Vroeger, lang gelezen en zo, was tegenspraak iets wat je niet hoorde te doen. Het werd door beschaafde mensen beschouwd als onopgevoed. Toen dat veranderde, veranderde er veel. Maar sommige principes bleven gek genoeg in stand.

Hier moest ik aan denken toen ik me laatst realiseerde dat het zo vreemd  is dat de zittende elite – met wie ik voor een groot deel tegelijkertijd de universiteit bezocht – zo slecht tegen kritiek kan. Op de universiteiten werd ons geleerd kritisch te zijn, en vooral niets voetstoots aan te nemen als onze ‘beteren’ ons iets trachtten wijs te maken.

De omissie waarvan we ons toen niet bewust waren, en iets dat veel van de studenten van toen ook daarna nooit hebben leren in zien is, dat van ons ook verwacht mocht worden dat wij aangekomen op posities van macht en invloed aandachtig zouden luisteren naar kritiek en tegenspraak.

En zie nu eens.

Dat ook de progressieve waarheid die ons toen gewerd ook niet  meer is dan een mening – om in het postmoderne stramien voort te borduren – lijkt niemand toen te hebben beseft. Sterker nog, tegenspraak is eerder een doel op zich geworden als zij gericht is tegen onwelgevallige meningen die in het heersende discours dissident zijn.

De huidige generatie leerlingen en studenten is nu al zover gedegenereerd, dat tegenspraak als zo bedreigend wordt ervaren, dat het de boehoe-hoefte aan ‘safe spaces’ heeft doen ontstaan. Dat is erger dan ridicuul, het is zorgwekkend. Wat gaat deze generatie doen met de volgende? Het  tart elke verbeelding.

Van tegenspraak leer je, al was het maar door je eigen waarheden te kunnen toetsen aan die van anderen. Tegenspraak is daartoe onmisbaar, maar we leven met een overheid die angstig poogt elke afwijkende mening af te doen als fakenieuws. ook de overheid van dit moment kan slecht met tegenspraak om gaan, en gezien de ‘waarheden’ waarmee we dagelijks worden gebombardeerd alsof het Gods woord is, is tegensprak noodzakelijker dan ooit.