De landelijke overheid is nu ook al betrokken geraakt bij de problemen met Vuilverbranding AEB in Amsterdam. De stad heeft daar belang bij.

De aanpak van de staatssecretaris lijkt mij ietwat bijzonder:

Er komt een tijdelijk verbod op nieuwe contracten voor de import van afval. Dat heeft staatssecretaris Stientje van Veldhoven besloten na overleg met de gemeente Amsterdam en afvalverbrandingscentrale AEB, die kampt met grote problemen waardoor de meeste ovens buiten werking zijn. Het zal zo snel mogelijk van kracht worden en wordt pas opgeheven als er niet langer afval gestort moet worden.

De afvalverwerkers hopen op meer bemoeienis (want dat betekent extra geld):

De afvalverwerkers vinden de maatregel van de staatssecretaris niet genoeg en zeggen dat binnenkort afval in delen van Nederland mogelijk niet meer opgehaald wordt.

Amsterdam denkt er al nèt zo over:

De gemeente Amsterdam laat weten dat het zij (red VoL) de afvalverwerking in de stad ziet als onderdeel van een landelijke afvalketen. “Dus het eventueel vastlopen daarvan zien we dan ook als een landelijk probleem”, zegt een woordvoerder.

En het ziet er naar uit dat de staatssecretaris er in gaat – of moet – trappen:

“Afvalbeleid is een verantwoordelijkheid van gemeenten, maar de problemen bij het AEB laten zien, dat ook een lokale crisis landelijk tot zorgen kan leiden”, zegt staatssecretaris Van Veldhoven. “Ik vind dat ons afvalbeheer toekomstbestendiger moet worden en ik ga bezien wat daar voor nodig is.”

Je kunt dit allemaal niet los zien van het mismanagement bij Vuilverbranding AEB tot nog toe. De NOS loopt daar vooralsnog voorzichtig om heen, maar meldt voldoende om je wenkbrauwen zich tot boven de kruingrens te voelen terugtrekken:

Verder rekent de gemeente erop dat AEB op de korte termijn weer om geld zal aankloppen. De 16 miljoen euro die de gemeente en banken eerder al hadden vrijgemaakt zijn niet genoeg. Dat concluderen onafhankelijke adviseurs die nu de situatie bij de afvalcentrale aan het beoordelen zijn. AEB zegt nog geen bedragen te kunnen noemen en ook niet wanneer ze dit verzoek zullen indienen.

Weliswaar had ik dat eerder al geconcludeerd, maar de staatsomroep blijft weg van wat eerder ook al door het Parool was voorspeld, en dat dinsdag verder onderbouwde, ook in een stuk over de situatie rond de commissarissen.

Over dit noodkrediet is hard onderhandeld tussen de gemeente en de top van AEB, waaronder de RvC. Eigenlijk wilde AEB veel meer geld, oplopend tot 150 miljoen euro, om het tot de zomer van 2020 te kunnen uitzingen. Maar bij de gemeente was veel scepsis over dat verzoek, omdat niet duidelijk werd gemaakt hoe dit moest gebeuren. Amsterdam onderzoekt of AEB gecontroleerd failliet kan gaan of deels verkocht kan worden, zodat de stad in de toekomst niet meer geconfronteerd wordt met nieuwe tegenvallers.
Tijdens die onderhandelingen zou door de RvC diverse malen gedreigd zijn met het aanvragen van surseance, als de gemeente geen financiële zekerheden zou verstrekken.

Minstens zo opvallend is derhalve hoe het gemeentebestuur van Amsterdam reageert op de manier van opereren van de commissarissen van AEB. Die commissarissen moesten weg omdat ze eerder het gemeentebestuur onder druk hadden gezet om meer geld met als dreiging een faillissement? Gezien de situatie een late maar op dat moment adequate actie van de toezichthouders, wie vooral te verwijten is dat ze eerder niet ingrepen. Dat ze overigens qua CV onvoldoende gekwalificeerd waren voor de taak van toezichthouder bij AEB valt vooral te wijten aan selectie en benoemingen – een zaak die 100% aan eigenaar gemeente Amsterdam moet worden toegeschreven – en ziet u hier in de reacties.

Ook heel herkenbaar is dat Amsterdam de financiële bui al hangen ziet, en dat we hierboven al zagen dat de regering gewillig zal bijspringen:

Inmiddels is ook duidelijk dat de problemen bij AEB niet alleen financiële consequenties hebben: ook de milieuschade is enorm. De hitte die normaliter vrijkomt uit de ovens van AEB wordt gebruikt voor de stadsverwarming van 35.000 huishoudens. Maar nu het AEB minder verbrandt, is er minder hitte, waardoor er in de winter leveringsproblemen kunnen ontstaan.
Daarom is Westpoort Warmte, een deelneming van AEB die de stadsverwarming levert, druk met de plaatsing van dieselgeneratoren. Die kunnen in de koude maanden extra warmte toevoegen aan het netwerk zodat de verwarming van de aangesloten huishoudens gegarandeerd is. In het slechtst denkbare scenario zal dit de uitstoot van 35.000 ton extra CO₂ tot gevolg hebben, schrijft het stadsbestuur. Dit wordt echter niet waarschijnlijk geacht. “Het college is uiteraard zeer ongelukkig met de eventuele milieuschade, maar geeft de continuïteit van de warmtevoorziening prioriteit.”

Wat een opluchting. Het valt te hopen voor de bewoners van de wijken die binnenkort ‘van het gas af gaan’ en aan de warmtepomp, dat de gemeente zich dit dan nog herinnert als het te verwachten fiasco met die gebrekkige technologie tot volle wasdom komt.

Uit alles blijkt dat de gemeente Amsterdam niet van AEB af wilde toen de commissarissen om meer geld kwamen. Prestigeproject, nietwaar? En dat de gemeente kennelijk nog steeds de hoop heeft dat men er ooit geld aan verdienen gaat: zie ook de import van buitenlands afval dat AEB verwerken zou. Quod non.

De hefboomkracht van het woord milieuschade mag Amsterdam klaarblijkelijk geen negatieve imagoschade opleveren, krijg je de indruk. Dat dat de regering het het waard vindt mede financieel te gaan betalen aan de aanstaande risico’s zal voor de gemeente Amsterdam ongetwijfeld een opluchting zijn, maar de rest van het land mag er aan meebetalen. Kamervragen van GroenLinks samen met de VVD? Natuurlijk niet, dit is al boven het niveau van hun Kamerleden geregeld.

De politieke woelingen op de achtergrond van deze affaire zullen wel nooit geheel worden opgehelderd, maar te ruiken dat er van alles mee mis was is geen grote opgave.

---

Het begint al een heel dossier te worden met Vuilverbranding AEB. U vindt het hier op Veren of Lood.