nu Duitsland, en terwijl niemand bestrijdt dat het een functie is die broodnodig is, zou de creatie van de ECB op die positie de laatste democratische controle op de besteding van geld definittief aan de nationale parlementen onttrekken. Niet, dat PvdA-financieel-woordvoerder Plasterk dit zo ziet.

Voor zover het Kunduz-akkoord zaken bevatte waar de PvdA mee kon leven, zijn die uit dit verkiezingsprogramma verdwenen. Het mag duidelijk zijn, dat de PvdA in geen enkel opzicht de illusie heeft te kunnen regeren na 12 september. Op zich lijkt dat me een realisitische inschatting, al wil ik graag nog even ingaan op de vraag, hoe dat zo is gekomen. Dit programma dat ik hier bespreek is bijzonder defensief, ten opzichte van de keuzes die de SP maakt. Hoogstens zal de PvdA wat verdwaalde kiezers die GroenLinks ontvlucht zijn invangen, en wellicht wat D66’ers die het gezicht en gekraai van A. Pechtold niet langer verdragen kunnen. Voor het aangaan van de strijd met de SP, wat de belangrijkste strategische keuze van dit verkiezingsprogramma lijkt, moet blijkbaar alles wijken.

Niet alleen heeft die laatste partij een duidelijke voorsprong op de PvdA in de peilingen, maar ook een lijstrekker die véél populairder is dan PvdA-voorman Samsom. Iets, wat een kind kon voorspellen, want ook kinderen kiezen – voor de vraag gesteld – massaal voor Bolke de Beer. Zeker als het alternatief een clown is. De meeste kinderen vinden clowns doodeng.
En ook mij lijkt een clown als bewindsman een heel eng idee.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.