Twee minuten is niet lang denkt U? Stel u eens voor dat u de twee minuten haat in onderstaande groep mensen mee zou mogen maken.

Gaat u mee schreeuwen? U er onopvallend aan onttrekken. Loopt u walgend weg? Bedenk dat deelname verplicht is, en uw leven af kan hangen van uw collaboratie. En zo lang u uw gedachten er bij houdt is het verder niet kwalijk of gevaarlijk, toch? Meedoen is slechts mimicry. Toch?!?

Toch niet.

Ik ben 1984 aan het herlezen. Daarbij ontmoet ik dingen die ik me niet herinnerde, niet meer wist of wellicht nooit geheel begrepen heb. Is dat wellicht een belofte het boek nog eens in zijn geheel te bespreken? Daar aarzel ik over; het is te complex, te geladen ook om in één column van een kleine 1000 woorden te verpakken. Wellicht dat ik er ooit een serie columns over bundel tot een besprekinkje, maar het is een boek dat meer verdient dan dat. Een eigen boek er over is eigenlijk het minimum. In ieder geval voel ik me niet thuis in de beschrijving van Orwell op Wiki, dus wellicht… We zullen zien.

De Twee Minuten Haat zijn een element van 1984 dat je maar weinig noemen hoort. Iedere tirade komt er in zekere zin voor in aanmerking zo te worden betiteld, dus het gebruik er van bergt altijd een risico in zich. In 1984 is het vooral een eerste en functionele manier om de lezer kennis te laten maken met de atmosfeer waarin Orwell zijn hoofdpersoon plaatste. Zulke scènes – net als persoonlijke ervaringen van vergelijkbare intensiteit – maken meer duidelijk dan een hoofdstukken lange uitleg. Wie net hierboven het fragment uit de film heeft bekeken begrijpt dat beter dan ik het opschrijven kan.

Aanhaken
En via deze lange omweg komen we op het punt dat me nog het meest trof aan de manier waarop Orwell de Twee Minuten Haat introduceert: het is net Twitter. Je ziet iets, je weet ongeveer (door afzender en politieke affiliatie van de verzenders) wat je er van vinden moet, en je schreeuwt er op los. Via je toetsenbord weliswaar, maar schreeuwen doe je. Ook al zijn het nette woorden die je gebruikt; als je emoties deel worden van de uiting blijft het een vorm van deelname aan de Twee Minuten Haat.

Niet alleen is het daarmee een catharsis – want opluchten doet het zeer zeker – maar ook is het een vorm van aan haken bij de groep tot wie je gekozen hebt te behoren. Kijk vanavond voor de grap maar eens onder de hashtag #Pauw, of gewoon even op Twitter. Het is er een goede dag voor meldde de redactie (zie de kolom rechts in dit stukje).

Dit is dan nog een bewogen dag, en over een onderwerp dat mensen meer bezig houdt dan andere zaken. Maar fundamenteel? Fundamenteel is het verschil maar heel beperkt. Om niet te zeggen dat het eigenlijk niet bestaat.

Twitter is een uitlaatklep, en daarmee een natuurlijke vorm van de Twee Minuten Haat. Die termijn van twee minuten is ook een mooie tijd, want dag in dag uit uur na uur gaan zitten haten? Die mensen bestaan, maar een bestaan hebben ze niet – ook al duurt het op Twitter vaak niet meer dan 20 seconden per uitwisseling.

Twitter is tevens een manier waarop je de klokken gelijk zet met je gelijken, je ‘peers‘. Daarmee is het onontkoombaar ook een manier om ideologische manipulatie toe te passen. Je houdt je peers zo aan een touwtje. Dat de eigenaren van Twitter dat nu (pas?) ook beseffen, brengt hen er toe te proberen enige orde te scheppen, door de ergste uitwassen en hun verspreiders te verwijderen. Maar dat ze die ergste verspreiders vooral zien als mensen die zich anders uiten dan zijzelf redeneren is een slecht teken. De range van wat kan worden gezegd door ‘linkse mensen’ blijkt veel breder dan wat mag worden gezegd door ‘rechtse mensen’. Onze moderne Twee Minuten Haat kun je eigenlijk niet kanaliseren zonder er tegelijkertijd een (politiek) waardeoordeel aan te verbinden.

Wat me me doet afvragen: wat zou George Orwell zelf hiervan gevonden hebben?