En met bingo bedoel ik dus echt dat spelletje met afkruisen van vakjes. In het geval van USA2016 iets meer dan 50. En: maak uw eigen bingo-kaart.

In deze 538-voorspelling gebaseerd op vele polls, zie je nu elke paar uur als het ware de kansen op een (landslide) overwinning voor Donald Trump stijgen. Die site heeft haar eigen eigen eigenaardigheden en onbetrouwbaarheden , maar er zitten ook mooie en vooral handige kanten aan: ze voorspellen er niet alleen de zogenaamde ‘popular vote’, maar ook de stemaantallen per staat; de aantallen die uiteindelijk het aantal kiesmannen bepalen. Op kleine uitzonderingen na geldt voor elke staat ‘winner takes all’. Het is een deel van de verklaring voor de lage opkomst over de VS als geheel: in Maryland bestaat bij Republikeinen de neiging om maar thuis te blijven, in Wyoming geldt dat voor Democraten. Het is overigens niet zo’n groot deel van de verklaring, anders waren de overwinningen van Reagan in 1984 (525 van de 538) en van Nixon in 1972 (520 van de 538) niet zo overweldigend geweest.

Woensdag laat in de middag (onze tijd) stond Clinton-Rodham volgens deze voorspelling nog 60 kiesmannen voor op Trump, laat in de avond waren dat er nog maar 48.

Om die achterstand om te zetten in de minimaal noodzakelijke voorsprong hoeft Trump nog slechts in Colorado, New Hampshire en Michigan òf Pennsylvania zijn achterstand in te halen. Volgens deze zelfde site is die achterstand daar respectievelijk 3,2%, 3,5%, 3,7% en 3,8% (lees dit als ‘procentpunten’). Wanneer er in de VS een absoluut twee-partijen-systeem bestond dan zou Trump die achterstand slechts kunnen inhalen door a) een fors aantal Democraat-gepollden over te halen alsnog te switchen naar het Trump-Pence ticket en/of b) zorgen dat meer potentiële Hillary-stemmers thuisblijven en/of c) potentieel thuisblijvende Trumpeteers wel komen stemmen. Die laatste twee mogelijkheden zijn natuurlijk kansrijker dan de eerste.

Maar de VS kent geen absoluut twee-partijen systeem, ook niet bij de presidentsverkiezingen. In die genoemde staten pollden de overige landelijk meedoende kandidaten (d) Johnson van de libertariërs en e) Stein van de Groenen) samen gisteravond nog 9,6%, 8,9%, 7,7% en 5,8%. (landelijk: 6,6%). Onvermijdelijk zal dat percentage bij de eigenlijke stemming aanzienlijk lager liggen. Voor de libertariërs zijn de Republikeinen een veel vanzelfsprekender tweede keus dan de Democraten, en de voorkeur voor Trump boven HRC is nog meer voor de hand liggend. Voor de Groenen geldt in het algemeen het omgekeerde: die stemmen heten vooral ‘ten koste’ te gaan van de Democraten. Kandidaat Stein heeft echter nadrukkelijker laten weten dat ze HRC een veel gevaarlijker kandidaat vindt dat Trump. Ik verwacht een landslide overwinning voor Trump vooral vanwege het opkomst- en stemgedrag uit de groepen b), d), c) en e); in die volgorde. (en een paar uit a), vooral unhyphenated zwarten). Het blijft moeilijk, dat voorspellen.

Kijk bijvoorbeeld naar de – opmerkelijk grote – groep mensen die al gestemd heeft. Er wordt van alles over beweerd, maar veel van die beweringen hebben geen stevige ondergrond.

Hierboven de gegevens voor Florida. Van oudsher een ‘swing-state’ bij uitstek. Op de 538-site scoort Florida als hoogste bij de ‘kans’ dat het stemgedrag in deze staat de doorslag geeft (17,3% ‘chance of tipping election’. Voor 22 andere staten acht men die ‘kans’ – odds moet je eigenlijk zeggen – kleiner dan 0,1 %).

De harde gegevens staan in de tabel. Wat je er ook nog ‘hard’ uit kunt afleiden is dat nog circa 26% van de mensen die per post wilde gaan stemmen of in een ander stembureau, dat nog niet gedaan heeft (eerste rij van de tabel). Bij de mensen die ‘als Republikein’ daar het betreffende formulier voor heeft aangevraagd, heeft tot nu toe 81,9% gestemd. Bij de ‘Democraten’ is dat 78,8%, bij Stein en Johnson 79% en bij de mensen met ‘no party affiliation’ 74%. Hoeveel stemmen uit die interessante laatste groep van 26% alsnog zal worden uitgebracht is onzeker. Maar even onzeker is wat die ruim 1 miljoen stemmers die die 74% vormen, gestemd hebben.

Ik hoop en verwacht dus dat Trump wint, maar het blijft in de uitslagennacht toch wel een beetje spannend. (Tenzij New York snel binnen is, in twee betekenissen van het woord). Om het nog wat spannender voor mezelf te maken, heb ik meegedaan met de voorspelwedstrijd van de Wall Street Journal. Daar komt die bingo-kaart boven dit artikel vandaan. Vanwege de verschillende tijdzones in de VS en het verschil in telsnelheid per staat, zeggen de opgetelde resultaten van kwartier tot kwartier van de data die tot dat moment binnen zijn, niet zo veel. Per staat afgetekend op de bingokaart voorspelt het beter. (U kunt natuurlijk ook uw eigen kaart maken bij de WSJ).