Of Twitter een open riool dan wel een spiegel voor de eigen mening is blijkt heel sterk afhankelijk van je persoonlijke houding tegenover kritiek.

En dan met name de kritiek die je niet verwacht, of althans geenszins in de mate van heftigheid die zich soms manifesteert. Maar als je daar op gaat reageren met het verweer dat Twitter niet meer is dan een Open Riool, is dat niets anders dan een zwaktebod, waarmee degene die aangevallen wordt gepikeerd te kennen geeft dat hij of zij vanzelfsprekend het gelijk aan zijn kant heeft. Waarbij dan vergeten wordt dat vanzelfsprekendheid alleen binnen de eigen bubbel kan gelden. Dè waarheid was altijd al subjectief, maar nooit meer zo dan in een tijd waarin postmodernistisch denken een tweede natuur geworden is voor de mensen die hun emoties laten prevaleren. Twee voorbeelden van de wijze waarop Twitter louterend werkt, of zou kunnen werken zijn de journalisten Wierd Duk (Telegraaf) en Dominique van der Heyde (chef politieke redactie der @NOS).

Wierd Duk heeft zich de afgelopen drie jaar ontwikkeld tot journalistiek boegbeeld van het grensgebied van politiek incorrect Nederland. Gezien zijn soms boze uithalen vanwege allerhande kritiek was hij zich tevoren niet bewust waar hij aan begon, en nòg merk je vaak aan zijn reageren dat hij zelf vindt dat hij slechts de waarheid rapporteert zoals die tot hem komt. Waarop zijn meer fundamentalistische tegenstrevers dan repliceren dat hij die waarheid dan wel zelf op zoekt. Goed is het nooit en wat hij doet is op voorhand verdacht. Recent liet hij zien dat ook zijn vorige werkgever (Algemeen Dagblad) hem vooral graag had als magneet voor ophef, maar zijn bevindingen niet voluit gesteund werden. De Telegraaf kent daar een betere traditie in waarbij hij zich meer gesteund voelt, aldus Duk.

Op alle heftige reacties via Twitter zag je bij Duk aanvankelijk een grote onzekerheid in de categorie: ben ik nu gek of zijn zij het? Na jarenlange bevestiging van de door hem geïnterviewde mensen zie je dat hij zich op dat vlak zekerder voelt, zodat hij Twitterpauzes minder hard nodig heeft.

Chef Politiek van de NOS Dominique van der Heyde kreeg afgelopen vrijdag voor haar totaal onverwacht een drekstorm over zich heen na het tweeten van de navolgende tweets:

De reacties op beide tweets vielen ongeveer in gelijke mate uiteen in twee elkaar bestrijdende types: van instemmende met toegevoegd de opmerking: “goed dat u dit aan de orde stelt”‘(‘rechtse’ reacties), tot hysterische beschuldigingen (‘linkse’ reacties) dat dit weer eens bewees dat de NOS zo rechts was als het maar zijn kon, omdat dit duidelijk wordt veroorzaakt door vastgoedspeculanten. Hetgeen je doet begrijpen waarom er zo’n bovenmatige interesse is voor het wel en wee van Prins Bernhard junior (speculant èn prins), maar laten we dat er verder maar buiten laten.

De gematigder ‘linkse’ reacties beleerden Vd Heyde dat zij zich niet voldoende op de hoogte had gesteld van het waarheidsgehalte van de uitspraken van haar monteur. Enige voorbeelden van de ‘linkse’ groep:

Dat Van der Heyde voorzichtig probeerde beide partijen weerwoord te geven met dat ze slechts beschreef wat haar overkomen was viel bij vrijwel niemand in goede aarde. Ik zag er een aantal voorbeelden van, maar dat ze het alras heeft opgegeven lijkt ook het beste in een situatie als deze.

Leitmotiv van ook dit korte evenement (het account is al een paar dagen stil, maar dat is in het weekend niet ongebruikelijk): verantwoordelijkheid nemen voor wat de eigen bubbel van je eist wordt blijkbaar onvermijdelijk als een bubbel je eenmaal omarmd heeft. En afwijken van de ongeschreven (zelf gepercipieerde vaak ook nog) mores van de bubbel geeft razende reacties van mensen die het ‘verraad’ klaarblijkelijk niet kunnen verkroppen. Wie tegen een van de taboes van zijn eigen bubbel zondigt, moet een sterke rug hebben.

De evenwichtige verdeling tussen de reacties werd mogelijk mede veroorzaakt doordat GeenStijl er vrijdag al een topic aan wijdde, al vond ik de reacties van sommige vakgenoten (die GS nadrukkelijk in beeld bracht) weinig collegiaal. Zonder dat GS-topic was VdHeyde mogelijk anders bijkans gekielhaald, met alle resultaten die eenstemmigheid in Nederland tegenwoordig tot gevolg kan hebben.

Wat zegt dit uiteindelijk over Twitter? Dat de kuddegeest regeert. Dat het barst van de bange mensen (Je blijft toch wel in onze bubbel hè? Want anders…) en dat je er verstandig aan doet niets te zeggen over zaken waarover je niet heel stevig in je schoenen staat als je een hoog profiel hebt. Het noodzakelijke eelt op je ziel krijg je alleen door ervaringen als deze, maar je wenst het niemand toe. De ervaring, want dat eelt .. Er is grote behoefte aan meer mensen die geroutineerd hun volgers op hun plek zetten en consequences be damned. Is dat niet een van de mooiste en grootste slogans die de journalistiek rijk is? Kuddes geven drek, maar uiteindelijk zullen die kuddes volgen – daar zijn het kuddes voor.