DE WERELD NU

De problematische overlap van terrorisme en verwarde mannelijkheid

terrorisme

In dit stuk sta ik stil bij de vraag of er misdragingen, misdrijven en vormen van terrorisme zijn, waar we beter zo weinig mogelijk ruchtbaarheid aan zouden geven. De aanleiding om het te schrijven was de recente aanslag in Toronto, Canada.

Een ernstig verwarde, níét-mohammedaanse persoon van het mannelijk geslacht, vermoordde daar met behulp van een auto tien voetgangers: kennelijk niet toevallig in hoofdzaak vrouwen. Je hoort wel eens verdedigen dat wanneer iemand een moord pleegt hij (of zij) daarmee bewezen heeft geestelijk gestoord te zijn. Dat is geen gekke manier van argumenteren voor wie, al dan niet in een kroeg, licht aangeschoten is, maar een labbekakkerige voor in het serieuze maatschappelijke debat.

terrorismeBij elke moord en bij elke terreuraanslag – en ja, eigenlijk ook bij misdragingen – staan we als maatschappij voor heel verschillende vragen, die wel verband met elkaar hebben maar die we nooit en te nimmer op één hoop moeten gooien. Tot de belangrijkste van die vragen behoren: wat doen we met de daders, hoeveel aandacht besteden we aan de gebeurtenis zelf en (hoe) kunnen we voorkomen dat iets vergelijkbaars nog eens gebeurt? Hoe ernstiger de feiten, hoe dringender die laatste vraag. Ik reageerde weliswaar enigszins ingehouden op de aanslag in Toronto: mijn hypothese was onjuist (zie afbeelding), maar gek genoeg sloeg ik toch de belangrijkste spijker precies op de kop.

Organisatie van gestoorden
De moordenaar bleek een miserabele loser: de 25-jarige Armeniër Alek Minassian [1]. Minassian kon geen vriendin krijgen. Best een beetje zielig; en Minassian ziet er niet eens uitgesproken afstotelijk, watjesachtig of bloeddorstig uit.

En ja: pathologisch zèlfbeklag over gebrek aan succes op de relatiemarkt kan ook leiden tot gruwelijke misdaden. Maar déze meervoudige moordenaar bleek dus in zekere zin te behoren tot een soort ‘groepering’ van dit soort ‘mannen’, die bij een eerdere vergelijkbare moordpartij ietwat onvriendelijk werd aangeduid als ‘unkissed virgins’…

Kort voor de slachting had Minassian nog een andere loser-moordenaar geprezen: ene Elliot Rodger, die – een geluk bij een ongeluk – zichzelf doodde na zes jonge vrouwen vermoord te hebben: drie met een mes en drie met een vuurwapen. Rodger schreef een lang manifest over zijn zieke gedachtegoed. En deze foute Trump-hater verzamelde – nota bene reeds op de dag van de aanslag in Toronto – lovende reacties vanuit deze subcultuur van georganiseerde gestoorden, die zelfs zelf een naam voor hun ‘soort’ hebben bedacht: incels, ‘involuntary celibats’ … Gelukkig is deze organisatie van gestoorden omvangrijk noch hecht, maar toch verdient elk van de ‘mannelijke’ leden ervan aandacht: vanuit de politie en de psychiatrie.

De verreweg belangrijkste uitdaging waar beschaafde, georganiseerde burgers voor staan, overheden ook, is zorgen voor veiligheid met name voor kinderen, vrouwen en anderszins kwetsbaren. In voorkomende gevallen zal de aandacht voor deze slecht afgestelde tijdbommen onvermijdelijk tot iets anders onvrijwilligs moeten leiden: opsluiting. Ik hoor het protest van de alcoholvrij aangeschotenen al: “Dan praten ze er niet over op een openbaar forum, maar koesteren ze die gedachten stiekem”. Niet 100% onzin, maar die gedachten vormen alleen een probleem voor de lijders eraan, niet voor anderen. Bij dit soort misdrijven speelt copy cat gedrag, imitatie, wel degelijk een belangrijke rol. Dat zou ervoor kunnen pleiten terughoudend te zijn in de berichtgeving erover.

Treinsurfers en schoolschutters
Dat is het best te verduidelijken aan de hand van een minder schadelijk type gedrag: trein-surfen.
De eerste berichten die ik me daarover herinner, ving ik een jaar of tien geleden op. Twee jonge mensen van het mannelijk geslacht – ik weet niet meer of ze ook nog de puberlééftijd hadden – reisden, om hun stoerheid te bewijzen, mee op het dak van een elektrische trein. Bij het afremmen van de trein schoven ze tegen een stroomafnemer aan en vonden zo de dood. Een of twee weken na het verschijnen van dit bericht gingen een of twee anderen pogen te bewijzen dat die eerste doden zich niet goed hadden vastgehouden en hij of zij kwam of kwamen ook te overlijden.

In dit soort kwesties kun je je inderdaad afvragen of het geen goede zaak zou zijn wanneer over die eerste onbedoelde zelfmoorden weinig of niets in het openbaar was gekomen. Berichten over zelfmoorden (door ‘beroemdheden’) schijnen sowieso een trigger te vormen voor zelfmoord door anderen. En, misschien nog wel verdrietiger: wanneer in een familie iemand zelfmoord pleegt, neemt de kans toe dat nog iemand in die familie dat doet.

