Op weg naar USA2024 is een proces op gang gekomen dat nogal on-Amerikaans is. President Trump is in een vroeg stadium het gevecht over controle over de Republikeinse partij aangegaan.

Dat is een ongebruikelijke situatie.  Normaal is dat tijdens de primaries een kandidaat wordt aangewezen die vervolgens tijdens de verkiezingen campagne voert op hem bewegende punten. Die kandidaat functioneert dan tegelijk als partijleider. Indien gekozen blijkt hij het in de praktijk nog lastig te kunnen krijgen indien zijn partij het in het Congres niet met hem eens is. Het woord van een via primaries aangewezen partijleider is derhalve nooit absoluut bindend voor de partij.

Dat houdt allemaal ook in, dat de leiders van de partijfracties in het Congres een grote rol spelen, zowel tijdens verkiezingsperiodes als in de intervallen als een aangewezen kandidaat ontbreekt. Niet alleen is de situatie van een verslagen oud-president die heeft aangekondigd over vier jaar weer mee te doen hoogst ongebruikelijk, maar dat hij daartoe binnen de partij aan machtsspelletjes mee doet is ongekend. En Trump trekt nu aan touwtjes die een nieuwe dynamiek te zien geven die je bijna on-Amerikaans zou kunnen noemen.

De Democratische tegenhanger van de Republikeinse Partij heeft meer ervaring met deze situatie, voornamelijk door de positie van Hillary Clinton, nadat zij in 2008 tijdens de primaries door Barack Obama opzij was gezet. Dat Clinton vervolgens de ambitie demonstreerde Obama op te volgen gaf in 2016 ook een bizar beperkt veld aan democratische kandidaten te zien. Afgezien van spelbreker Bernie Sanders was er in 2016 alleen in het prille begin van het primary-seizoen even sprake van een derde kandidaat, die geen potten kon breken en snel van het toneel verdween.

Anderen hadden hun ambities wijselijk begraven. Clinton was de gedoodverfde kandidate, en hoe dat afliep hebben we tijdens USA2016 gezien. Maar niettegenstaande haar ‘onvermijdelijke kandidatuur’, bemoeide Clinton zich in die jaren niet met het dagelijkse politieke handwerk in het Congres. Als ze haar mening wilde geven ter beïnvloeding was er altijd wel ergens op zondagochtend ruimte beschikbaar in een politieke talkshow.

De aanpak van Trump nu is heel wat minder subtiel. Duidelijk is dat hij probeert de Republikeinen al vroeg achter zich te verenigen, wellicht met de Midterms van USA2022 als een verkapt referendum over zijn positie. Dat doet hij onder meer dor te proberen de fondsenwerving door de Republikeinen onder zijn controle te brengen:

Former President Trump is escalating his battle against GOP leaders, demanding that the Republican campaign arms stop fundraising off his name and promising to travel outside the lower 48 states to stump against Sen. Lisa Murkowski (R), who is up for reelection in Alaska.

De Republikeinse partij gebruikt Trump’s naam nog steeds om geld in te zamelen voor toekomstige campagnes. Als Trump daarvoor de toestemming limiteert krijgt hij meer greep op de partij dan de zittende partij-elite zal bevallen.

Over the weekend, Trump’s attorneys sent letters to the Republican National Committee (RNC), the National Republican Senatorial Committee (NRSC) and the National Republican Congressional Committee saying he would have to give explicit permission for his name or likeness to be used in fundraising appeals.
The Trump brand has been a fundraising juggernaut for Republicans, and the move to crack down on the GOP’s top fundraising and messaging organs could hamstring the party as it seeks to win back the House and Senate in 2022.

Als Trump zijn vingers aan de touwtjes van de geldbuidel krijgt, kan hij aanstaande Congresleden maken èn breken. Dat zou hem een naar Amerikaanse begrippen ongebruikelijke machtspositie opleveren, die meer vergelijkbaar is met de macht die Europese partijleiders vaak over hun partijorganisaties hebben. Dat hij zichzelf daarmee ook direct verantwoordelijk zou maken voor het risico van succes of falen tijdens de Midterms van 2022 gaat hier aan voorbij, maar zal in de praktijk een factor blijken. Dat er al onrust over ontstaat is daarom niet vreemd:

“Invoking Trump is an absolute winner when it comes to fundraising,” said one Republican strategist. “It’s been really valuable in building a low-dollar fundraising organ for the party. Hopefully they’ll get this worked out because, as it stands, it’s a huge and totally unnecessary hurdle to overcome.”

Republikeinse dinosaurussen
Ook het vertrek van diverse Republikeinse dinosaurussen uit de senaat is niet meer dan normaal, maar het beïnvloeden van hun opvolgers kan met voldoende campagnefondsen heel nuttig blijken. Trump heeft van USA2020 en daarna nog $35 miljoen in kas, en de groep senatoren die oudergewoonte samen met Mitch McConnell in de senaat de lijnen uitzette gaat deels met pensioen. Dat biedt kansen:

The surprise retirement of Sen. Roy Blunt (R-Mo.) means another member of GOP Leader Mitch McConnell‘s (R-Ky.) inner circle is leaving the Senate as the GOP shifts more toward former President Trump’s brand of conservative populism.

En Blunt is niet de eerste die zijn vertrek heeft aangekondigd:

Staten als Ohiio en Pennsylvanië zijn geen vaste waarden voor Republikeinse senatoren, zoal staten als Kentucky dat zijn. Maar speciaal in Pennsylvanië heeft president Trump nog het een en ander te verhapstukken, en dat hij bij een eventuele senaatsrace in die staat in 2022 een heel actieve rol zal willen spelen ligt voor de hand. Want ook bij USA2024 zal Pennsylvanië weer een battle state zijn.

En zo vormt de Republikeinse Partij zich door de omstandigheden rond Donald Trump, iets waar we de komende vier jaar nog regelmatig over zullen berichten, omdat het een omslag in de Amerikaanse politiek zou kunnen aangeven. En in de manier waarop die functioneert naar de kiezers toe.

---

Meer over USA2020 vindt u hier op Veren of Lood. Over USA2024 begint ook al een aardig dossier te ontstaan.