Het kabinet heeft iets netjes gedaan in de Toeslagenaffaire. Helaas lijkt de voornaamste reden van Rutte3 heel wat minder netjes.

Alle 9.000 ouders krijgen alvast €30.000, en voor wie dat meer is dan waarop zij formeel recht hebben is dat een soort mazzeltje. Een heel kleintje.

Daarmee kan natuurlijk de kous niet af zijn, omdat de mensen die het minst getroffen werden er relatief het beste uitspringen. De premier mag dit een ‘groots gebaar’ noemen, maar vanzelfsprekend is het dat niet. Integendeel eigenlijk. Hoogstens hoopt men hiermee een deel van de ouders rustig te krijgen, en het speelveld te verkleinen.

Geen groots gebaar
Het is al evenmin een groots gebaar, omdat €270 miljoen uit de staatskas plukken om je eigen politieke bestaan te rekken op weg naar de verkiezingen van 17 maart (NL2021) niets met grote gebaren heeft uit te staan. Eventueel zou je het slinks, achterbaks of gemakzuchtig kunnen noemen. Maar een groots gebaar? Nee.

Bovendien is het hiermee niet gedaan – de ouders voor wie dit hun kosten en schade niet dekt dienen verder gecompenseerd te worden. De termijn van 4 maanden waarbinnen het kabinet die €30.000 gaat uitkeren suggereert dat dat nog wel eens een operatie van de lange adem kan worden – nogal een contrast met de haast waarmee ‘fraudeurs’ geacht werden de Belastingdienst tevreden te houden tijdens de Toeslagenaffaire zelf.

Het kabinet kwam hiermee na veel delibereren dinsdagmiddag. En liet het woord doen door een staatssecretaris:

Dat heeft staatssecretaris Van Huffelen van Financiën gezegd na een overleg op het Catshuis. Als dat betekent dat sommige ouders meer krijgen dan waar ze eigenlijk recht op hebben, neemt het kabinet dat voor lief. Er zal dan niets teruggevorderd worden, ze mogen het geld houden.

Het verhaal was wel dusdanig verward dat een verweer van dit kaliber door de Belastingdienst over een Toeslag ongetwijfeld zou zijn afgewezen:

Volgens Van Huffelen krijgen ouders die meer schade hebben geleden dan 30.000 euro, uiteindelijk ook meer geld als ze daar recht op hebben. “Het is belangrijk dat we nu echt een stap gaan zetten en dat we sneller gaan compenseren”, zei ze. Het bedrag is gebaseerd op het gemiddelde dat tot nu toe aan ouders is uitgekeerd die al wel schadeloos zijn gesteld.

Zorgvuldigheid
En nu we het toch over zorgvuldigheid hebben:

“Maar deze regeling geldt ook voor ouders die we nog niet kennen.”

De hypocrisie van de losse eindjes werd nog eens versterkt met:

“Misschien dat een deel van de schulden daarmee [die 30.000] wel afgelost zal moeten worden. Maar de ouders moeten wel voldoende overhouden om verder te kunnen.”

Maar waar het in het Catshuis ook over had moeten gaan is de nabije toekomst van dit kabinet. Want bovenstaande is weinig anders dan een optelsom van ellende met een voorlopige voorziening uit de staatskas. Niets waarover een kabinet het een hele middag zou hoeven hebben, behalve zeker stellen dat ook het vervolg richting schadeloosstelling ouders voortvarend zal worden aangepakt. Tot nog toe ruikt het teveel naar: als we er tijd voor kunnen maken. Want:

…betwijfelen beide juristen of het genoeg zal zijn. Van Huffelen gaat ervan uit dat de helft van de 9000 getroffen ouders minder dan 30.000 euro schade heeft geleden, maar dat vindt Kadir moeilijk te geloven. “Niemand van mijn cliënten heeft schade onder de 30.000 euro.” Zijn kantoor berekende dat de gemiddelde schade van de ouders die hij bijstaat rond de 65.000 euro bedraagt.