Een artikel (Volkskrant, juli 2016) over dit soort gedrag de titel meegeven Treinsurfen is het nieuwe belletje trekken, beschouw ik in ieder geval wel als bijna misdadig onnadenkend. De auteur ervan, Pascal Cuijpers, schijnt godbetert docent in het voortgezet onderwijs en onderwijspublicist te zijn.

Mijn – even moeilijk te bewijzen als te weerleggen – stelling is ook dat die verschrikkelijke Michael Moore met zijn film Bowling for Columbine meer heeft bijgedragen aan het doorgaan van de stroom ‘school shootings’ in de VS, dan de fanatiekste wapenlobbyisten. Lees desgewenst de passage over Marilyn Manson in deze lawine van anti-wapen hysterie.

Verwarde mannelijkheid
Terugkerend naar mijn tweet: ik vind het niet erg dat mijn hypothese deels onjuist was, maar bepaald niet omdat ik een ‘linksgekkie’ ben die hoopte dat de moordenaar een ‘rechtsgekkie’ zou zijn. Leuke kluif trouwens: uitmaken of deze Armeniër nu eigenlijk links, rechts, gematigd of fundamentalistisch is.

Eerder ben ik ‘blij’ dat het geval Minassian met zijn incel-achtergrond, beter gezegd: met die bijzondere combinatie van verschil en overeenkomst tussen de incellers en het mohammedanisme, extra genadeloos de schijnwerper zet op dat aspect van verwarde mannelijkheid [2].

Het oorspronkelijke mohammedanisme, ook wel aangeduid als salafisme, kende naast copy-cat gedrag (van dat van Mohammed natuurlijk) twee hoofdbestanddelen. Ik wil er geen volgnummers aan geven.

  • Een ervan was de gruwelijk succesvolle vereniging van de gezamenlijke Arabische stammen tegen de rest van de wereld: het ‘overstijgen’ van de vanzelfsprekende onderlinge vijandigheid tussen de Arabische stammen via de weg van de herdefinitie van de stammenindeling: de ene stam moest in het vervolg gevormd worden door alle volgers van Mohammed en de andere door stammen uit de inferieure medemensen ‘van het boek’ [3] en de untermenschen die niet eens een boek hadden.
  • Het andere hoofdbestanddeel was, en is tot op zekere hoogte nog steeds, die afschuwelijke vorm van male-bonding: mannen – zeg maar de gezamenlijke verwarde mannelijkheid – die in georganiseerd verband vrouwen hun plaats wijzen.

‘Copy-cat’ gedrag versus ‘backlash’
Intussen heb ik nog een belangrijke zaak onvermeld gelaten. De media, kartelpolitici en, al dan niet daarvoor betaalde, competitiedeugers hebben er een handje van om ‘niet al te veel aandacht’ te willen besteden aan mohammedaans geïnspireerde terreur. De reden daarvoor is niet ingegeven door angst dat dit zou leiden tot copy cat gedrag, tot meer mohammedaans geïnspireerde terreur – ook zij gaan er kennelijk van uit dat inspiratie voor volgende aanslagen van elders zal komen – maar uit een bijzonder soort angst voor iets heel anders: ‘een backlash’. Oftewel: angst voor een tsunami van geweld tegen brave, culturele moslims. Omdat die tsunami nu al zo vaak voorspeld is en maar niet wil komen, is er nu een trend ontstaan om plakjes bacon tegenwoordig als moordwapens te gaan beschouwen.


  1. Formeel is Minassian nog verdachte, maar vanzelfsprekend twijfelt geen mens aan zijn schuld.
  2. Zoals het gedrag van de Scientology-sekte vanwege die combinatie van verschil en overeenkomst met het mohammedanisme, een welkome schijnwerper zet op de weerzinwekkende kwestie van de omgang met ‘afvalligheid’.
  3. Zo duiden de oelema, de kaste der ‘islamgeleerden’ zeg maar, christenen en joden aan.

2 reacties

  1. Renzo schreef:

    Ik begrijp van Frans Groenendijk dat Pascal Cuijpers niet over treinsurfen mag publiceren, maar Frans Groenendijk wel, hij mag er zelfs naar linken.
    Kennelijk ben ik een universum beland vol wonderen: het universum waarin de woorden en daden van vele anderen tot imitatiegedrag aanzetten.
    En waarin woorden en daden van Groenendijk betekenisloos zijn, en per definitie mensen niet op ideeen brengen.

    Het zal aan mij liggen, maar ik zie het niet. echt niet.
    Behalve als je zou redeneren dat de auteur van dit stuk natuurlijk meer rechten heeft dan anderen? Of zo?
    Onduidelijk.

  2. Frans Groenendijk schreef:

    @Renzo Jammer dat dit stuk zo anders overkomt dan ik het geschreven heb.
    Ik suggereer helemaal niet dat Meneer Cuypers niet over het onderwerp treinsurfen mag publiceren, ik zet alleen nogal grote vraagtekens bij het impliciete waarde-oordeel in de titel van zijn stuk.
    En dat doe ik in het kader van de lastige bredere vraag die ik in de openingszin opvoer. Die vraag werp ik op in de context van het politieke mediaklimaat in Nederland: ik ben van mening dat er juist een enorme overdosis is van terughoudendheid in berichtgeving over een aantal zaken. Met veel goede wil, kun je wel gebeurtenissen vinden waarin enige, misschien zelfs wat meer terughoudendheid te verdedigen valt, maar dat dat heel andere zijn dan die op de dag van publicatie van mijn stuk plaatsvond in Den Haag (met die steek-Syriër).