Schuim. Veel schuim. Opmerkelijk veel schuim was er in zee toen vorige maand vijf surfers verdronken bij het Scheveningse havenhoofd.

Wie vroeger heeft opgelet bij Nederlands op de middelbare school zal wellicht de referentie aan de titel van deze verhalenbundel van Slauerhoff hebben bemerkt, mijn favoriete Nederlandse dichter.

De oorzaken van de dood van die surfers is niet bekend, maar de reden waarom het NIOZ onderzoek naar dat schuim kan ik u denkelijk wel onthullen. Gisteren werd het laatste lijk geïdentificeerd, en het onderzoek van het NIOZ is afgesloten, zo lijkt het.

Maar waarom zou dat schuim van belang kunnen zijn? Dat is een beetje een Dreft-verhaal, als u mij toestaat. Toen ik het berichtje op Teletext las moest ik namelijk niet alleen denken aan Slauerhoff, maar ook aan Perry Mason. Aan de Case of the drowning Duck, om precies te zijn. Nu hoor ik u denken: hoe kan een eend nu verdrinken? En dat is precies wat ik u ga uitleggen, en waarom dat mogelijk relevant is voor het drama in Scheveningen.

Eerst ook nog een klein beetje vervelende biologische natuurkunde: waarom drijft een eend, en gaat zij niet onder als ze zich door het water voortbeweegt? Kort en goed maakt een eend gebruik van de oppervlaktespanning van water. Die oppervlaktespanning maakt dat water functioneert als een soort zeil, waarop de eend blijft drijven. Maar niet als er Dreft – of een ander wasmiddel – in voldoende hoeveelheden (dus meer dan een theelepeltje) in het water aanwezig is. Wasmiddelen breken de oppervlaktespanning door de manier waarop een wasmiddel in het water oplost, en een eend kan daarom verdrinken in een teil waarin voldoende wasmiddel zit. Dit is een feit.

Bij het NIOZ zijn ze hier mogelijk wel, mogelijk niet van op de hoogte:

Dat concludeert het Koninklijk Nederlands Instituut voor het Onderzoek der Zee (NIOZ) in een eerste onderzoek. Het blijft onduidelijk hoe de watersporters op 11 mei om het leven konden komen en welke rol het schuim daarbij speelde. Het NIOZ heeft enkel onderzoek gedaan naar de situatie op zee ten tijde van het ongeval en hoe er zo veel schuim kon ontstaan.
“De precieze toedracht van het ongeval is niet bekend”, benadrukken de NIOZ-wetenschappers in hun 52 pagina’s tellende onderzoeksrapport. Zo waaide het op die dag hard, stond er een sterkte stroming en toen de surfers in het water lagen, veranderde de windrichting snel.

U ziet met hulp van het bovenstaande welke rol het schuim in zee mogelijk gespeeld heeft? Niet als reden, maar als uitdrukking van de onderliggende reden, dat de oppervlaktespanning van het water dusdanig verminderde dat de surfers letterlijk door het oppervlak van het zeewater wegzakten?  Het schuim is daar naar mijn weten een signaal van.

Want dat iemand bij zulk slecht weer een familiecontainer wasmiddel in zee heeft gestort lijkt me uitgesloten (was opgevallen ook. Dat zie je alleen maar in OMO-reclames voor wereldvreemde waspoederconsumenten.

Ik stuur het NIOZ straks maar eens een tweetje denk ik.