UK & Brexit – May’s Conservatieven krijgen slaag
In het UK zit men in de Brexit-debatweek. Het is moeilijk het anders te betitelen, aangezien het Lagerhuis de komende vijf dagen 8 uur per dag over het Brexit-verdrag van May spreekt.
Gisteren vond een unicum plaats toen het lagerhuis de regering dwong een juridisch advies over de deal van May openbaar te maken. De Conservatieve regering verloor drie stemmingen binnen een uur, waarbij het Lagerhuis ook bedong dat het na afschieten van May’s deal (al bijna een zekerheid) op 11 december opnieuw zeggenschap zou krijgen over de volgende stap in het Brexit-proces. Dit werd bedongen door een groep van 26 Conservatieve MP’s (met steun van de voltallige oppositie) die door de manoeuvres van de premier uiterst wantrouwig geworden is.
Terecht, wel. Brexit ging in de eerste plaats over het heroveren van de Britse soevereiniteit op de EU, en de regering-May probeert het nu zo te draaien dat het gaat om de best mogelijke deal voor het UK. Inclusief het dreigement dat afschieten van May’s deal de bevolking die zo gewenste Brexit door de neus zou kunnen boren.
Het juridische advies (pdf) van 6 pagina’s werd vandaag aan het begin van de middag alsnog openbaar gemaakt: De regering van May werd daartoe gedwongen door een motie in het parlement die stelde dat zij en haar ministers in contempt of parliament handelden door dit te weigeren. Nooit eerder werd een dergelijke motie aangenomen, en formeel zou dit het Lagerhuis in staat stellen een aantal ministers de toegang tot het Lagerhuis voor enige tijd te ontzeggen. Door de publicatie werd die situatie voorkomen. Dat advies ging vooral over de situatie die zou ontstaan als EU en UK het niet over andere zaken eens zouden kunnen worden voor 1 december 2020. Een situatie die met name de status van Noord-Ierland in de douane-unie van de EU zou betreffen.
Het adviesstuk legt duidelijker dan de journalistiek uit hoe de verwevenheid tussen EU en UK eigenlijk niet spoort met Brexit, zonder harde noten te kraken over het vredesverdrag voor Noord-Ierland uit 1998 en/of de soevereiniteit van het UK over het gebied. Als EU en UK er niet uitkomen het onoplosbare op te lossen, blijft het UK dus eeuwig gebonden aan de EU en haar regels, alsmede de chantage die vanuit Brussel de regering in Londen zou dwingen de EU oneindig tegemoet te komen. Er is ook niets dat de EU dwingt ooit akkoord te gaan met wat voor compromis dan ook.
Dit betekent in eenvoudige termen dat als de UK niet bereid is opnieuw een harde grens tussen UK en de Ierse Republiek in te stellen, nooit een volledige Brexit mogelijk zal zijn, tenzij het UK Noord-Ierland zou afstoten aan de EU, i.c. de Ierse Republiek.
Curieus genoeg is het voor de EU echter geen prettige lange termijn-strategie volgens dit advies, aangezien het UK geen verdere contributie meer verschuldigd zou zijn aan de EU, terwijl het nog steeds deel zou uitmaken van de douane-unie. Dat zou inhouden dat het UK gratis lid van de EU zou kunnen blijven, ook al heeft het geen enkele invloed op de toekomstige politiek van het handelsblok. Dit zou suggereren dat de EU de situatie niet te lang kan laten voortbestaan.
Of dit realistisch is? Je kunt argumenteren dat gezien de uitslag van het referendum in 2015 de Britse bevolking heeft gestemd over een al dan niet harde grens tussen Ulster en Ierland, hoe pijnlijk verder ook. Politiek is dit een onloochenbaar feit. Een feit nochtans.dat de Britse regering weigert te accepteren. We zullen er de komende dagen nog enige verbale gevechten over zien in het Lagerhuis, maar een oplossing voor dit probleem zal men er niet bereiken. Gezien de hoeveelheid concessies die Londen heeft gedaan aan Brussel om zelfs dit maar te bereiken is duidelijk dat een harde Brexit nog steeds verre de voorkeur zou moeten genieten.
Dat politici dit niet graag doen omdat het onbeheersbare risico’s omvat is een probleem op zichzelf, dat eigenlijk buiten het verband van deze discussie zou moeten worden aangevat. Politici zijn gekomen om besluiten te nemen. Dat ze dat niet graag doen omdat het verkeerde besluit hun positie/zetel bedreigt zou als een risico van het vak moeten worden beschouwd – zowel door henzelf als door de bevolking.
Alles over Brexit leest u hier.