Vrouwen op de bus. Mij lijkt het geen probleem, maar als de NOS er over bericht zie je het al weer problematisch worden. De neurose bij de publieke opinie te bepalen spatten er weer af gisteren.

Als er iets is waaraan je de nationale verarming (ieder jaar opnieuw valt de koopkracht tegen) en de sociale herverdelingspogingen van de afgelopen veertig jaar kunt afmeten is het de wijze waarop vrouwen in het arbeidsproces worden binnengeharkt. Waar een geschoold arbeider veertig jaar terug in zijn eentje moeiteloos in staat was een vrouw en een niet te groot gezin te onderhouden, daar is dat tegenwoordig vrijwel onmogelijk zonder een waslijst aan subsidies.en toeslagen. Want iedereen moet deel kunnen hebben aan dezelfde welvaart, en via een omweg is dat communistische ideaal in Nederland weliswaar gerealiseerd, maar dat had een prijs. Ook de vrouwen moeten aan de slag, want er moet een nieuw volksdeel worden onderhouden:

De deelnemers kregen op de Ladies Day informatie over het beroep en reden een stukje met de bus. Ze hoefden niet te beschikken over een busrijbewijs. Die opleiding wordt betaald door het uitzendbureau.
“Nee, ik vind het niet echt een mannenberoep”, zegt een van de vrouwen achter het stuur desgevraagd. “Met name in het contact met mensen vind ik het eigenlijk meer een vrouwenberoep. Ik vind dat vrouwen sneller contact leggen met mensen.”

Een extra toeslag op die prijs is het morele jengel van de staatsomroep die nu weer begeleidt hoe vrouwen tot het vak van buschauffeur moeten worden geroepen. Want speciaal vrouwen uitnodigen is niet genoeg. Nee, er moet hen verteld worden dat het eigenlijk een vrouwenberoep is, en eigenlijk – maar daarvoor haalde de NOS een wetenschapster van sociaal-psychologische snit van stal – moet het aanbod in de kantine op de vrouwelijke wensen worden toegesneden:

Volgens Naomi Ellemers, universiteitsleraar op het gebied van sociale psychologie en diversiteit, ontbreekt daarvoor het bewijs. De effecten van dit soort acties worden volgens haar onvoldoende onderzocht. Sterker nog: het gevolg kan soms zelfs averechts zijn. Hoe goedbedoeld het initiatief ook kan zijn.
“Er wordt veel gedaan vanuit de gedachte: baat het niet, dan schaadt het niet. Maar wat we zien bij specifieke acties voor vrouwen, zoals wervings- of opleidingstrajecten, is dat het een beeld geeft dat vrouwen niet op de normale manier kunnen meedoen. Hun omgeving zegt dan ook sneller: je bent niet aangenomen omdat je goed bent, maar omdat je een vrouw bent. Dan begin je al met een 1-0 achterstand.”

Want?

Er komt volgens Ellemers sowieso veel meer bij kijken dan een wervingsdag om vrouwen enthousiast te maken voor een beroep. Zoals de sfeer op het werk, de humor en het eten in de kantine.
“Zijn er bijvoorbeeld alleen kroketten en hamburgers te koop? Dan trek je een homogene groep, waar iemand die hiervan afwijkt zich niet snel thuis zal voelen. Zij worden wel vaak aangetrokken door speciale acties, maar lopen niet lang daarna weer weg.”

Enfin. Niemand heeft het er over dat buschauffeur niet het veiligste beroep is tegenwoordig. Moeten de mannen voortaan de gevaarlijker avonddiensten draaien? Dat zou impliceren dat er wel degelijk onderscheid moet worden gemaakt tussen vrouwen en mannen. U vindt dat krankjorum klinken? Dat doet het, maar ik zag recent een gezagsdrager voorstellen om politievrouwen voortaan na hun dienst onder begeleiding naar huis te brengen, indien het al donker is.werk.

Want dat is een bijkomende observatie die ik had bij het NOS-filmpje dat werd meegegeven: het zijn allemaal ‘witte’ vrouwen die dit vak zullen gaan uitoefenen. Zijn witte vrouwen minder vrouw dan die uit de grote allochtone import van de afgelopen veertig jaar, zijn die laatsten te fijn gebouwd, of mogen die ’s avonds niet van huis? Vragen, vragen, vragen. Maar dat het enige wervingsfilmpje waar in Nederland géén allochtonen figureren juist dit soort werk betreft, vindt ik bijzonder kenmerkend.