Het is weliswaar nog niet bepaald winter, maar een splinter is altijd handig om de kachel mee aan te maken. De aankondiging van het Forum voor Democratie zondagochtend dat het aan de verkiezingen in maart 2017 zal deelnemen verloste me prompt ook van het dilemma wat nu eens over VNL en Jan Roos te schrijven. Dat kan nu in één moeite door.

De aankondiging van het FvD is eigenlijk de zoveelste uiting van beschaafde mensen met kritiek op de huidige maatschappelijke ordening. Beschaafde mensen zijn geen Gutmenschen, maar ze delen met deze groep de instinctieve afkeer van het vaak ietwat rauwe PVV-geluid. Dat zet hen politiek klem, want de VVD is voor deze groep niet langer een optie om politiek actief voor te zijn. De geur van collaboratie met alles waarvan deze mensen een gezonde afkeer hebben is rond de VVD eenvoudig te pregnant.

De belangrijkste vraag bij de oprichting van een nieuwe politieke formatie is: is er behoefte aan? Dat beantwoorden valt nog niet mee, maar laten we eens zien. Een partij die zich puur richt op het hervormen van de politieke werkelijkheid moet een soort (D) anno 2016 worden, maar wat Thierry Baudet voorstelt moet zoiets zijn, maar dan van rechtsige snit. Laten we daar heel kort over zijn: het potentieel daarvoor schat ik op circa 8000 stemmers. Het gaat dan om mensen die zich met de VVD niet langer op hun gemak voelen, maar bij Rita Verdonk al hun bedenkingen hadden omdat ze te instabiel was. Ook het TROTS-electoraat is een theoretisch interessante groep, maar niet alleen heeft dat zich laten kennen als een groep ruziemakers zonder veel gemeenschappelijke waarden, maar bovendien verloor TROTS altijd zijn glans èn electoraat als het op moest boksen tegen de PVV. Het TROTS-electoraat is sowieso ook het doelwit van VNL.

Met VNL is dan de tweede nieuwe partij genoemd die VVD en PVV concurrentie aan moet doen. VNL zit politiek zo ongeveer waar een jaar of twintig terug de VVD zat, welke partij nogal sterk naar het midden opgeschoven is. Maar zij weet de indruk te wekken haar economisch-rechtse wortels te bewaken. De Rutte2-coalitie kan daar gaten in hebben geschoten, maar het is een kwestie die niemand graag aan een andere partij over doet zonder overtuigend bewijsmateriaal dat het in goede handen is.

VNL had naar mijn idee haar kansen al verspeeld met de aanstelling van Bram Moszkowicz als pretendent-lijsttrekker. Nieuwe partijen krijgen ten hoogste één kans, en VNL heeft die verspeeld. Dat men graag een bekend gezicht als lijsttrekker had is begrijpelijk, maar ook met Jan Roos vind ik dat er geen voltreffer is geplaatst. Van Thierry Baudet vrees ik dat de politiek hem te snel vervelen zal, maar Jan Roos verveelde mij al na tien minuten. Iemand die serieus van zichzelf gaat verkondigen dat hij meer in zijn mars heeft dan als een joker vragen stellen aan vreemde mensen? Kom nou! Alsof je Rutger-hoe-heet-hij-ook-alweer aanstelt als serieuze talkshowhost: dat is dus gewoon niks, en dat gaat ook niks worden.

Thierry Baudet als lijsttrekker – dat zal even wennen zijn. Voor iedereen. Ook van hem vraag ik me overigens af of het een goed idee was hem als lijsttrekker te nemen. Hierboven noemde ik al dat ik vrees dat het hem allemaal vervelen gaat. Zoals ik hem ken heeft hij de neiging zijn aandacht te verliezen als zaken niet snel genoeg gaan naar zijn zin. Hij is een uitstekende debater, maar is dat een kwaliteit die een beginnende partij nodig heeft? Het zal in eerste instantie de kunst worden voor interessante debatten te worden uitgenodigd.

Een ander bezwaar tegen Thierry Baudet is zijn neiging tot een te brede aanpak die ongestructureerd aandoet en waarvan je je afvraagt of hij zelf het overzicht nog heeft. Thierry is mogelijk de beste Nederlandse tweedehands autoverkoper die zelf niet sleutelen kan. Dat geeft niet, maar de wens te kunnen sleutelen lijkt hij nu te hebben uitgesproken met de lancering van het FvD als politieke partij. Dat zie je ook aan de slogan waarmee deze aankondiging gepaard ging:

We moeten naar Den Haag om het systeem van binnenuit open te breken!”

Daar kan ik niets mee. Als je het niet via de flanken voor elkaar krijgt, is een frontale aanval maar zelden aan te bevelen. Dit bedroeft me ergens wel, want hiermee vernauwt het FvD zich van een interessante club met soms wilde maar in ieder geval interessante ideeën, tot de organisatie van een partij waar ik zelf nooit op stemmen zou, hoe sympathiek de doelen me ook zijn. Er zijn al teveel getuigenispartijen in de Kamer.