Etnisch profileren mag niet vanwege het discriminerende karakter. Gek genoeg mag het omgekeerde wel.

Nu is het omgekeerde van etnisch profileren nog altijd etnisch profileren – als je vanuit een bepaalde etnische achtergrond redeneert, wat U naar ik aanneem doet als ik dit ter sprake breng. Maar wat me te binnen schoot is dat dit soort waanzin een pendant in het economisch verkeer heeft: bedrijven mogen bepaalde mensen of bedrijven niet bevoordelen door hen korting te geven, maar wat wel mag is iedereen laten bijbetalen voor extra kosten, behalve de mensen die je bevoordelen wilt.

U hoort mij niet beweren dat het recht niet krom kan zijn. Het is eenvoudig zoals het is.

De gedachte is dat als je specifieke mensen uitzondert door hen een extra korting of voordeeltje te bieden waar niets duidelijks tegenover staat, er sprake is van discriminatie. Wie daarentegen vrijwillig iets doet waarvan het bedrijf in kwestie voordeel heeft, mag zij als tegenprestatie die klant bevoordelen.

Dit soort onderscheid wordt vaak sofistiek genoemd – in oud-Hollands ook wel ‘gezeik’ of ‘boerenbedrog’.

Ergo, wie etnisch profileren wil op een manier die effectief is, moet iets bedenken waardoor de groepen die je niet onderzoeken wilt omdat je daarmee geen problemen verwacht, vooraf kunnen worden uitgezonderd op andere gronden. Vervolgens scheidt je beide groepen en onderzoekt de volledige groep die in je profilering te boek staat als risicovoller. Die volledigheid is nodig om te waarborgen dat er niet wordt gediscrimineerd.

Het huidige probleem is dat die selectie vrijwel altijd op uiterlijke kenmerken plaatsvindt. Over het algemeen een heel behoorlijk aantal samengestelde factoren, maar een aantal daarvan kun je ter discussie stellen. En daar zit de kneep van het probleem. Want dat gebeurt dus stante pede. Dus zullen we moeten zoeken naar iets dat niet discrimineert om die roepen te kunnen scheiden. Hierbij is die vrijwilligheid die ik hierboven beschreef nuttig.

Splits voortaan de groep te onderzoeken mensen in twee delen: zij die geen enkel bezwaar zullen maken tegen welk onderzoek dan ook, en degenen die allerlei specifieke bezwaren hebben. Die eerste groep kun je – omdat zij hebben aangegeven nergens bezwaar tegen te maken onderzoeken volgens welke norm je maar wilt. De groep die moeilijkheden maakt onderzoek je gewoon compleet – en geeft tevoren aan hen een uur eerder dan de andere groep op hun plek van vertrek (ik ga hierbij uit van een situatie op een luchthaven) te verwachten om onderzoekers de benodigde tijd te geven. En een kleine extra kostenbijdrage lijkt me eveneens extra behulpzaamheid van het publiek te zullen helpen genereren. Ik maak me sterk dat ik weet hoe het verder gaat.

Natuurlijk, ook dit is wat je noemt sofistiek. Maar werken zal het, en daar gaat het om.