Zo’n beetje alles wat er in dit land mis is, kun je funderen op een berichtje zoals zojuist in de De Telegraaf verscheen. Overheidsprioriteiten, budgetteringswaanzin, gutmenschillusionisme, en de gedachte dat het allemaal wel me zal vallen – voor de mensen die er mee te maken krijgen.

Het gaat om dit. Gevaarlijke gek Udo D. werd op straat gezet zonder deugdelijke prognose dat hij geen gevaar voor de samenleving meer was. Want iedereen die met hem te maken had, was er van overtuigd dat het risico te groot was. Maar ja, geen budget, hè?

Want waarover het hier gaat, is een budgetkwestie. We gaan naar het einde van het jaar, en dan zijn er veel instellingen die zich zogezegd niks extra’s kunnen veroorloven. Miljarden worden er in ons land over de balk gesmeten aan allerlei goede doelen en bedoelingen, maar voor een gepatenteerd gevaarlijke gek was even geen budget beschikbaar om hem onder de pannen te houden. Je zou met de man zelf nog medelijden krijgen. Dat de schuldige instanties vooral medelijden met zichzelf hebben, blijkt uit alles. Heel vervelend dat Udo D. een vrouw heeft vermoord en een andere zwaar verwond, maar wij slapen er ’s nachts best wel slecht van.

En dat komt dan allemaal uit vertrouwelijke stukken – die De Telegraaf wel heeft ingezien. Je vraagt je af wat ze niet hebben ingezien, en wat een rampzaligheid dat nog tot gevolg krijgen kan. Een week nadat Udo D. wegens onhandelbaarheid werd overgebracht naar een andere kliniek, stond hij alweer buiten op de keien. Dat is eenvoudig onbestaanbaar.

Er was een rechterlijke machtiging van een jaar van kracht.

„Maar niemand wilde de financiële lasten dragen van een langere opname”, aldus een justitiemedewerker, die zegt wakker te liggen van het drama in Leeuwarden. „Het is een ordinaire centenkwestie waar onschuldige burgers nu het slachtoffer van zijn. Eén vrouw heeft deze wantoestand zelfs met haar leven moeten bekopen.”

Waar ik ook over val is het woordje ‘zelfs’, in die laatste quote. Zelfs. Die andere vrouw heeft het overleefd, dus dat is minder erg. Want alleen dood is onherstelbaar. Wat een kletskoek! Die tweede vrouw is nu veroordeeld tot een lange lijdensweg, en ove =r twee weken is justitie haar verder vergeten. Dat haar leven mogelijk evengoed verwoest is als van de vrouw die stierf wil er niet in bij justitie. Ik hoor ze al monkelen: “Dan kunnen we wel aan de gang blijven.”

Het zou fijn zijn als ze aan de gang bleven, inderdaad. Maar dat zit er dus niet in.

Dat politici hiervoor eveneens verantwoordelijk zijn, krijg je na al dit falen niet meer over het voetlicht. Maar toch is dat in feite waarover het hier gaat. Politiek falen. De noodzaak van bezuinigingen op van alles en nog wat, is door politici de afgelopen dertig jaar teveel uitgevoerd met kaasschaaf en HapSnap-beleid. En daarbij is iets ontzettend mis gegaan. Door de bedragen waarom het gaat, leek het makkelijker 1% te bezuinigen op essentiële onderdelen dan kleine hobbyprojecten geheel weg te bezuinigen.

Wat daarbij uit het oog verloren is geraakt, is dat essentiële overheidstaken vaak Open Einde-regelingen zijn, die begroot moeten worden op basis van schattingen. Dat is onontkoombaar, maar betekent niet dat je er straffeloos op bezuinigen kunt. Is het in jaar 1 en 2 goedkoper dan begroot, dan betekent dat niet dat je in jaar 3 niet het volle bedrag nodig hebben zult. Maar het regerend politiek onbenul heeft het budget dan al lang navenant verminderd. En dan komt er een moment dat de zaken mis gaan zoals nu in Noord-Nederland.

De ware schuldigen zijn de politieke managers die de afgelopen 25 jaar de departementen in kwestie hadden moeten beheren, in plaats van de gebraden haan uit te hangen en vriendjes dikbetaalde onzinbanen toe te schuiven. Dit is geen kwestie van meer management, dit is een fundamenteel gebrek aan handen op de werkvloer.

En om het nog een stapje verder te voeren: even zo schuldig waren de politici die om redenen van een luidruchtige achterban prioriteit gaven aan hobbybeleid als Ontwikkelingshulp, de opvang van asielmigranten etcetera etcetera. Als je iedere cent maar 1 keer kunt uitgeven, moet je je er terdege van bewust zijn waaraan je dat doet, en waarom. Als er daarna iets overschiet om eens leuke dingen van te doen (waarvoor je niet extra lenen hoeft), dan is het vroeg genoeg om eens te denken aan het bevredigen van je aangeprate schuldgevoelens op kosten van anderen.