Gistermmiddag schoof er een klein berichtje voorbij dat me de wenkbrauwen deed fronsen, maar na lezing vergat ik het weer snel. Toch geeft het een interessante inkijk in de denkwereld van de Turkse politieke elite van dit moment, dus heb ik het maar even afgestoft om hier te bespreken. Een korte close read.

Het artikeltje in kwestie had als kop: Assad mag ook van Turkije aanblijven. Als dat waar is, is er wel iets gebeurd in Ankara. De schokgolven hadden tenminste tot in Brussel voelbaar moeten zijn, maar stilte regeerde.

Van Turkije mag Bashar al-Assad aanblijven als president van een transitieregering in Syrië, als hij maar belooft daarna af te treden. Twee hoge Turkse regeringsfunctionarissen hebben dat dinsdag gezegd tegen persbureau Reuters. Die overgangsregering zou maximaal zes maanden aan de macht mogen blijven.

Ah, OK! Hij mag even blijven, als hij maar over 6 maanden echt weg is. Onuitgesproken is de suggestie dat Turkije denkt te kunnen garanderen dat die burgeroorlog binnen die termijn ook helemaal klaar kan zijn. Adembenemend als het waar zou zijn. Verbijsterend als men zelf denkt dat het waar is.

“De voorbereidingen voor het vertrek van Assad zijn in volle gang”, aldus de functionarissen, die wensten anoniem te blijven. “We werken dit voorstel uit, samen met de Verenigde Staten en onze andere bondgenoten. Wanneer die zes maanden in zouden moeten gaan weten we nog niet precies, maar het gaat niet lang meer duren.”

Hi-la-risch. Niet voor het een of ander, maar wat hier staat proberen Turkije, de USA en 24 andere bondgenoten waaronder Nederland nu al 3 jaar gewapenderhand te bewerkstelligen. Ondersteund door de Russen is Assads Syrië op dit moment stevig in het offensief om het land weer onder controle te krijgen. Tot zover ‘het gaat niet lang meer duren.’

De VS willen volgens de functionarissen het uitgewerkte voorstel aan Rusland voorleggen, maar het is de vraag of Moskou zich ook zal aansluiten. Rusland is al jarenlang een trouwe bondgenoot van Assad. Turkije was juist lang een van de grootste tegenstanders van het regime, maar stelt zich nu soepeler op.

Er lijkt geen enkele reden dat Rusland dat doen gaat. Zeker niet na jarenlang door Obama c.s. te zijn uitgelachen als een ex-wereldmacht. En die soepelheid van Turkije betreft hun eigen ommezwaai dat Assad nog een paar maanden krijgt? Het klinkt vooral machteloos.

Eind september liet de Britse premier David Cameron al weten dat Assad wat hem betreft aan mocht blijven als hoofd van een transitieregering. Ook bondskanselier Angela Merkel van Duitsland heeft laten weten dat er misschien toch moet worden gepraat met Assad, in plaats van alleen te eisen dat hij aftreedt, zonder de dialoog aan te gaan.

Tsja, als de situatie verandert, verandert ook de ruimte voor illusies. Maar dit blijft een stap achter bij de dagelijkse werkelijkheid.

De meeste westerse landen vonden in een eerder stadium wel dat Assad per direct afstand van zijn functie moest doen, grotendeels vanwege zijn rol in de burgeroorlog in Syrië. Sinds Islamitische Staat (IS) in het land actief is, liggen de verhoudingen echter anders. De westerse landen en Syrië hebben IS als gezamenlijke vijand. Zo voert een door de VS geleide coalitie bombardementen uit tegen de terreurgroep.

Een terreurgroep die de USA zelf in eerste instantie hebben helpen ontstaan. Zelfs de Amerikaanse media is dat intussen opgevallen. Maar dat de verhoudingen anders liggen, heeft alleen te maken met de Amerikaanse ontdekking dat de islamitische terreur een eigen agenda heeft die sterker is dan het eeuwige westerse spelletje van landje-pik over en weer. Dat gaan ze niet toegeven hoor. Maar alleen daarom bombarderen ze IS halfslachtig, stilletjes hopend dat Assad toch nog spontaan ten val komt.

Niet dat dat er in zit. Assad was vandaag in Moskou om Putin te bedanken voor de Russische hulp. Dictators die men wippen wil verlaten hun fort niet als dat dreigt, want dat zou een te opgelegde kans bieden.

Cameron, voorheen hardliner als het ging om het aftreden van Assad, zei eind september wel dat het opzetten van een internationale coalitie tegen IS, een voorwaarde was om Assad aan de macht te laten blijven. Die coalitie krijgt steeds meer gestalte. Ook Frankrijk maakt deel uit van die coalitie, maar president François Hollande ziet in tegenstelling tot de VS, Groot-Brittannië en Duitsland niets in een transitieregering onder leiding van Assad.

Het is ook een totaal zinloze exercitie hierover te praten. Alle wegen naar het einde van de Syrische Burgeroorlog leiden nu eerst langs Putin, tenzij Obama c.s. een Derde Wereldoorlog willen ontketenen. Putin lijkt vast van plan eerst Syrië te zuiveren van het gespuis dat deze oorlog 3 jaar gaande hield, inclusief de Amerikaanse adviseurs die onlangs het advies kregen dat ze beter konden opkrassen als ze niet door de Russen wilden worden platgegooid.

Ondertussen nemen de Syriërs, Iraniërs en Russen Aleppo in de tang. Als dat het na insluiting langer dan 3 weken volhoudt zou dat me bijzonder verbazen. Zou IS het langer vol kunnen houden tegen een vastbesloten front als nu op ze afkomt? De vraag stellen is hem beantwoorden.

————————————————————————————————————-

Volg ook ons Dossier Wereldpolitiek USA en Dossier Syrië