Een staatsgeheim in Nederland is iets anders dan een staatsgeheim in de USA. Dat heeft te maken met de schade die een staatsgeheim kan aanrichten.

De reguliere definitie van een staatsgeheim is iets dat bij openbaarmaking bedreigend is voor de staat. Om die reden zijn de meeste staatsgeheimen slechts gebonden aan een termijn dat ze wel openbaar worden – zeker in Nederland is er maar weinig dat na zeventig jaar het bestaan van Nederland nog zal beïnvloeden. Al was het maar door de zekerheid dat alle actoren die een rol speelden bij dat wat geheim gehouden wordt tegen die tijd al lang dood en begraven zijn.

Je hebt echter veel fantasie nodig om een dergelijke redenatie te kunnen verdedigen als het gaat om de kwestie hiernaast (rechts). Ik heb het geprobeerd, en ik heb niets kunnen bedenken dat voor de Nederlandse staat zo bedreigend zou kunnen zijn dat het niet openbaar kan worden gemaakt. Wel iets anders, daar kom ik wat verder op terug.

Let wel: het gaat bij staatsgeheimen niet om politiek zeer gevoelige onderwerpen; die liegt onze leugenpremier routinematig al aan elkaar. De huidige premier is wat dat betreft een natuurtalent – je kunt je zelfs afvragen of hij gezien zijn voortdurende gelieg zelf het onderscheid tussen politiek zeer gevoelige onderwerpen en staatsgeheimen zou weten te maken. Maar dat de mensen die dergelijke classificaties bepalen dat wel kunnen, wil ik echter best aannemen. Vandaar dat de bonnetjesaffaire, het proces tegen Geert Wilders en zo nog wat klein grut (kuch) nooit tot staatsgeheim zijn verklaard. Overigens ook niet omdat dat van huis uit al een schulderkenning zou inhouden – van een staatsgeheim mag je verwachten dat precies bekend is wat de reden is en wat de gevolgen zouden zijn.

Een staatsgeheim als dat waarnaar Pieter Omtzigt hierboven vroeg is een staatsgeheim van een ander type. Het is derhalve een geheim dat ons land heel veel schade kan berokkenen als het bekend wordt, maar niet omdat het van nature beschadigend is voor ons land, maar omdat het beschadigend zou zijn voor een ander land waarmee wij nauw bevriend zijn!

In het geval van de oorlog in Syrië kan dat maar opgaan voor één kwestie: iets waarvan de USA niet wil dat het bekend wordt. Het heeft er alles van weg dat onze regering gevraagd is deze zaak geheim te verklaren om een activiteit van de USA geheim te kunnen houden.

Doet dat u ook zo denken aan het Iran-Contra-schandaal? Dat speelde in de tijd van Reagan, die stijf en strak volhield er niets van te hebben geweten en er ternauwernood mee wegkwam. Er werden wapens verkocht aan Iran (waarvoor een eigen Amerikaans embargo gold) om met de opbrengsten de Contra-rebellen in San Salvador te financieren – iets dat door het Amerikaanse Congres uitdrukkelijk was verboden.

Tot iets dergelijks lijkt de Nederlandse regering Rutte zich te hebben laten overhalen. Nederland was de stepping stone zodat vredesengel Obama met de hand op zijn hart kon verklaren niets te maken te hebben met het steunen van met IS gelieerde opstandelingen in de burgeroorlog in Syrië, en daarmee direct medeschuldig was aan tenminste 300.000 extra doden en een jaar of vijf extra oorlog aldaar.

Dat het onderzoek hiernaar nu ook staatsgeheim is verklaard verbaast daarom niets. Hoewel het eigenlijke feit voor alle betrokkenen en geïnteresseerden duidelijk genoeg is, mag het niet bewezen worden. Zodat Nederland de schone taak heeft gekregen iets geheim te houden waarvan de USA zich niet kon permitteren het in haar archieven te hebben of zelf geheim te verklaren.