De VVD ijkt zich te realiseren dat de partij steeds dieper gehaat wordt, en staat het komend halfjaar in verkiezingsmodus. Maar gaat dat nog helpen?

Dat de VVD een vrij fantasieloze aanpak heeft gekozen wordt duidelijk doordat men juist de man die in december naar Marrakesh gaat heeft uitverkoren het eerste schot te lossen. Mark Harbers mocht gisteren met behulp van de Telegraaf melden dat hij best streng is op migratie. De krant zette er een foto bij van een vriendelijk ogend meiske dat rücksichtlos zal worden uitgezet. De boodschap is duidelijk: ook als Harbers een verdrag tekent waarin mensen – die nog niet eens weten dat ze naar Europa willen trekken – worden gestimuleerd, blijft hij een streng recht en orde-politicus die we kunnen vertrouwen.

Wat een kul.

De VVD beseft heel goed dat PS2019 verkiezingen worden die het kabinet moet zien te overleven, en dat de sterren er niet gunstig voor staan dat te zien gebeuren. De Eerste Kamer staat op het spel, en met de huidige stand in de peilingen zal het kabinet na maart niet alleen GroenLinks nodig hebben in de senaat, maar ook de juniorlinkse PvdA. De afkalving van de Regentenpartijen vindt over de volle breedte plaats, en alleen de CU heeft een te stevige (maar kleine) basis om in de min te raken. Alle andere partijen worden gepeild op dramatische verliescijfers, waarbij D66 op korte termijn zelfs richting opheffing zou kunnen koersen.

Het probleem voor de VVD is dat zij beseft dat het voortbestaan van dit kabinet nu al aan de orde is, maar het electoraat niet. Hetgeen in zal houden dat er alle kans is dat de teleurgestelde getrouwen eens een verkiezing over slaan om hun teleurstelling te tonen. Ook niet stemmen is immers een keuze?

De echte ironie is dat de oppositiepartijen eigenlijk nauwelijks campagne hoeven te voeren, want ook zonder campagne zal het electoraat bij verkiezingen die op het oog onbelangrijk zijn de regeringspartijen afstraffen. Maar met een meerderheid van slechts 1 zetel kan Rutte3 zich dat in het geheel niet veroorloven.

Voeg daarbij een versleten premier die vooral afkeer opwekt, en de logica van een lange campagne springt u in het gezicht. Maar lange campagnes hebben diverse risico’s en problemen die anders zijn dan de VVD toto op heden placht uit te spelen. In 2017 zagen we een VVD die met een korte heftige campagne af wilde rekenen met de PVV als gevaarlijkste tegenstrever. Dat is in zekere zin geslaagd, maar de opkomst an het FvD heeft de tegenstand op rechts moeilijker te bestrijden gemaakt.

Bestuurlijk zit het grote gevaar op korte termijn echter bij GL en de voorzichtig weer een beetje opkrabbelende PvdA. Een langzame campagne vereist dat die partijen terug hun hok in worden geduwd, zonder hen tegelijkertijd zo boos te maken dat ze na PS2019 hun senatoriale medewerking zullen weigeren. Dat zal nog niet meevallen, maar de algemene versplintering maakt dat GL er belang bij heeft op links de PvdA voluit aan te vallen teneinde haar nieuwe positie als de partij van Links definitief te maken. En ook dat moet natuurlijk heel subtiel.

Het wordt inderdaad een lange campagne met veel spelletjes. Nu maar eens kijken in hoeverre het electoraat beseft dat opkomen inderdaad van belang zal blijken ditmaal. Want de enige partij die garen spint bij een lage opkomst is traditiegetrouw het CDA.