Slijtage democratie is in Nederland heel herkenbaar. Die onmiskenbare slijtage manifesteert zich als eerste in de communicatie met het electoraat, en etaleert zich mede in de steun voor politici die dat vanuit democratisch perspectief gezien niet waard zijn.

Het is wat cru om zo plompverloren te zeggen, maar democratie is niet het uitvoeren van de wil van het volk, maar de wil van politici daaraan zoveel mogelijk lippendienst te bewijzen. Dat is de basis van het systeem, en een feit dat zowel door politici als electoraat vooral impliciet begrepen wordt. Dat niet altijd kan worden gevolgd wat de volkswil graag zou zien is een geaccepteerd onderdeel van onze democratie, maar het electoraat mag op basis van het Contrat Politique verwachten dat politici tonen hun uiterste best te doen voor de door haar uitgesproken wensen.

Dat laatste is wat de communicatie essentieel maakt. Indien politici beginnen te tonen dat wat de bevolking van hen wil hen niet langer als belangrijk voorkomt, is de democratie de facto voorbij. Een elite die blind doorgaat op een koers die haar electoraat vertelt dat dit goed is, maar waarvoor zij desalniettemin geen steun weet te verwerven gaat in ieder geval in tegen de geest van het Contrat Politique.

We zien hier in Nederland op het moment diverse voorbeelden van. De afschaffing van de dividendbelasting is er een uitstekend voorbeeld van, maar in essentie is dat niet meer dan een incident. De handelswijze van de minister van Binnenlandse Zaken, die op alle mogelijke manieren de intrekking van de Referendumwet heeft doorgedrukt is er een ander van. Het is heel wel mogelijk voor die intrekking goede argumenten te geven, maar dat de Nederlandse elite er vooral van af wilde was leidend. En dat verborg zei niet. Dat de premier nog ten tijde van het bestaan van de Referendumwet uitsprak dat hij Totally, totally, totally against referenda was – een wet die tijdens zijn premierschap door de Kamer was aanvaard – lichtte een tipje van de sluier van het Contrat Politique op. Bovendien ook, dat de premier zich er niet aan wenst te houden als puntje bij paaltje komt. Dat iedereen weet wie en wat je bedoelt als je het hebt over ´de leugenpremier´is eveneens veelzeggend.

De minister van Binnenlandse Zaken blijkt nu – het laatste politieke relletje rondom haar persoontje – vlak voor het Referendum over de Sleepwet informatie te hebben achtergehouden die pertinent en belangrijk was voor een afgewogen stem over de voorliggende vraag. Dit is van eenzelfde orde als het parlement informatie ontzeggen op een moment dat ergens over besloten moet worden. Wat is het parlement anders dan een manifestatie van de volkswil? Als het onthouden van dergelijke informatie in die situatie een politiek doodzonde is, is het onthouden van die informatie aan de bevolking op een moment dat er een referendum gehouden zal worden dat mutatis mutandis eveneens.

Indien de Tweede Kamer zich aan dit principe denkt te kunnen onttrekken, geeft zij de facto haar mandaat terug. Dit,  aangezien zij hiermee het Contrat Politique verbreekt. Omdat dan duidelijk is, dat de volksvertegenwoordiging zich niet langer beschouwt als verlenging van democratische controle, maar als onderdeel van de macht. Zal minister Ollongren na het debat over die achtergehouden informatie nog steeds minister zijn? Het heeft er alles van weg dat de coalitie haar niet zal laten vallen. Daarmee schaft de coalitie in ieder geval stilletjes de illusie van veronderstelde verbondenheid met het electoraat af. Dat de bevolking de regeerders niet langer vertrouwt is daarom een logische zaak, die grotendeels los staat van de mensen die de regering vormen..