De stikstof Onteigeningen, waar het kabinet nu al een week mee lijkt te dreigen, zijn in deze aangekondigde vorm gewoon diefstal. Dat lijkt Den Haag niet te willen beseffen.

Dat dit soort maatregelen de gevoelde onbetrouwbaarheid van de overheid zal vergroten valt niet te ontkennen. Uiteindelijk zou dat ook de conclusie van een rechterlijke uitspraak kunnen (en wellicht moeten) worden. Het gaat nu eenmaal niet aan het bedrijf en de onroerende goederen van families die vaak al enige decennia of zelfs eeuwen aan iets hebben gewerkt, af te nemen op basis van een pakket voorschriften die ambtenaren extra streng opstelden om ons land bij de EU in een goed blaadje te krijgen.

Dat was allemaal wellicht niet de bedoeling van de toentertijd regerende minister, maar dat doet aan de verantwoordelijkheid van de overheid voor de ontstane situatie niets af. Dat de landsadvocaat thans ook nog beweert dat het niet anders kan, omdat overheidsachterstanden bij de bouw van woningen het noodzakelijk maken zaken zo snel mogelijk door te drukken, maakt het voorstel niet minder bespottelijk.

Niet alleen spat de oneigenlijkheid er bij al deze maatregelen van af, maar de vanuit Den Haag geregisseerde campagne tegen boeren is ook al niet erg fraai. Ook daarin is de rol van de landsadvocaat geen nette.

De landsadvocaat vindt dat de vergunningen moeten worden ingetrokken van boeren die in de buurt van natuurgebieden te veel stikstof uitstoten. Dat schrijft hij in een advies aan het ministerie van Landbouw, dat het AD heeft ingezien. Het ministerie bevestigt aan de NOS dat het advies op tafel ligt, maar benadrukt dat er ook andere opties zijn en dat er nog geen besluit is genomen.

Aangezien nog niemand enig idee heeft wat men bij de landsadvocaat bedoeld met andere mogelijke opties, kunnen we er veilig vanuit gaan dat dat geen opties zullen zijn waarvan men verwacht de handen op elkaar te zien komen. Dat de maatregel  van intrekken van vergunningen een kwestie wordt van onbehoorlijk bestuur staat nu al wel vast:

Als de vergunning van een veehouder wordt ingetrokken, moet die vrijwel meteen stoppen. De maatregel gaat verder dan bijvoorbeeld onteigening, waarbij het jaren kan duren voordat een bedrijf wordt opgeheven. Juist vanwege het snelle resultaat vindt de landsadvocaat dat beter dan andere opties, schrijft hij in een door het ministerie gevraagd advies.

Dat bestuurlijke paniek en een gebrekkig moreel besef tezamen zelden tot keurige oplossingen leiden zal weinigen verbazen. Des te vreemder is het gemak waarmee dit verhaal de openbaarheid heeft gehaald. En wat schrijft de staatsomroep vervolgens? In plaats van te wijzen op het gebrekkige morele besef op het ministerie en haar raadgevers, gaat zij er in grote lijnen in mee:

Hij stelt dat er grote spoed nodig is, omdat er op sommige plekken snel weer vergunningen afgegeven moeten worden voor de bouw van huizen en wegen. “Naar mijn mening is het dan ook onontkoombaar om ook al direct in te zetten op niet-vrijwillige beëindiging van piekbelasters”, schrijft hij volgens het AD.

Echt vreselijk dat dit tot heel veel onrust leidt aan de keukentafel bij boeren.

Aldus demissionair minister Schouten.

Onder het motto: het is vreselijk, maar het moet. Véél hypocrieter gaat het niet worden.

Kabinetsformatie2021
Deze hele ondergraving van de rechtsstaat zou zo haar directe gevolgen bij Kabinetsformatie2021 dienen te hebben. Want als de nood al zo hoog gestegen is dat men met dit soort Steentijdoplossingen komen moet, dan wordt het de hoogste tijd de koers van het land, en ons gebruik er van – te onderwerpen aan een brede maatschappelijke discussie.

Inclusief een goed gesprek over de instroom van allerhande migranten die die nood zullen verhogen, inclusief de noodzaak om eeuwig door te blijven bouwen en inclusief de bepaling waar we de grens stellen, zonder mogelijkheden daarmee in de toekomst nog te marchanderen. Dat je dergelijke conclusies niet in de grondwet hoeft op te nemen weten we al – ook deze regering en dit parlement kun je de uitvoering van de Grondwet niet toe vertrouwen, hebben zij al meerdere malen bewezen.

Maar door prutsen met behulp van de landsadvocaat is nu eigenlijk ook al geen optie meer. De noodzaak van een integraal beleid moet onder ogen worden gezien, hoezeer. dat veel politieke partijen ook in de wielen zal rijden. Op is op, en meer ruimte is er niet meer. Afgaande op de drang van het huidige beleid is de toekomst weggelegd voor een beetje vijlen en aanpassinkjes in de marge. Hoog tijd dat ook eens te erkennen, dan.