En zelfs raakte de staatsomroep de essentie van het nieuwe gedraai eventjes:

… een van de ouders die verdacht werd van fraude met toeslagen, vertrouwt het niet helemaal. “Kijkend naar de verkiezingen heb ik er een beetje een naar smaakje aan.” Door de affaire heeft ze nog altijd een schuld van meer dan 90.000 euro. Gisteren kreeg zij al een deel van haar compensatie gestort.

Want NL2021 is het echte probleem van dit kabinet. Tijdwinst, tijdwinst, tijdwinst spreekt uit alles wat hier gebeurt. Dat het kabinet een hele middag nodig had om dat eerste bedrag van 270 miljoen te fiatteren is bespottelijk – er gaan veel grotere bedragen naar veel minder terechte of dringende zaken in Den Haag. In een oogwenk, als dat zo uitkomt. Als Rutte in Brussel zit soms tot aan 43 miljard toe.

Rechtsstaat
Derhalve lijkt het meer dan waarschijnlijk dat het kabinet het gisteren vooral heeft gehad over een eventueel aftreden, en hoe dat te vermijden. Want dat Rutte niet het gevoel van urgentie heeft dat passend zou zijn is al een tijdje duidelijk.

‘De rechtsstaat is geweld aangedaan’ klinkt schuldbewust, maar is het niet je taak als premier daarmee bezig te zijn? En wel direct als je het merkt?? En wat te doen met iemand die er nu pas achter komt dat hij de rechtsstaat geweld aan deed, kan die worden gehandhaafd??? Het antwoord op al deze vragen is duidelijk genoeg, maar de premier blijft draaien. Als Nero – die uiteindelijk door een slaaf werd doorstoken die zich dood ergerde aan de angst om zelfmoord te plegen van de keizer.

Het commentaar in de Telegraaf gisterochtend was to the point

Maar het gedraai van Rutte laat zien dat de premier geen beeld heeft van de politieke werkelijkheid, en alleen daarom al niet in staat is het juiste te doen, hetgeen betekent dat hij niet alleen weg moet, maar ook niet terug zou moeten kunnen keren. Hij heeft zijn kans gehad en verspeeld.

Kamer: laat ze ophoepelen
De volgende groep die nu op haar verantwoordelijkheid moet worden aangesproken is de Kamer, meer precies: de leden van de coalitiefracties. Want de manier waarop Rutte met de zaak omgaat is te schandalig voor woorden. Over de eventualiteit van aftreden:

Rutte noemt het rapport ‘groot’ en ‘heftig’ en wil de komende weken kijken naar snellere compensatie voor de getroffen ouders. ‘Het is echt wel groot wat er gisteren is neergelegd; het raakt zo veel mensen, de rechtsstaat en zo veel aspecten van het staatsbestel, dat ik me ervoor wil hoeden om dat te vernauwen tot dit type politieke vraag.’

De Kamer (lees: die coalitie van de helft + één) kijkt weg als de premier liegt, de Kamer doet stuntelig als het kabinet zijn wettelijke verplichting van informatieverstrekking van parlementariërs niet goed uitvoert en de Kamer wordt onvolledig ingelicht en ronduit voorgelogen dor het hele kabinet als het de bewindslieden beter uitkomt. En na dat alles moet ook dit vrijwel geruisloos passeren? Waar zit die Kamer er dan voor??? Die Kamer afschaffen en voortaan als bevolking rechtstreeks met de regering communiceren en er wat hoofden afhakken als dat zo uitkomt, zal een democratischer regering tot gevolg hebben krijg je het idee.

Maar nee! Als Rutte de beschaving mist zelf te vertrekken moet de Kamer hem wegsturen. Daarover hoef je niet eerst samen een Kerstdiner te gebruiken om de zaken nog eens te evalueren, er is geen reden voor verder gepalaver: de zaak is duidelijk, het doek dient te vallen

Dat het kabinet het nog wat rekken wil, mag geen argument voor uitstel zijn. Dat zouden de ambtenaren die werkzaam waren bij het Toeslagenteam van de Belastingdienst ook niet hebben gehad.

WEGWEZEN

---

Meer over de Toeslagenaffaire en onze commentaren vindt u hier op Veren of Lood.