De Turkse president Erdogan heeft over ruim twee weken (24 juni) zijn afspraak met de kiezer. Nu zijn eerste grote electorale probleem – de snel wegzakkende Turkse Lira – hanteerbaar lijken, wordt zijn taalgebruik weer militanter. De West-Europese pers zwijgt er discreet over.

Erdogan dreigt er intussen vrolijk op los. Zijn gehoor krijgt voortdurende de belofte te horen dat ná de verkiezingen de vijanden van Turkije  op hun tellen zullen moeten passen. Hij zal ze mores leren. Dat dat er in lijkt te gaan als zoete koek zegt veel over het Turkse electoraat, en over Erdogan.

#Erdogan pledges for crackdown on those whom he claims engaged in plots against #Turkey's economy with currency speculations, says he'll settle score with them in post-election. pic.twitter.com/Azc4Xytm8A

— Abdullah Bozkurt (@abdbozkurt) June 6, 2018

Niet alleen over de Lira en diegenen die tegen haar speculeren (over gratis geld gesproken!) overigens. Sinds enige dagen is de retoriek over de Koerden weer prominent in beeld. De Koerden in Irak, wel te verstaan:

The Turkish military is waiting for the right time to carry out an operation in northern Iraq’s mountainous Qandil region where high-ranking members of the outlawed Kurdistan Workers’ Party (PKK) are hiding, Interior Minister Süleyman Soylu said on June 4.

Behalve de belofte van een gemeenschappelijk front tegen de PKK in Noord-Irak – wat ook de reeds vaak door Erdogan bedreigde regionale regering in die regio zou omvatten, snoeft men ook over de hoeveelheid bases (11) die het Turkse leger al in Noord-Irak bezit. De suggestie moet zijn toehoorders duidelijk zijn: Turkije staat op het punt een deel van haar oude glorie in het MO te herwinnen. Dat dat opnieuw een vonk in het kruitvat MO zal zijn – en een waar werkelijk niemand op zit te wachten – maakt het niet zo’n heel realistisch perspectief, maar Erdogan heeft al eerder bewezen dat je dit soort dingen van hem niet te lichthartig moet opnemen.

Vorige week al kreeg hij de Amerikanen zo ver dat de Koerden in Manbij (Syrië) zich uit die stad terug zullen moeten trekken naar de oostelijke over van de Eufraat. Sindsdien is er daarover veel gesproken met nog meer holle retoriek, maar duidelijk is dat de USA zich uit het Syrische wespennest wil losmaken, en dat het de Koerden daarvoor zal opofferen.

De ruil die hiermee werd bezegeld zal eenieder duidelijk zijn: de USA heeft Turkije nodig in geval van een militaire aanval op Iran, een optie die steeds naderbij komt. Dat de USA alleen nog in Syrië actief was om haar aftocht met een redelijke deal te kunnen realiseren, en dat de deal met Turkije vorige week het enige was dat nog haalbaar bleek, zijn geen goede signalen voor de Amerikaanse diplomatieke vaardigheden van dit moment. Of het geeft aan dat men spoedig een climax in de verhoudingen met Iran verwacht.

Ook het tegenspreken door Turkije van ‘vertraging’ in de levering van de eerste F35’s is daarvan een signaal. Recent had de USA nog gesteld dat de Turkse aankoop van de Russische S400-luchtafweerraketten een levering van de F35 in de weg stond. Als minister Çavusoğlu gelijk krijgt, en op 21 juni wordt de eerst eF35 inderdaad geleverd, dan is de USA achter de schermen stevig door de Turkse mangel gegaan.

Al deze zaken wijzen er op dat de eerstvolgende grote crisis in het MO naderbij is dan velen lijken te denken. Aangezien Turkije onder Erdogan een steeds onzekerder factor is geworden, is juist de Amerikaanse gezeglijkheid ten aanzien van de wensen van het Erdogan-regime zowel belangrijk als veelzeggend. In dat verband is ook een door de USA gevraagde olieproductieverhoging aan Saudi-Arabië significant. Dat men er in Europa weinig tot geen aandacht voor heeft is zowel onverstandig als ietwat vreemd.