Als het over verspilling gaat – en daarmee impliciet over wat beter en zuiniger kan – zie je een maatschappij soms enge kenmerken vertonen.

Nu ben ik niet zo heel snel van de bezuinigingswoede, maar ik vind het dan ook niet vervelend om sober te leven. Dat betekent niet dat alles dan maar weggesneden worden moet, domweg omdat het efficiënter zou zijn. Het bericht: Voedselverspilling in ziekenhuizen kan de helft minder deed bij mij dan ook alle alarmbellen afgaan. En het stukje stelde mijn verwachtingen niet teleur.

Ziekenhuizen die op een moderne manier het eten verzorgen voor patiënten verspillen bijna de helft minder voedsel dan ziekenhuizen die dat niet doen, blijkt uit recent onderzoek van Wageningen Universiteit (WUR) waar nog niet eerder over is gepubliceerd.

Dat zal best. Alles kan beter. Maar wat is dan die moderne manier?

De Gelre ziekenhuizen in Zutphen en Apeldoorn zijn twee jaar geleden ‘om gegaan’. “Voorheen kookten we hier vers en gokten we hoeveel mensen een bal gehakt wilden, hoeveel vis en hoeveel een omelet”, vertelt hoofd voeding Hendri Markvoort. “Uiteindelijk houd je dan veel over.”
In 2014 stapten de ziekenhuizen over op diepvriesmaaltijden. “We pakken nu precies het aantal maaltijden dat we nodig hebben.” Daardoor belandt er niet alleen minder voedsel in de afvalbak, maar is er ook minder personeel nodig. “Het scheelt het ziekenhuis op jaarbasis enkele tonnen aan kosten.”

Vers? Hè bah, daar krijg je inderdaad meer afval van. Snijresten en zo, moet je allemaal meetellen bij het afval. Is er economisch winst geboekt, door dat uit te besteden? Dat is een schijnvoorstelling van zaken, want die afsnijsels belanden nu bij de leverancier in de prullenbak. Daar zit geen maatschappelijke winst, al kun je argumenteren dat men in dergelijke fabrieken minder weggooit, maar dat komt dan dus in het eten terecht. En aangezien ook dergelijke bedrijven winst moeten maken, zullen zij een opslag berekenen.

Het voordeel van een diepvriesmaaltijd is duidelijk, maar het is teren o de efficiëntie elders. Waarom is men elders efficiënter? Dat is waar de aap uit de mouw komt: omdat men niet met de patiënten rekening houden hoeft. Het verplegend personeel kan voortaan zeggen: sorry, er is niet anders, geniet van uw diepvriesmaaltijd, of lijdt honger. Maar!

“Het klinkt misschien onlogisch omdat we van zelf koken zijn overgestapt op diepvriesmaaltijden, maar patiënten eten nu meer omdat ze het lekkerder vinden.” De kwaliteit van de maaltijden is hoog, aldus Markvoort. Daarbij worden ze niet snel opgewarmd in de magnetron, maar langzaam op warmhoudplaten in speciale karren. “Dat komt de maaltijd ten goede.”

Jawel, er kan een heleboel tegenwoordig. Men eet meer, want men vindt het lekkerder. Daarvan vraag ik me wel af wat het criterium is, de hoeveelheid eten die in het afval belandt of de hoeveelheid die wordt uitgeleverd. Maar dat zal de moderne econoom worst diepvriesschnitzel zijn. Maar is het eten hiermee echt beter geworden? Ik geloof er niet veel van. En paar weken terug was ik ‘slechts op bezoek’ en het viel me op dat het eten in mijn ziekenhuis er de afgelopen twintig jaar niet op vooruit was gegaan in mijn beleving. Dat kan aan mijn beleving liggen (met mijn geheugen is niets mis), maar dat was het punt niet. Het eten was er, hoe zeg je dat? Eenvormig!

Voor iedereen dezelfde pil is misschien nog economischer. Bovendien houd je de Keuringsdiensten op afstand, want die zorgen er wel voor dat de producenten van al die diepvriesmaaltijden de zaak vooraf hebben doodgekookt. Zou het echt lekkerder en voedzamer zijn? Hoogstens zal door de eenheidsworst de herkenning van wordt geserveerd groter zijn. Struik, net als thuis.

Je vraagt je af waarom mensen zelf nog zouden koken. Wat moet daar een hoop verspilling te traceren zijn!

Het idee dat een overschot van voedsel automatisch verspilling is, is een mechanische benadering van voeding die niet gezond is.