Opnieuw komt er meer tekening in de burgeroorlog in Syrië. Zelfs zozeer, dat op termijn een reguliere frontenoorlog realistisch wordt.

De basis van dit artikel is een vrij bizar stukje op de site van de NOS:

De afgelopen jaren kwamen honderdduizenden Syriërs naar Libanon, maar nu is de beweging andersom: zo’n 7000 Syriërs worden vandaag met bussen van Libanon teruggebracht naar Syrië. Onder de terugkeerders zijn strijders van de soennitische islamistische terreurbeweging al-Nusra en hun familieleden, maar ook duizenden vluchtelingen die in Libanese kampen verbleven.

Kop: Duizenden Syriërs in Libanon gaan terug.

Dat dit niets van doen heeft met terugkerende vluchtelingen is duidelijk, en in de huidige context van de Syrische burgeroorlog is dit wat je achter zo’n kop zou verwachten. Maar het gaat dus slechts om een herschikking en verdere samenklontering van verslagen jihadisten rond Idlib:

De repatriëring is het gevolg van een overeenkomst tussen de sjiitische Hezbollah en al-Nusra, na een wapenstilstand van afgelopen week. Strijders van al-Nusra verbleven sinds 2014 in een bergachtig gebied aan de Libanese kant van de grens met Syrië. Na een gezamenlijk offensief van Hezbollah, het Libanese leger en het Syrische leger werd de terreurgroep gedwongen te vertrekken.
Het gaat om zo’n duizend al-Nusra-strijders, samen met hun familie, die in bussen worden overgebracht naar het Syrische Idlib, waar de soennitische terreurgroep het sinds kort voor het zeggen heeft.

Juist. Iets heel anders dan de kop suggereert. De rebellen gaan terug, en wordt nu de toegang tot Libanon ontzegd. Dat is goed nieuws voor Libanon, Hezbollah en deels voor Assad, aangezien deze strijders Libanon als uitvalsbasis gebruikten om invallen te doen in regeringsgebied. Als de Libanezen de grensbewaking effectief opzetten is voor de Syriërs een groot probleem opgelost.

Maar de NOS maakt zich vooral zorgen om het lot van deze terroristische families, die Libanon heel graag kwijt wil:

Correspondent Marcel van der Steen vermoedt dat het veelal gaat om soennieten. “Omdat Idlib in handen is van al-Nusra kan het voor sommige vluchtelingen toch veiliger voelen dan Libanon”, zegt Van der Steen. “De druk op vluchtelingen neemt namelijk toe hier.”

En die druk wordt groter:

Het vertrek van al-Nusra uit Libanon betekent niet dat alle islamisten zijn vertrokken. Islamistische Staat heeft nog een ander deel aan de grens met Syrië in handen. Het Libanese leger is deze week een offensief gestart om ook deze extremisten te verdrijven.

Let op de mooie woorden om terroristisch-gezinde jihadi’s te omschrijven: islamisten, vluchtelingen, Strijders van al-Nusra – dat we vroeger kenden als Al-Qaïda. Onze staatsomroep in optima forma.

Idlib is overigens een ander verhaal. Hoewel het overduidelijk de strategische aanpak van het Assad-regime was, moet je je afvragen of dat hiermee wel geholpen zal zijn. De oorspronkelijke gedachte achter die strategie van het opruimen van kleine enclaves was dat die onevenredig veel troepen van belangrijker fronten weg hielden. Opruimen was dus van groot strategisch militair belang, en zou het Syrische leger op termijn in staat moeten stellen de oorlog militair te beslissen. Het terrein in Syrië leek daarvoor geschikter door het ontbreken van jungles waarin het verzet haar toevlucht kon zoeken indien in gevaar, en ook is het Syrische bergland minder ruig en onherbergzaam dan het Afghaanse, om er maar eens een vergelijkbaar zware oorlog bij te pakken.

Maar na zes jaar burgeroorlog is het Syrische leger weliswaar aan de winnende hand, maar ook behoorlijk uitgeput. Dat hun tegenstanders dat minstens zozeer zijn, en dat bovendien hun wapentoevoer is afgesneden, biedt te weinig soelaas voor een complete herovering van het land zoals het er zeven jaar geleden bij lag. Nu het oosten van het land, ondanks opflakkeringen van verzet rond Deir Al-Zor en een opmars vanuit Palmyra, deels in handen zal komen van het Koerdische verzet, en zich rondom Idlib een nieuw bolwerk van jihadistische opstandelingen begint te vormen, lijkt het voorlopig uitgesloten dat Assad de controle over zijn land snel zal herwinnen.

Speciaal de Amerikaanse steun voor de Koerden zal op termijn een groot probleem vormen, en dat biedt een aanwijzing voor het volgende stadium van deze oorlog, nadat de herschikkingen rond geïsoleerde enclaves eenmaal zijn voltooid en IS is uitgeschakeld: Assad zal proberen het gebied rond Idlib opnieuw onder controle te krijgen, en Turkije zal hetzelfde doen met de Koerden rond Raqqa. Wat het zwaarste is zal het zwaarste wegen, en de Turkse obsessie met Koerden is belangrijker dan hun haat tegen Assad diep gaat, al zal het niet al te veel schelen. Wat er daarna gebeurt – en eerder zal deze oorlog denkelijk niet eindigen – is wat het geheel pas echt interessant maakt. Krijgen we een (semi)-onafhankelijk Koerdistan, of gaat Turkije Syrisch gebied annexeren? Voor beide zijn goede argumenten beschikbaar, maar het zal ook afhangen van hoe zwaar de Amerikanen zich willen inlaten met het geheel van deze oorlog, waar ze maar heel weinig bij te winnen hebben, en het risico lopen Turkije als bondgenoot te verliezen. Dat laatste zal vooral het Pentagon niet willen, maar de vraag is meer hoever het Erdogan-regime zal durven èn willen gaan.

---

Volg ook ons Dossier Wereldpolitiek USA en Dossier Syrië