Tactiek versus strategie is een eeuwig dilemma voor veel mensen. Velen beseffen echter ook het verschil tussen deze beide niet. Maar president Trump schijnbaar wel.

Ik kom hier op vanwege de wijze waarop president Trump opereert, en het misverstaan daarvan door zijn Democratische tegenstanders. Die bovendien de arrogantie hebben neer te kijken op de ‘politieke amateur’ Trump – en daarbij voortdurend in het zand bijten door hun toepassen van geijkte methodes uit het politieke handboek.

Tactiek en strategie
Als je doelen formuleert om na te streven, bepaal je als het goed is eerst je strategie (wat eerst, hoe verder te gaan) en dan je tactiek (slijmen, slaan of anders). Als u hier even over nadenkt zult u beseffen dat tactiek en strategie mogelijk wel eens samen lijken te vallen, maar dat het fundamenteel andere zaken zijn. Ik zal er wat voorbeelden van geven om te verduidelijken hoe het zit.

Eerst is er het bon mot dat het niet erg is om in een oorlog alle veldslagen te verliezen, mits je de oorlog maar wint. Desnoods door alleen de laatste slag te winnen. Dit geeft al een diepere waarheid weer: veldslagen winnen is alleen interessant als je er iets mee bereikt. Domweg vechten omdat je een eveneens goed bewapende vijand ontmoette is tamelijk zinloos als je geen idee hebt wat het vervolg moet zijn. Het is de gedachte achter het verloop van de inval van Hannibal in Romeins Italië tegen het einde van de 3e eeuw voor Christus.

Hannibal
De Romeinen leden een serie desastreuze nederlagen, tot men iemand tot legerleider benoemde die veldslagen uit de weg ging, maar tevens verhinderde dat Hannibal belangrijke veroveringen deed. Uiteindelijk zorgde de Romeinse blokkade er voor dat Hannibal problemen met zijn aanvoer van nieuwe troepen kreeg, en bovendien terug moest naar Africa waar hij Carthago moest verdedigen. Bij Zama verloor hij vervolgens zijn enige veldslag van die 17-jarige oorlog.
Strategie: Carthago vernietigen
Tactiek: confrontaties met Hannibal vermijden tot men er klaar voor was.

Dan is er nog een heel klassiek verhaal uit de Tweede Wereldoorlog. De Duitse marine had tijdens 1941 kans gezien twee slagkruisers in de havens van Frankrijk te krijgen, de Scharnhorst en de Gneisenau. Hitler besloot de schepen naar Noorwegen te verplaatsen, als wapen tegen een mogelijke geallieerde invasie (?) van Noorwegen, en gaf de Duitse marine opdracht dit voor te bereiden. Het plan werd de schepen dwars door Het Kanaal vlak langs de kust van het UK te laten varen op weg naar Noorwegen.

Uiteindelijk lukte dat, maar het terechte commentaar van het Duitse hoofdkwartier was voor Hitler vernietigend:

OKM called Cerberus a tactical victory and a strategic defeat.

Met andere woorden: de bedoeling was gelukt, maar strategisch was het een nederlaag doordat de schepen in Noorwegen veel minder effectief konden worden gebruikt dan in de WestFranse havens.

Hoe werkt zoiets voor president Trump? Zoals Hannibal vanmorgen al zei: elke Amerikaanse president zit met het probleem van de Midterms, en hoe die politiek te overleven. Voor Trump ligt dat niet anders, maar zijn strategische doel om tijdens die Midterms de Republikeinse meerderheid in beide huizen van het Congres te behouden heeft als handicap dat Amerikanen gewoontegetrouw tijdens Midterms meer tot de andere partij dan die van de president neigen. Om dat geen grote gevolgen te laten hebben staan twee strategische opties open: het zelf zo goed doen als president dat niemand geneigd zal zijn van keuze te veranderen ten opzichte van de presidentsverkiezingen, of de tegenpartij zichzelf zo voor gek laten zetten dat die geen logische keus meer is.

Politici maken uit de aard van hun vak meestal de logische keuze het zo goed te willen doen in de media dat niemand hen steun zou willen ontzeggen. Maar de voortgaande hysterie in de Amerikaanse media maakt dat voor Trump een lastig begaanbaar pad. De arrogantie op Trump neer te zien als een politieke amateur gaf hem juist de kans dit zonder dat de Democraten het beseften ten uitvoer te leggen. Trump stelde in september voor de folklore rond het schuldenplafond definitief op te lossen door gesprekken tussen beide partijen, vermoedelijk wel wetend dat dat in het huidige klimaat niet alleen ondoenlijk was, maar mogelijk de Democraten op het idee zou brengen het onderwerp voor niet-gerelateerde discussies in stelling te brengen.

Hetgeen gebeurde.

Zodat we gisteren aankwamen in de positie die Hannibal vanmorgen schetste, waarin de Democraten niet voor of achteruit meer kunnen, en hun uitgangspositie voor de Midterms van 2018 hopeloos gecompromitteerd is. De Republikeinen zelf zijn zenuwachtig, maar door bij een eerdere gelegenheid een kleine tactische nederlaag te slikken heeft Trump een situatie gecreëerd die hem een grote strategisch overwinning kan en vermoedelijk zàl opleveren. Want zelfs als de Republikeinen twintig zetels in het Huis en drie senatoren zouden verliezen, dan nog staat hij er de eerstvolgende twee jaar uitermate goed voor.